Interpretacja indywidualna z dnia 5 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-1.4012.417.2023.2.RMA

Brak prawa do odliczenia podatku naliczonego (uznanie, że prewspółczynnik wynosi 0%).

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 lipca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 26 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 29 sierpnia 2023 r. (wpływ 31 sierpnia 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca (dalej również jako: „Gmina”) jest jednostką samorządu terytorialnego. Poza zadaniami własnymi wykonywanymi wyłącznie w charakterze organu władzy publicznej, Gmina wykonuje również działalność gospodarczą, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Gmina jest zatem czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT.

Jedną z jednostek organizacyjnych Gminy jest Szkoła Podstawowa nr 1 w (…) (dalej: „SP1”), będąca jednostką budżetową nieposiadającą osobowości prawnej i niebędąca odrębnym od Gminy podatnikiem podatku VAT.

Jednostka budżetowa SP1 prowadzi przede wszystkim działalność w zakresie edukacji i wychowania, niestanowiącą działalności gospodarczej w rozumieniu Ustawy o VAT, a co za tym idzie niepodlegającą opodatkowaniu VAT. W jednostce tej występuje również działalność gospodarcza w zakresie wynajmu sal szkolnych na rzecz podmiotów trzecich, co stanowi świadczenie usług w rozumieniu przepisów Ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu VAT.

Żadne z sal w budynkach SP1 nie są przeznaczone wyłącznie dla celów najmu, gdyż w czasie trwania godzin lekcyjnych te same sale służą uczniom szkoły. Wynajem mający miejsce w budynkach SP1 stanowi zatem wyłącznie poboczną działalność prowadzoną w tych budynkach i jego skala jest znikoma w porównaniu z prowadzoną w nich działalnością edukacyjną i wychowawczą. Z uwagi na powyższą specyfikę działalności SP1, właściwa dla SP1 proporcja odliczenia podatku VAT w rozumieniu art. 86 ust. 2a Ustawy o VAT (dalej: „prewspółczynnik VAT”), obliczona zgodnie z § 3 ust. 3 Rozporządzenia o prewspółczynniku VAT, w żadnym roku nie przekroczyła dotychczas poziomu 1%. Przykładowo, prewspółczynnik skalkulowany dla potrzeb SP1 na rok 2023 wyniósł 0,36%, czyli 1%, po zaokrągleniu w górę do najbliższej liczby całkowitej. Skala odliczanego przez SP1 podatku VAT jest zatem niewielka.

Z tego względu, działając na podstawie art. 90 ust. 10 pkt 2, w powiązaniu z art. 86 ust. 2g Ustawy o VAT, Gmina rozważa przyjęcie, że wstępny prewspółczynnik VAT SP1 stosowany w roku 2023 r. wynosi 0%, co oznaczałoby zaniechanie odliczania podatku naliczonego związanego równocześnie z działalnością opodatkowaną VAT, jak i działalnością niestanowiącą działalności gospodarczej SP1, którego Gmina nie będzie w stanie przypisać wyłącznie i w całości do działalności opodatkowanej VAT SP1.

Rezygnacja z odliczania podatku VAT obejmowałaby zarówno te wydatki, które ponoszone są bezpośrednio przez SP1, jak i wydatki dotyczące działalności SP1, ale ponoszone przez inne jednostki organizacyjne Gminy. W zakresie wydatków dotyczących działalności danej jednostki budżetowej, ale ponoszonych przez inną jednostkę budżetową Gminy stosowane jest bowiem odliczenie podatku naliczonego według prewspółczynnika VAT właściwego dla tej jednostki, której dotyczą dane wydatki, nie zaś jednostki dokonującej danego zakupu. Takie postępowanie zgodne jest z ugruntowaną linią interpretacyjną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, odzwierciedloną np. w interpretacji z 23 maja 2018 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.301.2018.1.SR, w której wskazano, że:

„(...) w przypadku, gdy dokonywane zakupy towarów i usług będą służyć do celów działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, a bezpośrednie przyporządkowanie tych zakupów do działalności gospodarczej nie będzie możliwe, podatek do odliczenia od zakupów realizowanych w danej jednostce organizacyjnej ustala się z wykorzystaniem sposobu określenia proporcji, ustalonego dla każdej jednostki organizacyjnej odrębnie. Podkreślić należy, że wyliczony dla jednostki organizacyjnej sposób określania proporcji znajdzie zastosowanie do zakupów towarów i usług zarówno dokonywanych przez tę jednostkę organizacyjną, jak i przez jednostkę samorządu terytorialnego (urząd), wykorzystywanych jednak przez tę jednostkę organizacyjną do ww. celów, tj. celów „mieszanych”.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że w przypadku nabywania towarów i usług przez Wnioskodawcę za pośrednictwem jednostki organizacyjnej na rzecz innej jednostki organizacyjnej, która wykorzystuje te towary i usługi do działalności gospodarczej (opodatkowanej lub opodatkowanej i zwolnionej z VAT) oraz do czynności pozostających poza działalnością gospodarczą (czynności niepodlegające VAT), Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu tzw. prewspółczynnika obliczonego dla jednostki organizacyjnej, wykorzystującej przekazane jej towary i usługi do prowadzonej działalności”.

W efekcie, zaniechanie odliczania podatku naliczonego w SP1 dotyczyłoby także podatku naliczonego wynikającego z wydatków na poczet poprawy efektywności energetycznej (dalej: „termomodernizacja”) budynków SP1 ponoszonych przez Urząd Gminy. W ramach powyższego zadania Gmina realizuje inwestycję w budynkach SP1 obejmującą wymianę stolarki okiennej i drzwiowej zewnętrznej, wymianę pokrycia dachu, ocieplenie stropów, modernizację instalacji centralnego ogrzewania. W budynku hali sportowej wymieniany jest również system wentylacji mechanicznej z rekuperacją (odzyskiem ciepła). Zadanie dofinansowane jest ze środków Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych. Żadne z wydatków dotyczących termomodernizacji budynków SP1 nie mogą zostać przypisane wyłącznie i w całości do działalności opodatkowanej VAT prowadzonej w tych budynkach. Innymi słowy, Wnioskodawca nie ma możliwości wydzielenia (bezpośrednio, obiektywnie i miarodajnie), jaka część wydatków w zakresie termomodernizacji budynków SP1 związana z jest z działalnością opodatkowaną VAT, a jaka z działalnością niestanowiącą działalności gospodarczej.

Ponoszone przez Gminę wydatki związane z działalnością SP1 dokumentowane są fakturami VAT z wykazanymi na nich kwotami podatku naliczonego. Faktury wystawiane są na Gminę.

Pytania

1.Czy w przypadku skorzystania z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik VAT stosowany przez SP1 w 2023 r. wynosi 0%, zakupy towarów i usług służące równocześnie działalności opodatkowanej VAT i działalności niestanowiącej działalności gospodarczej prowadzonej przez SP1, dokonane w 2023 r. do momentu podjęcia decyzji o skorzystaniu z ww. uprawnienia, upoważniają Wnioskodawcę do obniżenia kwoty podatku należnego o wynikającą z nich kwotę podatku naliczonego (według prewspółczynnika VAT stosowanego przez SP1, obliczonego zgodnie z zasadami wynikającymi z Rozporządzenia o prewspółczynniku VAT)?

2.Czy w przypadku skorzystania z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik VAT w SP1 w 2023 r. wynosi 0%, Gmina uprawniona jest do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z wydatków na poczet termomodernizacji SP1 ponoszonych przez Urząd Gminy w 2023 r. (w tym z wydatków poniesionych przed podjęciem decyzji o skorzystaniu z ww. uprawnienia)?

3.Czy Gmina może skorzystać z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik VAT wynosi 0% w danej jednostce budżetowej Gminy i jednocześnie nie skorzystać z tego uprawnienia w innych jednostkach budżetowych Gminy?

Państwa stanowisko w sprawie

1.W przypadku skorzystania z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik VAT w SP1 w 2023 r. wynosi 0%, zakupy towarów i usług służące równocześnie działalności opodatkowanej VAT i działalności niestanowiącej działalności gospodarczej prowadzonej przez SP1, dokonane w 2023 r., nie upoważniają Wnioskodawcy do obniżenia kwoty podatku należnego o wynikającą z nich kwotę podatku naliczonego w jakimkolwiek zakresie, a co za tym idzie, podatek VAT odliczony dotychczas przez SP1 wymaga korekty.

2.W przypadku skorzystania z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik VAT w SP1 w 2023 r. wynosi 0%, wydatki na poczet termomodernizacji SP1 ponoszone przez Urząd Gminy w 2023 r. nie uprawniają Gminy do odliczenia wynikającego z nich podatku naliczonego w jakimkolwiek zakresie.

3.Gmina może skorzystać z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik VAT wynosi 0% w danej jednostce budżetowej Gminy i jednocześnie nie skorzystać z tego uprawnienia w innych jednostkach budżetowych Gminy.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi. Wskazana zasada wyłącza możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu VAT.

Na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 Ustawy o VAT ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu Ustawy o VAT.

W świetle postanowień art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie natomiast do treści art. 15 ust. 2 Ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 15 ust. 6 Ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego, w pierwszej kolejności podatnik winien przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (niepodlegającej opodatkowaniu, opodatkowanej podatkiem VAT, zwolnionej z opodatkowania). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT, odlicza podatek naliczony w całości, natomiast w przypadku wydatków związanych wyłącznie z czynnościami niepodlegającymi Ustawie o VAT lub zwolnionymi od podatku VAT prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługuje. W przypadku natomiast, gdy wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, a przyporządkowanie ich do działalności gospodarczej nie jest możliwe, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy o VAT i odliczać podatek częściowo według ustalonego prewspółczynnika VAT.

Na podstawie art. 86 ust. 2a Ustawy o VAT, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tymi przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej (tj. prewspółczynnikiem VAT). Zgodnie z art. 86 ust. 2g Ustawy o VAT, prewspółczynnik VAT określa się procentowo w stosunku rocznym i zaokrągla w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Jednocześnie, na podstawie delegacji ustawowej (art. 86 ust. 22 Ustawy o VAT) zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2021 r. poz. 999). Zgodnie z § 3 ust. 1 tego rozporządzenia, w przypadku jednostki samorządu terytorialnego prewspółczynnik VAT ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.

Przez jednostki organizacyjne jednostki samorządu terytorialnego, rozumie się natomiast:

1.utworzone przez jednostkę samorządu terytorialnego samorządową jednostkę budżetową lub samorządowy zakład budżetowy;

2.urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski.

Na podstawie art. 86 ust. 2g Ustawy o VAT, w zakresie prewspółczynnika VAT odpowiednio stosuje się przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a, 10 i 10c-10g Ustawy o VAT, dotyczące tzw. współczynnika VAT, o którym mowa w art. 90 Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 90 ust. 10 pkt 2 Ustawy o VAT, w przypadku gdy współczynnik VAT nie przekroczył 2% - podatnik ma prawo uznać, że wynosi on 0%.

Na podstawie art. 86 ust 2g Ustawy o VAT, regulacja art. 90 ust. 10 pkt 2 Ustawy o VAT ma także zastosowanie względem prewspółczynnika VAT. Jeśli zatem prewspółczynnik VAT nie przekracza 2%, podatnik może uznać, że prewspółczynnik VAT wynosi 0%.

Przepisy w zakresie VAT nie przewidują terminu, w którym podatnik może skorzystać z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik VAT wynosi 0%.

Ponieważ jednak logika systemu stosowania prewspółczynnika VAT wskazuje, że dany prewspółczynnik stosuje się w zakresie odliczeń dotyczących całego roku (określa się go w stosunku rocznym), w ocenie Wnioskodawcy decyzja co do skorzystania z uprawnienia do przyjęcia, że prewspółczynnik VAT wynosi 0%, winna dotyczyć wszystkich okresów rozliczeniowych danego roku.

Jeśli zatem w okresach rozliczeniowych, które upłynęły przed dniem podjęcia decyzji o skorzystaniu z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik VAT wynosi 0%, podatnik dokonywał odliczeń podatku naliczonego z zastosowaniem prewspółczynnika VAT, podatnik zobligowany jest do skorygowania kwot odliczonego podatku naliczonego wykazanego w okresach, które upłynęły przed dniem podjęcia decyzji o skorzystaniu z tego uprawnienia.

Innymi słowy, w efekcie podjęcia przez Gminę decyzji o skorzystaniu z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik VAT danej jednostki budżetowej wynosi 0%, podatek naliczony wynikający z wszelkich wydatków związanych z działalnością tej jednostki, których nie można przypisać w całości i wyłącznie do jej działalności opodatkowanej VAT, nie może być odliczany w jakimkolwiek zakresie, w całym roku, którego dotyczy decyzja o skorzystaniu z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik VAT wynosi 0%.

Mając na względzie powyższe, w przypadku podjęcia decyzji o skorzystaniu z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik VAT SP1 w 2023 r. wynosi 0%, Gmina nie będzie miała prawa do odliczenia podatku naliczonego od wszelkich wydatków dotyczących działalności SP1 dokonanych w 2023 r., których Gmina nie będzie w stanie przypisać w całości i wyłącznie do działalności opodatkowanej VAT SP1. Tym samym, Gmina nie będzie miała również prawa do odliczenia podatku VAT wynikającego z wydatków ponoszonych przez Urząd Gminy w związku z termomodernizacją SP1, gdyż żadne z wydatków dotyczących termomodernizacji budynków SP1 nie mogą zostać przypisane wyłącznie i w całości do działalności opodatkowanej VAT prowadzonej w tych budynkach.

W interpretacji z 31 sierpnia 2022 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.476.2022.1.JM. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że:

„(...) jak wskazali Państwo - proporcja odliczenia podatku VAT, w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy, w żadnej z tych jednostek, nie przekracza poziomu 2%. Z tego względu, działając na podstawie art. 90 ust. 10 pkt 2, w powiązaniu z art. 86 ust. 2g Ustawy, Gmina przyjęła, że dla powyższych jednostek budżetowych, prewspółczynnik VAT wynosi 0%.

Stosownie do art. 86 ust. 2g ustawy w związku z art. 90 ust. 10 pkt 2 ustawy będą mieli Państwo prawo uznać, że proporcja ta wyniesie 0%, a zatem należy uznać, iż całość wydatków poniesionych w ramach przedmiotowego projektu w części dotyczącej budynków szkół i przedszkola będzie wykorzystywana do celów innych niż działalność gospodarcza. W związku z powyższym, nie będą mieć Państwo prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków ponoszonych na budynki szkół i przedszkola”.

Także w interpretacji z 1 marca 2021 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.5.2021.2.ŻR, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że:

„Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że skoro Wnioskodawca skorzystał z przysługującego mu uprawnienia określonego przez ustawodawcę w art. 90 ust. 10 pkt 2 ustawy i uznał, że proporcja obliczona na podstawie art. 90 ust. 2-8 ustawy wynosi 0%, to Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizowanym projektem”.

Na gruncie przepisów w zakresie VAT nic nie stoi natomiast na przeszkodzie, aby Gmina skorzystała z uprawnienia do przyjęcia, że w SP1 prewspółczynnik VAT wynosi 0%, natomiast nie skorzystała z takiego uprawnienia w innych jednostkach organizacyjnych Gminy.

Zgodnie bowiem z przytaczanym wyżej z § 3 ust. 1 Rozporządzenia o prewspółczynniku VAT, w przypadku jednostki samorządu terytorialnego prewspółczynnik VAT ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.

Skoro zatem prewspółczynnik VAT ustalany jest odrębnie na poziomie każdej jednostki organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego, to także odrębnie dla każdej z tych jednostek podejmowana jest przez Gminę decyzja o ewentualnym skorzystaniu lub nieskorzystaniu z uprawnienia do przyjęcia, że prewspółczynnik w danej jednostce wynosi 0%.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione łącznie określone warunki, tzn.:

·odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz

·towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych – czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu VAT. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony, są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku VAT, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności nieopodatkowanych podatkiem VAT.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych. Obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku.

Wyrażoną w art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego uzupełniają regulacje zawarte w art. 86 ust. 2a ustawy i następne oraz art. 90 ustawy.

Zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2b ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2d ustawy:

Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy:

W myśl art. 86 ust. 22 ustawy:

Na podstawie powyższej delegacji zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999), zwane dalej „rozporządzeniem”.

Zgodnie z § 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia:

Podatnikami, do których odnoszą się przepisy zawarte w rozporządzeniu, są jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.

Zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia:

Zgodnie z § 2 pkt 8 rozporządzenia:

W myśl § 3 ust. 1 rozporządzenia:

Oznacza to, że w przypadku jednostek samorządu terytorialnego, nie będzie ustalany jeden „całościowy” sposób określenia proporcji dla jednostki samorządu terytorialnego jako osoby prawnej, tylko będą ustalane odrębnie sposoby określenia proporcji dla poszczególnych jednostek organizacyjnych.

Stosownie do § 3 ust. 3 rozporządzenia:

Ponadto należy wskazać, że wyrażoną w cytowanym powyżej art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego uzupełniają regulacje zawarte w art. 90 ustawy.

W myśl art. 90 ust. 1-4 ustawy:

Stosownie do art. 90 ust. 10 ustawy:

Zgodnie z art. 90 ust. 10a ustawy:

W myśl art. 90 ust. 10b ustawy:

W ww. art. 86 ust. 2g ustawy wskazano, że przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a, 10 i 10c-10g (tj. dotyczące proporcji odliczenia) stosuje się odpowiednio do „sposobu określenia proporcji” (dla celów obliczenia prewspółczynnika).

Na zakres prawa do odliczenia w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter wyłącznie podmiotowo-przedmiotowy.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:

• podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
• podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na postawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Bowiem tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.):

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym:

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo jednostką samorządu terytorialnego, czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT.

Jedną z Państwa jednostek organizacyjnych jest Szkoła Podstawowa nr 1 w (…), będąca jednostką budżetową nieposiadającą osobowości prawnej i niebędąca odrębnym od Państwa podatnikiem podatku VAT.

Jednostka budżetowa SP1 prowadzi przede wszystkim działalność w zakresie edukacji i wychowania, niestanowiącą działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy (niepodlegającą opodatkowaniu VAT). W jednostce tej występuje również działalność gospodarcza w zakresie wynajmu sal szkolnych na rzecz podmiotów trzecich, co stanowi świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy i podlega opodatkowaniu VAT.

Właściwa dla SP1 proporcja odliczenia podatku VAT w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy (prewspółczynnik VAT) obliczona zgodnie z § 3 ust. 3 rozporządzenia, w żadnym roku nie przekroczyła dotychczas poziomu 1%. Przykładowo, prewspółczynnik skalkulowany dla potrzeb SP1 na rok 2023 wyniósł 0,36%, czyli 1%, po zaokrągleniu w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Z tego względu, działając na podstawie art. 90 ust. 10 pkt 2 w powiązaniu z art. 86 ust. 2g ustawy rozważają Państwo przyjęcie, że wstępny prewspółczynnik VAT SP1 stosowany w roku 2023 r. wynosi 0%, co oznaczałoby zaniechanie odliczania podatku naliczonego związanego równocześnie z działalnością opodatkowaną VAT, jak i działalnością niestanowiącą działalności gospodarczej SP1, którego nie będą Państwo w stanie przypisać wyłącznie i w całości do działalności opodatkowanej VAT SP1.

Rezygnacja z odliczania podatku VAT obejmowałaby zarówno te wydatki, które ponoszone są bezpośrednio przez SP1, jak i wydatki dotyczące działalności SP1, ale ponoszone przez inne jednostki organizacyjne gminy.

Zaniechanie odliczania podatku naliczonego w SP1 dotyczyłoby także podatku naliczonego wynikającego z wydatków na poczet poprawy efektywności energetycznej budynków SP1 ponoszonych przez Państwa.

Wskazują Państwo również, że żadne z wydatków dotyczących termomodernizacji budynków SP1 nie mogą zostać przypisane wyłącznie i w całości do działalności opodatkowanej VAT prowadzonej w tych budynkach, tj. nie mają Państwo możliwości wydzielenia (bezpośrednio, obiektywnie i miarodajnie), jaka część wydatków w zakresie termomodernizacji budynków SP1 związana z jest z działalnością opodatkowaną VAT, a jaka z działalnością niestanowiącą działalności gospodarczej.

Państwa wątpliwości dotyczą, w przypadku skorzystania z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik stosowany przez SP1 w 2023 r. wynosi 0%, możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od zakupów towarów i usług służących równocześnie działalności opodatkowanej VAT i działalności niestanowiącej działalności gospodarczej prowadzonej przez SP1, dokonanych w 2023 r. do momentu podjęcia decyzji o skorzystaniu z ww. uprawnienia.

Rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Obowiązkiem podatnika w pierwszej kolejności będzie przypisanie konkretnych wydatków do określonych rodzajów działalności (opodatkowanej i niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT), z którym wydatki te będą związane, tj. dokonanie bezpośredniej alokacji.

Jeżeli takie wyodrębnienie będzie możliwe, podatnikowi, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej. Brak będzie natomiast takiego prawa w stosunku do podatku naliczonego związanego z zakupem towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności niepodlegających temu podatkowi.

Jak Państwo wskazali we wniosku, zamierzają Państwo zaniechać odliczania podatku naliczonego związanego równocześnie z działalnością opodatkowaną VAT, jak i działalnością niestanowiącą działalności gospodarczej SP1, którego nie będą Państwo w stanie przypisać wyłącznie i w całości do działalności opodatkowanej VAT SP1.

Powyższe działania wynikają z faktu, że z uwagi na specyfikę działalności SP1, właściwa dla SP1 proporcja odliczenia podatku VAT w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy w żadnym roku nie przekroczyła dotychczas poziomu 1%. Przykładowo, prewspółczynnik skalkulowany dla potrzeb SP1 na rok 2023 wyniósł 0,36%, czyli 1%, po zaokrągleniu w górę do najbliższej liczby całkowitej i z tego względu rozważają Państwo przyjęcie, że wstępny prewspółczynnik VAT SP1 stosowany w roku 2023 r. wynosi 0%.

W sytuacji, gdy przyporządkowanie ponoszonych wydatków do poszczególnych rodzajów działalności nie będzie możliwe (tj. w ww. przypadku), a wydatki będą służyły zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a i następne ustawy. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że zgodnie z powołanym wyżej art. 90 ust. 10 pkt 2 ustawy, jeżeli proporcja nie przekroczy 2% podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0% i nie dokonywać odliczeń podatku naliczonego. Zasada ta – z uwagi na treść art. 86 ust. 2g ustawy – ma również zastosowanie do proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy. Nie oznacza to jednak, że wskaźnik poniżej 2% pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego z zastosowaniem wyliczonej proporcji. W powyższej sytuacji bowiem podatnik ma prawo wyboru, czy będzie dokonywał odliczania w oparciu o wyliczoną proporcję, czy też zrezygnuje z tego prawa i nie będzie odliczał podatku naliczonego. Jednakże wybór ten pozostawiony zostanie podatnikowi.

Zatem w świetle przytoczonych przepisów, jeżeli wyliczony prewspółczynnik nie przekracza 2%, a Państwo uznają, że wynosi on 0%, to nie będzie Państwu przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od zakupów towarów i usług służących równocześnie działalności opodatkowanej VAT i działalności niestanowiącej działalności gospodarczej prowadzonej przez SP1.

Jednocześnie należy mieć na uwadze, że na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy, proporcję (prewspółczynnik) określa się procentowo w stosunku rocznym.

Tym samym w przypadku skorzystania z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik stosowany przez SP1 w 2023 r. wynosi 0%, nie mają Państwo możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wszystkich dokonanych w 2023 r. zakupów towarów i usług służących równocześnie działalności opodatkowanej VAT i działalności niestanowiącej działalności gospodarczej prowadzonej przez SP1, a więc również zakupów dokonanych do momentu podjęcia decyzji o skorzystaniu z ww. uprawnienia, a co za tym idzie podatek VAT dotychczas odliczony przez SP1 wymaga korekty.

Stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również możliwości odliczenia podatku naliczonego w opisanym przypadku z tytułu wydatków poniesionych przez Urząd Gminy na poczet termomodernizacji SP1.

Jak Państwo wskazali, realizują Państwo projekt dotyczący poprawy efektywności energetycznej budynków SP1, obejmujący wymianę stolarki okiennej i drzwiowej zewnętrznej, wymianę pokrycia dachu, ocieplenie stropów, modernizację instalacji centralnego ogrzewania. W budynku hali sportowej wymieniany jest również system wentylacji mechanicznej z rekuperacją (odzyskiem ciepła). Żadne z wydatków dotyczących termomodernizacji budynków SP1 nie mogą zostać przypisane wyłącznie i w całości do działalności opodatkowanej VAT prowadzonej w tych budynkach, tj. nie mają Państwo możliwości wydzielenia, jaka część wydatków w zakresie termomodernizacji budynków SP1 związana z jest z działalnością opodatkowaną VAT, a jaka z działalnością niestanowiącą działalności gospodarczej.

W tej sytuacji, w przypadku skorzystania z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik VAT w SP1 w 2023 r. wynosi 0%, nie mają Państwo prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki ponoszone przez Urząd Gminy w 2023 r. na poczet termomodernizacji SP1 (w tym z wydatków poniesionych przed podjęciem decyzji o skorzystaniu z ww. uprawnienia).

Stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Jednocześnie Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy mogą Państwo skorzystać z uprawnienia do uznania, że prewspółczynnik wynosi 0% w danej jednostce budżetowej gminy i jednocześnie nie korzystać z tego prawa w stosunku do innych Państwa jednostek.

W tej sytuacji należy mieć na uwadze ww. § 3 ust. 1 rozporządzenia, zgodnie z którym w przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.

Z uwagi zatem na fakt, że w stosunku dla każdej z Państwa jednostek organizacyjnych (urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, jednostki budżetowej czy zakładu budżetowego) mają Państwo obowiązek stosować (ustalać) odrębny prewspółczynnik (sposób określenia proporcji), to tym samym w stosunku do każdego (indywidualnie) określonego prewspółczynnika (dla danej jednostki organizacyjnej) mogą Państwo uznać, że wynosi on 0% (co skutkuje brakiem prawa do odliczenia podatku naliczonego).

Reasumując, mogą Państwo uznać, że prewspółczynnik wynosi 0% w Państwa danej jednostce budżetowej i jednocześnie nie skorzystać z tego uprawnienia w Państwa innych jednostkach budżetowych.

Stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).