Obowiązek zatrudniania pracowników w trakcie procesu sądowego o przywrócenie do pracy

Zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego wprowadzającą zabezpieczenie w postępowaniach sądowych z zakresu prawa pracy, w których pracownik szczególnie chroniony wnosi o uznanie rozwiązania stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy. Nowe przepisy przewidują także automatyczny obowiązek zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w przypadku wyroku przywracającego do pracy lub uznania wypowiedzenia za bezskuteczne.

Przepisy wprowadzone do procedury cywilnej ustawą z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw przewidują zwiększenie ochrony przed zwolnieniem pracowników szczególnie chronionych. Zmiany te obejmą nie tylko związkowców, ale także innych pracowników podlegających szczególnej ochronie, chociaż ustawa nie definiuje, o kogo konkretnie chodzi. 

Pierwsza z dokonanych zmian dotyczy sytuacji, w której sąd uznaje wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne albo przywraca pracownika do pracy i jednocześnie w wyroku, na wniosek pracownika, nakłada na pracodawcę także obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania (art. 477² § 2 Kodeksu postępowania cywilnego).

Przepis ten obowiązywał od lat z nieznaczną modyfikacją dokonaną w 2019 r., z tym że w dotychczasowym brzmieniu sąd miał swobodę w zakresie uwzględnienia lub oddalenia wniosku pracownika. Dotychczasowa regulacja bowiem określała, że uznając wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne albo przywracając pracownika do pracy, sąd może nałożyć na wniosek pracownika w wyroku na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. 

Po zmianie przepisów sąd będzie działał w takiej sytuacji na zasadzie automatyzmu. Oznacza to, że już samo zgłoszenie wniosku przez pracownika z żądaniem dalszego zatrudnienia będzie obligowało sąd do jego uwzględnienia. 

Dotychczas, rozpoznając tego typu wniosek, sąd brał pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, gdyż pomimo pomyślnego zakończenia dla pracownika procesu o przywrócenie do pracy czy uznanie bezskuteczności wypowiedzenia nie zawsze istniały argumenty przemawiające za tym, aby pracownik do czasu prawomocnego zakończenia sprawy miał być zatrudniany. Stosowanie w praktyce tego uprawnienia przez sąd charakteryzowała daleko idąca ostrożność sędziów. Korzystanie z tego rozwiązania ograniczano do przypadków naprawdę wyjątkowych, ze względu na możliwość dokonania korekty wyroku sądu rejonowego przez sąd II instancji i oddalenia powództwa. 

Czytaj więcej w artykule Monitora Prawa Pracy i Ubezpieczeń Nr 9/2023: "Obowiązek zatrudniania pracowników w trakcie procesu sądowego o przywrócenie do pracy" >>