Interpretacja indywidualna z dnia 1 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.130.2023.3.AD

Skoro wskazana we wniosku kwota będzie Pani przekazana przez siostrę tytułem polecenia darczyńcy, to jej nabycie, w zw. z art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest objęte regulacją przepisów tej ustawy.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn oraz w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 lipca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 4 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pani ojciec – (…) (dalej: Ojciec) – był współwłaścicielem nieruchomości w ułamku wynoszącym 5/8 całości. Wartość nieruchomości została oszacowana przez rzeczoznawcę majątkowego na kwotę (…) zł. Zatem wartość udziałów Ojca wynosiła (…) zł.

Jest Pani jedną z trzech córek Ojca. Żona Ojca a matka Pani i Pani dwóch sióstr nie żyje. Umową darowizny z (…) 2023 r. zawartą w formie aktu notarialnego przed notariuszem (…), Rep. nr (…), Ojciec darował córce (…) (dalej: Siostra) swój ww. udział w nieruchomości o wartości (…)zł, zobowiązując jednocześnie Siostrę do zapłaty na Pani rzecz kwotę (…)zł w terminie do (…) 2023 r.

Siostra poddała się co do wykonania ww. zobowiązania egzekucji na podstawie art. 777 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania cywilnego.

Nie jest Pani jednak osobą uprawnioną do otrzymania wypisu umowy darowizny, ponieważ w § 11 ww. aktu wskazano, że wypisy umowy darowizny można wydawać wyłącznie jej stronom. Nie pozostaje Pani stroną umowy darowizny. Ma być Pani jedynie beneficjariuszką polecenia zobowiązującego Siostrę do zapłaty na Pani rzecz – zgodnie z istotą polecenia opisanego w art. 893 Kodeksu cywilnego.

(…) 2023 r. Ojciec zawarł również z Panią umowę o zrzeczenie się przez Panią prawa do zachowku po Ojcu – w formie aktu notarialnego przed notariuszem (…), Rep. (…).

Zgodnie z ww. umową zrzekła się Pani zachowku po Ojcu w zakresie nieruchomości objętej umową darowizny pomiędzy Ojcem a Siostrą.

Ojciec nie sporządził żadnego testamentu. Jego wolą jest, aby po jego śmierci dziedziczenie nastąpiło na podstawie ustawy przez wszystkie córki.

Pytanie

Czy po uzyskaniu przez Panią zapłaty od Siostry, otrzymane świadczenie będzie zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz czy świadczenie to jest objęte regulacjami ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, świadczenie, które ma Pani otrzymać od Siostry nie jest objęte regulacjami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – na mocy art. 2 ust. 1 pkt 3 tej ustawy. Świadczenie otrzymane od Siostry będzie za to objęte regulacjami ustawy o podatku od spadków i darowizn – na mocy art. 1 ust. 1 pkt 2 tej ustawy.

Należy zauważyć, że umowa darowizny zawarta między Ojcem i Siostrą, jak również umowa o zrzeczenie się zachowku zawarta między Ojcem i Panią, dotycząca wyłącznie nieruchomości objętej ww. umową darowizny, miały na celu uregulowanie losów tej nieruchomości jeszcze za życia Ojca.

Wartość udziału Ojca w tej nieruchomości została oszacowana na (…) zł (skoro cała nieruchomość warta jest (…) zł, a Ojcu przysługiwał udział wynoszący 5/8). Gdyby zatem nabyła Pani tę nieruchomość po Ojcu w drodze dziedziczenia, to przysporzenie w Pani majątku wynosiłoby właśnie (…) zł. Z kolei Siostra została przez Ojca zobowiązana w umowie darowizny właśnie do zapłaty kwoty (…) zł, jako odpowiadającej Pani udziałowi w nieruchomości, jaki przypadłby Pani w drodze dziedziczenia po Ojcu.

Zatem ma Pani otrzymać od swojej Siostry świadczenie odpowiadające Pani potencjalnemu udziałowi w spadkobraniu tej nieruchomości. Brak jest zatem podstaw, aby przyszłe świadczenie na Pani rzecz, pochodzące od Siostry traktować, jako dochód objęty ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przysporzenie, które Pani otrzyma, wynika z polecenia darczyńcy i na mocy art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest objęte właśnie regulacjami tej ustawy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w zakresie podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1) dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

2) darowizny, polecenia darczyńcy;

3) zasiedzenia;

4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Określony w zacytowanym przepisie przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn wskazuje, iż jest nim co do zasady nieodpłatne nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, wyłącznie z tytułów w nim wymienionych.

Przepisy ww. ustawy nie definiują pojęć: darowizna czy polecenie darczyńcy, a zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2023 r. poz. 1610).

Z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że:

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Stosownie do treści art. 890 § 1 cyt. Kodeksu:

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Z kolei w myśl art. 893 ww. Kodeksu:

Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).

Artykuł 894 § 1 tego Kodeksu stanowi, że:

Darczyńca, który wykonał zobowiązanie wynikające z umowy darowizny, może żądać wypełnienia polecenia, chyba że ma ono wyłącznie na celu korzyść obdarowanego.

Jednym z elementów dodatkowych umowy darowizny, który może, ale nie musi się w niej znaleźć, jest polecenie, które darczyńca może nałożyć na obdarowanego. Polecenie polegać może na obowiązku określonego działania lub zaniechania przez obdarowanego, który nie stanowi jednak źródła wierzytelności oraz nie musi mieć nawet związku z przedmiotem darowizny. Obowiązek wynikający z polecenia może przynosić korzyść darczyńcy, obdarowanemu lub osobie trzeciej. Osoba, która odnosi korzyść z polecenia, określana jest mianem beneficjenta. To on w takim przypadku jest osobą, która staje się faktycznym nabywcą własności rzeczy lub praw majątkowych wskazanych w poleceniu po jego wykonaniu. Nabycie tytułem polecenia darczyńcy stanowi odrębny od darowizny przedmiot opodatkowania na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu z polecenia darczyńcy – z chwilą wykonania polecenia.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że Ojciec był współwłaścicielem nieruchomości w ułamku wynoszącym 5/8 całości; wartość udziałów Ojca wynosiła (…) zł. Jest Pani jedną z trzech córek Ojca. Umową darowizny z (…) 2023 r. zawartą w formie aktu notarialnego, Ojciec darował Pani Siostrze swój ww. udział w nieruchomości o wartości (…) zł, zobowiązując jednocześnie Siostrę do zapłaty na Pani rzecz kwotę (…)zł w terminie do (…) 2023 r. Siostra poddała się co do wykonania ww. zobowiązania egzekucji na podstawie art. 777 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania cywilnego. Nie pozostaje Pani stroną umowy darowizny. Ma być Pani jedynie beneficjentką polecenia zobowiązującego Siostrę do zapłaty na Pani rzecz – zgodnie z istotą polecenia opisanego w art. 893 Kodeksu cywilnego.

W oparciu o przepisy wskazane powyżej, należy uznać, że w opisanym zdarzeniu nabędzie Pani tytułem polecenia darczyńcy – środki pieniężne. Z treści wniosku wynika bowiem jednoznacznie, że darczyńca przekazując darowiznę obdarowanej (Pani Siostrze) dał określone polecenie (zobowiązanie) co do przekazania środków pieniężnych osobie trzeciej – Pani (jednocześnie nie jest Pani stroną darowizny – obdarowaną).

Zatem, skoro w wyniku darowizny dokonanej przez Ojca na rzecz Pani Siostry, Siostra – w związku ze zobowiązaniem wynikającym z ww. umowy darowizny – wypłaci Pani kwotę (…) zł, to uznać należy, że otrzyma Pani te środki jako beneficjentka polecenia darczyńcy.

Tym samym, należy stwierdzić, że skoro wskazana we wniosku kwota będzie Pani przekazana tytułem polecenia darczyńcy, to jej nabycie, w zw. z art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest objęte regulacją przepisów tej ustawy (art. 1 ust. 1 pkt 2).

Odnosząc się natomiast do Pani wątpliwości czy otrzymane od Siostry świadczenie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych wyjaśnić należy, że zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Przy czym, w myśl art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

W świetle powyższego uznać należy, że w sytuacji, gdy - jak wyżej stwierdzono - nabycie przez Panią kwoty przekazanej tytułem polecenia darczyńcy objęte jest regulacją przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn (art. 1 ust. 1 pkt 2 tej ustawy), tj. podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, to otrzymanie przez Panią ww. świadczenia nie wywoła u Pani żadnych skutków podatkowych na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z wypełnieniem dyspozycji art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji Pani stanowisko w zakresie podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Końcowo wskazać należy, że w części B.5 wniosku ORD-IN „Wniosek o doręczenie za pomocą środków komunikacji elektronicznej” poz. 32 – „Adres elektroniczny do doręczeń” wskazała Pani adres e-mail. Adres ten nie jest przeznaczony do korespondowania z organami podatkowymi. Pod pojęciem adresu elektronicznego, o którym mowa w poz. 32 druku ORD-IN, należy rozumieć adres w systemie ePUAP.

Jednakże – pomimo, że nie został wskazany prawidłowy adres elektroniczny – ze względu na złożenie wniosku poprzez system ePUAP, korespondencja odbywa się za pośrednictwem tej platformy.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania tej interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako: „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).