Interpretacja indywidualna z dnia 7 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT3.4011.371.2023.4.PS

Skutki podatkowe otrzymanego odszkodowania z GAP oraz z rozliczenia leasingodawcy z tytułu ubezpieczenia stanowiącego nadwyżkę po likwidacji działalności gospodarczej

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 czerwca 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 2 czerwca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – 11 lipca 2023 r. i 4 sierpnia 2023 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W 2022 r. prowadził Pan jednoosobową działalność gospodarczą, którą zamknął Pan 31 grudnia 2022 r. W firmie używał Pan samochód leasingowy (leasing operacyjny). Samochód używany był prywatnie i firmowo.

W wyniku wypadku samochodowego, w którym był Pan osobą poszkodowaną, 17 lipca 2022 r. nastąpiła szkoda całkowita leasingowanego samochodu. Umowa leasingu samochodu była zawarta jako leasing operacyjny, a nadpłata wynikała z odszkodowania otrzymanego przez leasingobiorcę. 11 stycznia 2023 r. otrzymał Pan z firmy X S.A. kwotę 25063,83 zł opisaną jako nadpłatę wynikającą z przedmiotowego rozliczenia. Nadpłata wynikała z otrzymanego przez leasingobiorcę odszkodowania.

3 lutego 2023 r. otrzymał Pan również kwotę 18949,99 zł z Y S.A. (dodatkowe ubezpieczenie GAP doliczane do każdej raty leasingowej). Ubezpieczenie GAP uiszczał Pan w ratach do leasingu, a w umowie GAP był Pan wskazany jako osoba ubezpieczająca.

W 2022 r. rozliczał się Pan na zasadach ogólnych (skala podatkowa).

Samochód był leasingowany, ale nigdy nie był wykupiony na własność. Nawet po szkodzie całkowitej faktury nie były wystawiane na Pana firmę.

W firmie rata leasingowa oraz ubezpieczenie stanowiły koszt Pan firmy.

Pytanie

Czy otrzymane przez Pana środki mają być opodatkowane?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem nie powinien Pan odprowadzać podatku od otrzymanego odszkodowania z GAP oraz z rozliczenia leasingodawcy z tytułu ubezpieczenia stanowiącego nadwyżkę.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 14 ust. 1 tej ustawy:

Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 12 cytowanej ustawy:

Przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Co do zasady, przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są wszelkie przysporzenia majątkowe, uzyskane w związku z tą działalnością, o ile ustawa nie wyłącza ich z tej kategorii. Przychodem z działalności będą przekazane przez ubezpieczyciela odszkodowania za szkody w składnikach majątku związanych z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, wskazane w art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym, składnikami majątku związanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą będą zarówno składniki majątku stanowiące środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne w tej działalności, jak i wszelkie inne przedmioty, które są w funkcjonalny sposób związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, tj. wszelkie przedmioty wykorzystywane przez podatnika w prowadzonej przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej.

Przepis art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii „innych wydatków”, o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 3a, konieczne jest by „wydatek ten nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów” w rozumieniu przepisu art. 22 tej ustawy oraz by wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi. Przy czym wydatek poniesiony powinien być odpowiednikiem wydatku zwróconego. Zwrotowi może zatem podlegać wyłącznie wydatek, który został wcześniej poniesiony.

Wyłączenie zawarte w powyższym przepisie odnosi się do kwot uzyskanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, które w istocie stanowią zwrot takich wydatków, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przy czym, niezaliczenie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów winno wynikać bądź z ustawowego wyłączenia tego wydatku z kosztów na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bądź z braku związku poniesionego wydatku z przychodem, o którym mowa w art. 22 ust. 1 tej ustawy. Nie może ono zatem być wynikiem dobrowolnego działania podmiotu, nieznajdującego oparcia w obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa.

Literalna wykładnia powołanego przepisu art. 14 ust. 3 pkt 3a ww. ustawy prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Do przychodów podatkowych podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. Przychodem jest zatem takie przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, które definitywnie powiększa aktywa osoby fizycznej.

Zatem przychodem są wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie, a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne, powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Co do zasady, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa.

Przychody są – obok kosztów uzyskania przychodów – podstawowym elementem mającym wpływ na dochód jako przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym.

Zarówno w orzecznictwie, doktrynie, jak również w piśmiennictwie, prezentowany jest pogląd, że aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii „innych wydatków” wymienionych w wyżej przywołanym przepisie, muszą być spełnione następujące przesłanki:

•wydatek nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów,

•wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi.

Zgodnie z art. 23a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ilekroć w rozdziale jest mowa o umowie leasingu - rozumie się przez to umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej ,,finansującym'', oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej ,,korzystającym'', podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów

Stosownie do art. 23a pkt 2 ww. ustawy:

Ilekroć w rozdziale jest mowa o podstawowym okresie umowy leasingu - rozumie się przez to czas oznaczony, na jaki została zawarta ta umowa, z wyłączeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona; w przypadku zmiany strony lub stron tej umowy podstawowy okres umowy uważa się za zachowany, jeżeli inne postanowienia umowy nie uległy zmianie.

W myśl art. 23b ust. 1 cytowanej ustawy:

Opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio w przypadku, o którym mowa w pkt 1, koszt uzyskania przychodów korzystającego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, jeżeli:

1)umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym nie jest osoba wymieniona w pkt 2, została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości;

2)umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, została zawarta na czas oznaczony;

3)suma ustalonych opłat w umowie leasingu, o której mowa w pkt 1 lub 2, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu; przepis art. 19 stosuje się odpowiednio.

Stosownie do art. 709¹ ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.):

Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

W myśl art. 709⁵ tej ustawy:

§ 1. Jeżeli po wydaniu korzystającemu rzecz została utracona z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, umowa leasingu wygasa.

§ 2. Korzystający powinien niezwłocznie zawiadomić finansującego o utracie rzeczy.

§ 3. Jeżeli umowa leasingu wygasła z przyczyn określonych w § 1, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy, a także naprawienia szkody.

Zgodnie z art. 709⁷ § 1 ww. ustawy:

Korzystający obowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie, w szczególności dokonywać jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania, oraz ponosić ciężary związane z własnością lub posiadaniem rzeczy.

Stosowanie do art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się:

25% poniesionych wydatków, z zastrzeżeniem pkt 36, z tytułu kosztów używania samochodu osobowego, innego niż określony w pkt 46, na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej - jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.

Ponadto, stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 47a ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

dotyczących samochodu osobowego opłat wynikających z umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, z wyjątkiem opłat z tytułu składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy.

W myśl art. 23 ust. 5ctej ustawy:

W przypadku samochodu osobowego oddanego do używania na podstawie umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, ograniczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 47a, stosuje się do tej części opłaty, która stanowi spłatę wartości samochodu osobowego.

Tym samym powyższy limit 150.000 zł ma zastosowanie do tej części opłaty, która stanowi spłatę wartości samochodu osobowego – części kapitałowej raty leasingowej.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że w 2022 r. prowadził Pan jednoosobową działalność gospodarczą, którą zamknął Pan 31 grudnia 2022 r. W ramach tej działalności rozliczał się Pan na zasadach ogólnych (skala podatkowa).

Co do zasady, otrzymane po likwidacji działalności gospodarczej kwoty pieniężne stanowić powinny przychód z tej działalności, który należy opodatkować na zasadach ostatnio (przed likwidacją) stosowanych w prowadzonej działalności gospodarczej.

W firmie używał Pan samochód na podstawie zawartej umowy leasingu operacyjnego. Samochód używany był zarówno prywatnie i firmowo.

Wskazał Pan, że rata leasingowa, do której leasingodawca doliczał ubezpieczenie GAP oraz ubezpieczenie, stanowiły koszty Pana firmy.

W wyniku wypadku samochodowego, w którym był Pan osobą poszkodowaną, 17 lipca 2022 r. nastąpiła szkoda całkowita leasingowanego samochodu. Na skutek zawartej umowy ubezpieczenia przez leasingodawcę 11 stycznia 2023 r. otrzymał Pan z firmy X S.A. nadpłatę opisaną jako wynikającą z przedmiotowego rozliczenia.

Z wniosku wynika więc, że część kwoty, którą finansujący otrzymał z zakładu ubezpieczeń przekazał na Pana rzecz - korzystającego.

Wypłata ubezpieczenia w sytuacji utraty przedmiotu leasingu (np. zniszczenia) stanowi zabezpieczenie interesów leasingodawcy, które ma zrównoważyć utratę korzyści finansowych uzyskiwanych dzięki własności danej rzeczy i pobieraniu z tego tytułu pożytków.

W odniesieniu zatem do kwoty, którą otrzymał Pan od leasingodawcy z tytułu nadwyżki/nadpłaty z kwoty odszkodowania, które finansujący otrzymał z zakładu ubezpieczeń, jest ona dla Pana przychodem z działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kwota, którą Pan otrzymał od leasingodawcy nie jest jednak odszkodowaniem. Z treści wniosku nie wynika, aby był Pan stroną umowy ubezpieczenia, natomiast odszkodowanie zostało wypłacone leasingodawcy. Otrzymał Pan zatem od leasingodawcy kwotę nadwyżki opłat wynikających z umowy leasingu, będącą pochodną otrzymanego od ubezpieczyciela odszkodowania za uszkodzony przedmiot leasingu. Świadczenie to wynika więc z zawartej umowy pomiędzy Panem a leasingodawcą, ale nie jest to odszkodowanie.

Pojazd, o którym mowa we wniosku, był także objęty ubezpieczeniem GAP (od utraty wartości pojazdu), z którego otrzymał Pan odszkodowanie bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń jako osoba ubezpieczająca (nabywająca ubezpieczenie), a zatem jako podmiot, który zawarł umowę ubezpieczenia i z tego tytułu ma obowiązek zapłaty składki ubezpieczeniowej.

Mając na uwadze zaprezentowane przepisy prawa podatkowego oraz okoliczności przedstawione we wniosku, zauważyć należy, że jeżeli w przypadku zdarzenia losowego - wypadku - następuje utrata przedmiotu leasingu, to korzystający (leasingobiorca) powinien zaliczyć do przychodów całą kwotę otrzymanego odszkodowania (GAP), jako odszkodowanie dotyczące składnika majątku związanego z prowadzoną działalnością.

Tym samym, otrzymana przez Pana kwota odszkodowania (GAP) bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń, na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlega zaliczeniu do przychodów, jako otrzymane odszkodowanie za szkodę dotyczącą składnika majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą. Środki z tego tytułu nie mogą być również traktowane za wyłączone z przychodów na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a ww. ustawy, jako zwrot wydatków nieuznanych za koszty uzyskania przychodów. Odszkodowanie bowiem stanowi wykonanie świadczenia z umowy ubezpieczenia. Dlatego odszkodowanie to należy zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej.

Pana stanowisko uznać należy więc za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie wydania interpretacji.

Organ wydający interpretację nie jest uprawniony do analizowania i oceny załączonych do wniosku o interpretację dokumentów. Wobec powyższego załączone do wniosku dokumenty nie były przedmiotem merytorycznej analizy, a oceny Pana stanowiska dokonano wyłącznie na podstawie opisu stanu faktycznego zawartego we wniosku.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe wyłącznie wobec Pana i tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (zdarzeniem przyszłym) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

•Zgodnie z art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej:

Interpretacja indywidualna zawiera wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA) albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j.