Interpretacja indywidualna z dnia 12 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.251.2023.2.JS

W związku z odpłatnym zniesieniem współwłasności, orzeczonej wyrokiem sądu, podstawę opodatkowania stanowić będzie wartość rynkowa nabytego przez Wnioskodawcę udziału – ponad dotychczas (tj. przed orzeczeniem sądu o zniesieniu współwłasności) posiadany – w lokalu mieszkalnym, czyli 1/2 wartości rynkowej lokalu mieszkalnego. Podstawa opodatkowania, zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będzie mogła być pomniejszona o długi i ciężarów, w tym wskazane przez Wnioskodawcę wydatki na spłatę kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego czy też wartość spłaty.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 lipca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 20 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy skutków podatkowych zniesienia współwłasności ze spłatą na podstawie orzeczenia sądu. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie nadanym 20 września 2023 r. (data stempla pocztowego), które wpłynęło 21 września 2023 r.

Treść wniosku jest następująca.

Opis stanu faktycznego  

Zgodnie z postanowieniem sądu nastąpiło zniesienie współwłasności lokalu mieszkalnego na Pani wyłączną własność.

Wartość nieruchomości wyceniona została na 237.600,00 zł (dwieście trzydzieści siedem tysięcy sześćset złotych).

Poniesione wydatki własne na nieruchomość to łączna kwota 32.166,43 zł (trzydzieści dwa tysiące sto sześćdziesiąt sześć złotych czterdzieści trzy grosze). Przy czym w dalszym ciągu spłaca Pani kredyt, zarówno swoją część, jak i część drugiego współwłaściciela.

Tytułem spłaty i rozliczenia wydatków, sąd zasądził spłatę na rzecz byłego współwłaściciela P. G. kwotę 102.716,79 zł (sto dwa tysiące siedemset szesnaście złotych siedemdziesiąt dziewięć groszy).

W piśmie uzupełniającym wskazała Pani, że:

-zniesienie współwłasności nastąpiło 22 lutego 2023 r., poprzez wydanie postanowienia Sądu Rejonowego (…), sygn. akt (…);

-wskazana we wniosku wartość opisanej nieruchomości, tj. 237.600,00 zł (dwieście trzydzieści siedem tysięcy sześćset złotych) jest równa wartości rynkowej. Wartość tą na podstawie wyceny rynkowej sporządził biegły sądowy;

-przed zniesieniem współwłasności posiadała Pani 1/2 część udziału nieruchomości, stanowiącej lokal mieszkalny położony w P., przy ul. (…), dla którego Sąd Rejonowy (…), prowadzi KW nr (…);

-w momencie zakupu nieruchomości lokalu mieszkalnego przy ul. (…) w 2008 r., ½ wartości nieruchomości stanowiła 92.500,00 zł (dziewięćdziesiąt dwa tysiące pięćset złotych), na dzień dzisiejszy uwzględniając wycenę biegłego sądowego oraz cenę rynkową 1/2 wartości stanowi kwotę 118.800,00 zł (sto osiemnaście tysięcy złotych osiemset złotych).

Jako przepisy do interpretacji podała Pani: art. 4 pkt 5, art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a) i art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Pytania (w tym przeformułowane w piśmie uzupełniającym)

1.Jakie są Pani obowiązki związane ze zniesieniem współwłasności wynikające z ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?

2.Ile procent wynosi podatek?

3.Co stanowi podstawę opodatkowania w wyżej opisanym zdarzeniu? Czy powinna Pani uiścić podatek od połowy wartości lokalu w wysokości 2%, czy też od różnicy pomiędzy połową wartości lokalu a spłatą byłego współwłaściciela.

Pani stanowisko w sprawie (przedstawione w piśmie uzupełniającym)

Pani zdaniem, biorąc pod uwagę fakt, iż nabyła Pani 1/2 lokalu mieszkalnego zakupionego na kredyt, którego drugi ze współwłaścicieli nie spłaca a Pani udział wyniósł 32.166,43 zł, to powinna Pani uiścić podatek od różnicy pomiędzy 1/2 wartości lokalu a wartością spłaty i rozliczeń, tj. od kwoty 102.716,79 zł.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.):

Podatkowi podlegają umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

W myśl art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Przepisy ustawy o umowie o dziale spadku oraz umowie o zniesieniu współwłasności – stosuje się odpowiednio do:

a)nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego prawa majątkowego albo ich części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność – w części spłat lub dopłat,

b)odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.

Stosownie do treści art. 3 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2 powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody – od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3.

Na podstawie art. 4 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Obowiązek podatkowy z zastrzeżeniem art. 5, ciąży – przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności – na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy:

Podstawę opodatkowania stanowi – przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku.

Na zasadach określonych w art. 6 ust. 2 cyt. ustawy:

Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Stawki podatku wynoszą – od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:

-przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym − 2%.

Stosownie do art. 10 ust. 1 ww. ustawy:

Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika, o których mowa w ust. 1a.

Jak wynika z powołanych przepisów – umowa o zniesienie współwłasności ze spłatą, jak również orzeczenie sądu, które wywiera taki sam skutek jak taka umowa, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) i art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział we współwłasności.

Przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie definiują pojęcia „współwłasność”, dlatego należy odwołać się do odpowiednich przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Na podstawie art. 195 Kodeksu cywilnego:

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności rzeczy (ruchomej lub nieruchomej – nieruchomości) regulują postanowienia art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego. W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1)podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

2)przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

3)sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Z opisu sprawy (sprecyzowanego w uzupełnieniu wniosku) wynika, że zniesienie współwłasności nastąpiło 22 lutego 2023 r., na podstawie orzeczenia sądu. Zniesienie współwłasności nastąpiło w taki sposób, że stała się Pani jedyną właścicielką lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość. Wskazała Pani, że w momencie zakupu nieruchomości, 1/2 wartości udziału w lokalu mieszkalnym wynosiła 92.500,00 zł. Obecna wartość lokalu mieszkalnego wyceniona została na 237.600,00 zł. Pani udział w niej, w wysokości 1/2, stanowi kwotę 118.800,00 zł (sto osiemnaście złotych osiemset złotych). Odpłatne zniesienie współwłasności wiązało ze spłatą byłego współwłaściciela w wysokości 102.716,79 zł (sto dwa tysiące siedemset szesnaście złotych siedemdziesiąt dziewięć groszy).

Chce Pani poznać swoje obowiązki związane ze zniesieniem współwłasności wynikające z ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych; w szczególności chce Pani wyjaśnienia, co stanowi w takim przypadku podstawę opodatkowania i czy powinna Pani zapłacić podatek od połowy wartości lokalu mieszkalnego w wysokości 2%, czy też od różnicy między połową wartości lokalu a spłatą byłego współwłaściciela.

Pani zdaniem, powinna Pani uiścić podatek od różnicy pomiędzy 1/2 wartości lokalu a wartością spłaty i rozliczeń.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić.

Jak już wskazano powyżej, zgodnie z przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, opodatkowaniu podlega zniesienie współwłasności, jeżeli wiąże się ono z obowiązkiem spłat lub dopłat.

Spłata stanowi wyrażoną w pieniądzu równowartość udziału w majątku wspólnym i występuje przy zniesieniu współwłasności wówczas, gdy całość majątku objętego współwłasnością (rzeczy) przyznano jednemu lub kilku ze współwłaścicieli. Natomiast dopłata ma wyrównać różnice powstałe wskutek fizycznego podziału majątku między współwłaścicieli, gdy zachodzą rozbieżności między faktycznie przyznaną im częścią majątku a udziałem w majątku objętym współwłasnością.

Z opisu wniosku wynika, że orzeczone wyrokiem sądu, zniesienie współwłasności nieruchomości (lokalu mieszkalnego), doprowadziło do nabycia przez Panią całego lokalu mieszkalnego (na wyłączną własność). Odpłatne zniesienie współwłasności wiąże się ze spłatą na rzecz byłego współwłaściciela w kwocie 102.716,79 zł.

Jako, że dokonane na podstawie orzeczenia sądu, zniesienie współwłasności nastąpiło odpłatnie (ze spłatą), to podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tak stanowi cytowany powyżej art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) w powiązaniu z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jak już wcześniej wskazano, podstawę opodatkowania przy umowie o zniesienie współwłasności – w myśl powołanego wyżej art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności. Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności. Od podstawy tej, zgodnie z uregulowaniami analizowanej ustawy, nie odlicza się długów i ciężarów.

Skoro w przedmiotowej sprawie wydane zostało orzeczenie sądu dotyczące zniesienia współwłasności pomiędzy dotychczasowymi współwłaścicielami, ze spłatą na rzecz byłego współwłaściciela, to podstawę opodatkowania będzie stanowiła opisana we wniosku wartość rynkowa nabywanego udziału w lokalu mieszkalnym, czyli 1/2 wartości rynkowej lokalu. Bez znaczenia dla skutków opodatkowania jest fakt, że poniosła Pani wydatki na spłatę kredytu (w części swojej i byłego współwłaściciela) zaciągniętego na zakup tego lokalu, bowiem jak wynika z przywołanego art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, długi i ciężary nie pomniejszają wartości podstawy opodatkowania.

W tym przypadku nie będzie miała więc znaczenia kwestia wydatków poniesionych na spłatę kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego czy wartość spłaty. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazuje bowiem jasno, iż podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego – bez odliczenia długów i ciężarów – nabywanego ponad wartość udziału, która przysługiwała we współwłasności (czyli przed jej zniesieniem).

Reasumując, w Pani przypadku, w związku z odpłatnym zniesieniem współwłasności, orzeczonej wyrokiem sądu, podstawę opodatkowania stanowić będzie wartość rynkowa nabytego przez Panią udziału – ponad dotychczas (tj. przed orzeczeniem sądu o zniesieniu współwłasności) posiadany przez Panią – w lokalu mieszkalnym, czyli 1/2 wartości rynkowej lokalu mieszkalnego. Podstawa opodatkowania, zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będzie mogła być pomniejszona o długi i ciężarów, w tym wskazane przez Panią wydatki na spłatę kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego czy też wartość spłaty. Stawka podatku, jak stanowi art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, wynosi 2% tejże wartości rynkowej. W związku ze zniesieniem współwłasności powinna Pani złożyć – w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się ww. orzeczenia sądu – deklarację PCC-3, obliczyć i zapłacić podatek.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.