Wyszukaj po identyfikatorze keyboard_arrow_down
Wyszukiwanie po identyfikatorze Zamknij close
ZAMKNIJ close
account_circle Jesteś zalogowany jako:
ZAMKNIJ close
Powiadomienia
keyboard_arrow_up keyboard_arrow_down znajdź
removeA addA insert_drive_fileWEksportuj printDrukuj assignment add Do schowka

Interpretacja indywidualna z dnia 19 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-3.4012.398.2023.1.LK

W zakresie braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności nieodpłatnego przekazania składników majątku (towarów) na rzecz męża oraz braku obowiązku korekty podatku naliczonego od tych towarów.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe w części dotyczącej braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności nieodpłatnego przekazania składników majątku (towarów) na rzecz męża oraz prawidłowe w zakresie braku obowiązku korekty podatku naliczonego od tych towarów, odliczonego w związku z nabyciem tych towarów, a także konieczności objęcia remanentem likwidacyjnym wcześniej przekazanych towarów.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 lipca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 20 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności nieodpłatnego przekazania składników majątku (towarów) na rzecz męża oraz braku obowiązku korekty podatku naliczonego od tych towarów, odliczonego w związku z nabyciem tych towarów, a także konieczności objęcia remanentem likwidacyjnym wcześniej przekazanych towarów mężowi.

Uzupełniła go Pani pismem z 8 września 2023 r. (wpływ 8 września 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pani osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą (podatnikiem w podatku od towarów i usług). Pani małżonek zamierza również rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej. Po rozpoczęciu prowadzenia działalności gospodarczej przez małżonka, zamierza Pani przekazywać etapami (częściowo), nieodpłatnie składniki majątkowe nabyte w ramach działalności gospodarczej małżonkowi, jako odrębnemu podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą. Pomiędzy małżonkami istnieje i będzie nadal istnieć wspólność majątkowa małżeńska.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Składnikami majątku, które mają zostać przekazane małżonkowi są towarami handlowymi.

Rozpoczęcie działalności gospodarczej przez męża i planowane docelowo zakończenie działalności przez Panią ma przyczyny ekonomiczne i osobiste.

Pani w chwili nabycia ww. towarów przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z uwagi na planowany związek ze sprzedażą opodatkowaną – planowała Pani sprzedaż towarów z zyskiem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Po dokonaniu planowanego przekazania małżonkowi wszystkich składników majątku, związanych z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, zamierza Pani zlikwidować działalność i dokonać wykreślenia z rejestru podatników VAT.

Pytania (2 i 3 sformułowane w uzupełnieniu do wniosku)

1.Czy czynności dokonywane przez Panią, jako podatniczkę podatku od towarów i usług (VAT), polegające na nieodpłatnym przekazaniu składników majątkowych, nabytych w trakcie trwania małżeństwa, w ramach prowadzonej przez Pani działalności gospodarczej, na rzecz małżonka, również prowadzącego w chwili przekazania mu ich działalność gospodarczą, są (będą) czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT)?

2.Czy w związku z planowanymi czynnościami przekazania składników majątku (towarów handlowych) małżonkowi, opisanymi w zdarzeniu przyszłym, powinna Pani dokonać korekty VAT- u naliczonego, który odliczyła w związku z nabyciem składników majątkowych?

3.Czy w związku z planowaną przez Panią likwidacją działalności gospodarczej, po dokonaniu planowanego przekazania małżonków i wszystkich składników majątku, związanych z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, wystąpi po Pani stronie konieczność objęcia remanentem likwidacyjnym (dla potrzeb podatku VAT) przekazanych małżonkowi składników majątku?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu do wniosku)

Ad 1

Pani zdaniem, w przypadku, gdy między małżonkami istnieje wspólność majątkowa, mogą oni bez przeszkód przekazywać sobie wzajemnie składniki majątkowe, nabyte w trakcie trwania małżeństwa, w tym w ramach prowadzonej przez każdego z nich działalności gospodarczej, a czynność taka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem nie wywołuje skutków na gruncie ustawy podatkowej o VAT. Wynika to w szczególności z tezy wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 kwietnia 2018 r., sygn. akt I FSK 887/16, zgodnie z którą „Autonomia prawa podatkowego nie stoi na przeszkodzie by uznać, że przesunięcie towarów z działalności gospodarczej męża do działalności gospodarczej małżonki, dokonywane w ramach tych działalności, gdy małżonków łączy wspólność majątkowa istniejąca na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, nie stanowi odpłatnej dostawy towarów i nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT”. NSA wskazał, że stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają [1] odpłatna dostawa towarów i [2] odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Dalej NSA wskazał, z powołaniem na Dyrektywę 112, że „(...) odpłatność stanowi element konieczny dla powstania obowiązku w podatku od towarów i usług.

Odpłatność oznacza wykonanie dostawy, czy świadczenia usług za wynagrodzeniem. (...) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wielokrotnie podkreślał konieczność istnienia bezpośredniego związku pomiędzy otrzymaną zapłatą, a wykonanym świadczeniem w postaci dostawy towarów, czy też usługą (por. wyrok w sprawie C-16/93 R.J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden).

Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa, podstawą opodatkowania dostawy towarów lub świadczenia usług jest wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane z tego tytułu. (...) Wspomniane wynagrodzenie musi być wyrażalne w pieniądzu. Ponadto nie można domniemywać, że element wynagrodzenia istnieje w każdej sytuacji, w której mowa jest o dostawie towarów (zob. podobnie wyroki TS z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie Astra Zeneca UK,C-40/09, ECLI:EU:C:2010:450, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo oraz z 19 grudnia 2012 r. w sprawie Orfey Byłgarija, C-549/11, ECLI:EU:C:20l2:832, pkt 44 oraz Opinia Rzecznika Generalnego z dnia 22 lutego 2018 r. w sprawie C-665-16, pkt 57, pkt 59, pkt 87)”.

Ponieważ jednak, zgodnie z art. 31 § 1 zd. 1 kro, „Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny)”, „(...) w sytuacji gdy pomiędzy małżonkami istnieje ustawowa wspólność majątkowa, wszelkie transakcje, jakie zawierane są pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębnie działalność gospodarczą nie mogą mieć charakteru odpłatnego. W takim przypadku nie jest możliwe uregulowanie należności pomiędzy małżonkami. Jeden z małżonków nie może dokonać wypłaty wynagrodzenia drugiemu z małżonków środkami pieniężnymi objętymi wspólnością ustawową za składniki majątku wchodzące w skład wspólności ustawowej. (...) (...) skoro opisana w zdarzeniu przyszłym transakcja między małżonkami nie będzie miała charakteru odpłatnego - nie będzie stanowiła odpłatnej dostawy towarów. (...) W opisanym zdarzeniu przyszłym nie ma bowiem możliwości wypłaty wynagrodzenia, nie będzie miało miejsce żadne przysporzenie, nie dojdzie do wzrostu „zasobów” męża podatniczki (zob. Opinia Rzecznika Generalnego z dnia 22 lutego 2018 r. w sprawie C-665-16, pkt 87, ponieważ małżonków łączy stosunek wspólności łącznej i fakt, że prowadzą jako małżonkowie oddzielną działalność gospodarczą niczego nie zmienia.” (wyrok NSA, tamże).

Pogląd ten został powszechnie przyjęty w orzecznictwie i znajduje potwierdzenie w wyrokach Wojewódzkich Sądów Administracyjnych - tak np. WSA w Gdańsku w wyroku z 11 grudnia 2018 r., sygn. akt I SA/Gd 939/18: „W sytuacji, gdy pomiędzy małżonkami istnieje ustawowa wspólność majątkowa, wszelkie transakcje, jakie zawierane są pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębnie działalność gospodarcze nie mogą mieć charakteru odpłatnego. Nie można ich również uznać jako nieodpłatne przeniesienie towaru, albowiem małżonkowie nie mogą wyodrębnić udziałów, którymi mogliby niezależnie rozporządzać”.

WSA w Bydgoszczy w wyroku z 25 maja 2021 r., sygn. akt I SA/Bd 171/21: „Art. 7 ust. 2 u.p.t.u. nie ma zastosowania do małżonków będących we wspólności majątkowej (wspólność ustawowa), ponieważ nie występuje tu przeniesienie wspólnego majątku z jednego podatnika na drugiego. W takiej sytuacji na gruncie u.p.t.u. nie mamy do czynienia z dwoma podmiotami (w relacjach między nimi), z których jeden dokonuje nieodpłatnego świadczenia, a drugi z tego nieodpłatnego świadczenia korzysta. Nie ma znaczenia fakt, że małżonkowie prowadzą oddzielne działalności gospodarcze i każdy jest podatnikiem VAT, bowiem każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym”, a także WSA w Olsztynie w wyroku z 5 maja 2022 r., sygn. akt I SA/Ol 196/22: „W takiej sytuacji na gruncie ustawy o VAT nie mamy do czynienia z dwoma podmiotami (w relacjach między nimi), z których jeden dokonuje nieodpłatnego świadczenia, a drugi z tego nieodpłatnego świadczenia korzysta. Nie ma znaczenia fakt, że małżonkowie prowadzą oddzielne działalności gospodarcze i każdy jest podatnikiem VAT, bowiem każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym. W ocenie Sądu w sytuacji, gdy między małżonkami istnieje ustawowa wspólność majątkowa, wszelkie transakcje, jakie zawierane są między małżonkami prowadzącymi odrębnie działalność gospodarczą, nie mogą mieć charakteru odpłatnego. Nie można ich również uznać jako nieodpłatne przeniesienie towaru, albowiem małżonkowie nie mogą wyodrębnić udziałów, którymi mogliby niezależnie rozporządzać”.

Ad 2

Pani zdaniem, nie będzie ona zobligowana do dokonania korekty VAT-u naliczonego, który odliczyła w związku z nabyciem składników majątkowych, które zamierza przekazywać etapami małżonkowi. Planowane przekazywanie małżonkowi składników majątkowych nie skutkuje w sferze wcześniejszych odliczeń podatku dokonanych przez Panią na podstawie zasady neutralności podatku VAT. Zatem, jeżeli w chwili nabycia owych składników majątku przysługiwało Pani prawo do odliczenia podatku naliczonego z uwagi na planowany związek tych zakupów ze sprzedażą opodatkowaną, to należy uznać, że późniejsze ich przekazanie małżonkowi, nie pozbawia podatniczki prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem tych składników.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Ustawa o VAT ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać, aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej. Istotna jest intencja nabycia - jeśli dany towar lub usługa ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych, wówczas po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy o VAT wymogów formalnych - odliczenie jest prawnie dozwolone. W każdym więc przypadku należy dokonać oceny, czy intencją określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych. W tym miejscu zauważa Pani, iż zamiarem było odsprzedanie z zyskiem towarów handlowych, a więc wykonywanie czynności opodatkowanych VAT.

Ad 3

Pani zdaniem, nie będzie ona zobligowana do objęcia remanentem likwidacyjnym (dla potrzeb podatku VAT) przekazanych małżonkowi składników majątku, gdyż na dzień likwidacji przez Panią działalności gospodarczej przedmiotowe składniki majątku nie będą widniały w majątku jej firmy, będą zaś stanowiły składniki majątku działalności gospodarczej męża.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Pani przestawiła jest nieprawidłowe w części dotyczącej braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności nieodpłatnego przekazania składników majątku (towarów) na rzecz męża oraz prawidłowe w zakresie braku obowiązku korekty podatku naliczonego od tych towarów, odliczonego w związku z nabyciem tych towarów, a także konieczności objęcia remanentem likwidacyjnym wcześniej przekazanych towarów przekazanych mężowi.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.) – zwanej dalej ustawą :

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2) wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Zatem, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów, ich imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych. Natomiast zużycie towarów podlega opodatkowaniu tylko wówczas, gdy dokonywane jest na rzecz podmiotów i na cele wymienione w art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy, pod warunkiem, że przysługiwało prawo do odliczania podatku naliczonego.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że aby nieodpłatne przekazanie towarów – w świetle powołanego art. 7 ust. 2 ustawy – podlegało opodatkowaniu, konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:

  • nieodpłatne przekazanie dokonywane jest przez podatnika VAT,
  • przekazane przez podatnika towary należą do jego przedsiębiorstwa,
  • przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tego towaru lub jego części składowych.

Generalnie zatem, z uwagi na brzmienie art. 5 ust. 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów (rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel), a także wszelkie nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności darowizny, pod warunkiem jednak, że podatnikowi przysługiwało prawo do całkowitego albo częściowego odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego, to wszelkie przekazanie lub zużycie towarów bez wynagrodzenia (nieodpłatne przekazania), pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania).

Analizując treść art. 7 ust. 2 ustawy, warto odwołać się również do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który wielokrotnie wypowiadał się w kwestii opodatkowania nieodpłatnych świadczeń. W wyroku z dnia 27 czerwca 1989 r. w sprawie C-50/88 (Heinz Küchne) Trybunał stwierdził, że ze wspólnym systemem podatku od wartości dodanej spójne jest nieopodatkowanie amortyzacji aktywów przedsiębiorstwa w odniesieniu do ich prywatnego użytku w przypadku, gdy VAT od tych towarów nie podlegał odliczeniu, przy jednoczesnym opodatkowaniu wydatków ponoszonych na utrzymanie i używanie towarów, w odniesieniu do których podatnik jest uprawniony do odliczenia podatku. Rozwiązanie to pozwala zarówno uniknąć podwójnego opodatkowania samych towarów, jak i braku opodatkowania ostatecznej konsumpcji. Również w orzeczeniu z dnia 25 maja 1993 r. w sprawie C-193/91 (Gerhard Mohsche) oraz w orzeczeniu z dnia 17 maja 2001 r. w połączonych sprawach C-322/99 (Hans-Georg Fisher) i C-323/99 (Klaus Brandenstein) Trybunał wskazał, że nieodpłatne świadczenia mogą być opodatkowane wyłącznie w takim zakresie, w jakim podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku naliczonego.

Jak wynika z powyższego, kluczowym elementem determinującym opodatkowanie podatkiem od towarów i usług czynności polegającej na nieodpłatnym przekazaniu towarów jest to, czy przy nabyciu (w tym również imporcie lub wytworzeniu) tych towarów lub ich części składowych podatnikowi przysługiwało – w całości lub w części – prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Za prawidłowością takiego rozstrzygnięcia przemawia zarówno treść przywołanych wyżej przepisów, jak i wskazane orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Tylko takie rozwiązanie pozwala bowiem zarówno uniknąć podwójnego opodatkowania, jak i braku opodatkowania ostatecznej konsumpcji.

Czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywane są przez podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającego w takim charakterze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy wyjaśnić, że prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom.

W świetle art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się - jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji - przepisy odnoszące się do własności.

Zgodnie z art. 196 ww. ustawy:

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.

W myśl art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Z regulacji art. 211 tej ustawy wynika:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Natomiast ustrój majątkowy małżeński, definiowany jako sytuacja prawna małżonka wobec majątku drugiego małżonka, regulują przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.).

W świetle art. 31 § 1 tej ustawy:

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

W myśl art. 35 tego kodeksu:

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

W myśl art. 36 § 1, 2 i 3 ww. Kodeksu:

Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku. Przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek ten zarządza samodzielnie. W razie przemijającej przeszkody drugi małżonek może dokonywać niezbędnych bieżących czynności.

Jak stanowi art. 43 § 1 ww. kodeksu:

Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

Z opisu sprawy wynika, że jest Pani osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą (podatnikiem w podatku od towarów i usług). Pani małżonek zamierza również rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej. Po rozpoczęciu prowadzenia działalności gospodarczej przez małżonka, zamierza Pani przekazywać etapami (częściowo), nieodpłatnie składniki majątkowe nabyte w ramach działalności gospodarczej małżonkowi, jako odrębnemu podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą. Pomiędzy małżonkami istnieje i będzie nadal istnieć wspólność majątkowa małżeńska. Składnikami majątku, które mają zostać przekazane małżonkowi są towary handlowe. Pani w chwili ich nabycia przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z uwagi na planowany związek ze sprzedażą opodatkowaną – planowała Pani sprzedaż towarów z zyskiem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Po dokonaniu planowanego przekazania małżonkowi wszystkich składników majątku, związanych z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, zamierza Pani zlikwidować działalność i dokonać wykreślenia z rejestru podatników VAT.

Pani wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności nieodpłatnego przekazania składników majątku (towarów) na rzecz działalności męża.

Mając na uwadze powyższe oraz okoliczności przedstawione we wniosku w pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że na gruncie przepisów podatkowych, zarówno Pani, jak i mąż, traktowani są jako odrębne, niezależne podmioty (podatnicy). Pani, jako podatnik VAT, w oparciu o składniki majątku wspólnego (m.in. towary wykorzystywane w Pani działalności) posiada odrębne przedsiębiorstwo (odrębną własność ekonomiczną), natomiast w ramach małżeństwa współwłasność łączną z mężem. Czyli prowadząc swoje przedsiębiorstwo w oparciu o część składników majątku wspólnego ma nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną. Zatem pomimo tego, że prowadzi Pani działalność gospodarczą w oparciu o część majątku wspólnego, to jest w sensie ekonomicznym właścicielem tej części majątku wspólnego. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług. Dopuszczalne jest dokonywanie czynności między małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli czynności te dotyczą sfery objętej zakresem ich działalności gospodarczej. Jak słusznie wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 7 czerwca 2023 r. I FSK 440/19 „W rozpatrywanej sprawie organ interpretacyjny ze względu na zasadę autonomii prawa podatkowego prawidłowo przyjął, że pierwszeństwo będą miały przepisy podatkowe. Jest to szczególnie uzasadnione, że dostawa towarów wskazana w art. 7 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT jest związana z przesunięciem władztwa ekonomicznego a nie z przeniesieniem prawa własności”.

Zatem pomimo zakupu składników majątku wykorzystywanych do Pani działalności gospodarczej w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej, składniki te – jak wynika z wniosku – były przeznaczone i wykorzystywany wyłącznie do Pani działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym będzie Pani działała z tytułu przekazania przedmiotowych składników jak podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ww. ustawy.

Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że w przypadku nieodpłatnego przekazania mężowi jako podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą składników majątku wykorzystywanych przez Panią w prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, czynność ta – wbrew stanowisku przedstawionemu we wniosku – będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Jak bowiem wynika z treści wniosku, w związku z nabyciem ww. towaru przysługiwało Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z którego to uprawnienia Pani skorzystała. Tym samym spełnione zostały przesłanki zawarte w ww. przepisie, tzn. jest Pani podatnikiem podatku od towarów i usług, a przedmiotem nieodpłatnego przekazania są towary, przy nabyciu których przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Zatem w odniesieniu do pytania nr 1 należało uznać Pani stanowisko za nieprawidłowe.

Odnośnie kwestii obowiązku korekty podatku naliczonego w związku z nieodpłatnym przekazaniem towarów z Pani działalności do działalności męża należy wskazać, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy,

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy,

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a) nabycia towarów i usług,

b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Powyższa zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tj. do czynności zwolnionych z VAT lub czynności niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Z przywołanych wyżej przepisów art. 86 ustawy wynika, że podatnik jest zobowiązany do rozpoznania prawa do odliczenia podatku naliczonego w momencie nabycia towarów i usług. Nadmienić należy, że art. 91 ustawy określa zasady i tryb dokonywania korekt podatku, w określonych przepisami przypadkach.

W niniejszej sprawie, mamy do czynienia z sytuacją, w której przy zakupie towarów przysługiwało Pani prawo do odliczenia podatku VAT. Jak wskazano powyżej przekazując towary mężowi będzie Pani zobowiązana naliczyć podatek należny w związku z dostawą tych towarów, co wynika z art. 7 ust. 2 ustawy. Dzięki temu zostanie skorygowana wartość podatku VAT w stosunku do przekazanych towarów, jaka została odliczona przy ich zakupie. Należy zauważyć, że nie dojdzie do zmiany przeznaczenia ww. składników majątku, gdyż przekazując ww. składniki majątkowe naliczy od nich Pani podatek należy z odpowiednią stawką VAT.

Tym samym, w opisanej sytuacji, nie będzie Pani zobowiązana do dokonania korekty podatku naliczonego, odliczonego w związku z nabyciem składników majątkowych, które zamierza Pani przekazać małżonkowi.

Zatem Pani stanowisko, w którym wskazała Pani, że nie będzie zobowiązana do dokonania korekty VAT-naliczonego uznaję za prawidłowe.

Odnośnie kwestii objęcia remanentem likwidacyjnym przekazanych małżonkowi składników majątku w związku z likwidacją działalności gospodarczej należy wskazać, że na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT:

Opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną albo przedsiębiorstwem w spadku wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na podstawie art. 96 ust. 6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego.

Zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy:

Przepisy ust. 1 i 3 stosuje się do towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Stosownie do art. 14 ust. 5 ustawy:

W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, podatnicy są obowiązani sporządzić spis z natury towarów na dzień rozwiązania spółki, zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu albo wystąpienia przypadków, o których mowa w ust. 1 pkt 3, zwany dalej "spisem z natury". Podatnicy są obowiązani złożyć informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości towarów i o kwocie podatku należnego, nie później niż w dniu złożenia deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki, zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu albo wystąpienia przypadków, o których mowa w ust. 1 pkt 3.

W myśl art. 14 ust. 7 ustawy:

Dostawa towarów dokonywana przez byłych wspólników spółek, o których mowa w ust. 1 pkt 1, oraz przez osoby fizyczne, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i ust. 3, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu od podatku przez okres 12 miesięcy od dnia, o którym mowa w ust. 6, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury.

Zgodnie z art. 14 ust. 8 ustawy,

Podstawą opodatkowania jest wartość towarów podlegających spisowi z natury, ustalona zgodnie z art. 29a ust. 2.

W tym miejscu należy podkreślić, że opodatkowaniu podlegają wszystkie towary, a zatem m.in. środki trwałe oraz towary handlowe, które na dzień likwidacji prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, znajdowały się w jego posiadaniu, a podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem tych składników majątkowych. Jest to uzasadnione konstrukcją podatku od towarów i usług opartego na zasadzie neutralności. Jeśli podatnik odliczył podatek od nabycia towarów, które później zostały przeznaczone w istocie na konsumpcję, wówczas powinien zostać obciążony podatkiem należnym, aby zapewnić faktyczne, jednokrotne opodatkowanie konsumpcji. Opodatkowanie towarów pozostałych po zaprzestaniu działalności, w stosunku do których nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, oznaczałoby natomiast w istocie dwukrotne opodatkowanie jednej konsumpcji (raz przy nabyciu, a powtórnie - po zaprzestaniu działalności).

Zatem towary (w tym środki trwałe oraz towary handlowe) objęte spisem z natury, o których mowa w art. 14 ustawy, należy opodatkować w sposób pozwalający na zachowanie zasady neutralności podatku VAT, a więc na zasadach takich samych, jak przy sprzedaży, stosując obowiązujące stawki VAT lub zwolnienie od podatku.

Odnosząc się zatem do Pani wątpliwości należy wskazać, że jeżeli, jak wynika z opisu sprawy, składniki majątku na dzień likwidacji przez Panią działalności gospodarczej zostaną już przekazane na rzecz działalności gospodarczej męża, to nie będzie Pani zobligowana do objęcia ich remanentem likwidacyjnym, gdyż na dzień likwidacji przez Panią działalności gospodarczej przedmiotowe składniki nie będą już stanowiły elementu likwidowanej działalności gospodarczej.

Zatem Pani stanowisko w odniesieniu do pytania nr 3 uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Odnosząc się do powołanych przez Panią wyroków, należy wskazać, że orzecznictwo w przedmiotowym temacie nie jest jednolite, co powierdza np. wyrok NSA z 7 czerwca 2023 r., sygn. akt I FSK 440/19. Tym samym powołane orzeczenia przyjęto jako Pani wzmocnienia stanowiska, ale nie mogą one wpłynąć na rozstrzygnięcie Organu.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

close POTRZEBUJESZ POMOCY?
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00