Interpretacja indywidualna z dnia 9 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.174.2023.4.JS

Umowa cash poolingu nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

 Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

31 maja 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 31 maja 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy cash poolingu. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 7 sierpnia 2023 r. (wpływ 7 sierpnia 2023 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania (Lider):

H. Sp. z o.o.

NIP: (…)

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania (Uczestnik, Spółka):

X. Sp. z o.o.

NIP: (…)

Opis zdarzenia przyszłego

Zainteresowany będący stroną postępowania – H. Sp. z o.o. (dalej: Lider) – polska spółka prawa handlowego, należy do grupy kapitałowej, w skład której wchodzą inne spółki, m.in. również X. Sp. z o.o., polska spółka prawa handlowego – Zainteresowany niebędący stroną postępowania (dalej: Spółka lub Uczestnik).

W toku bieżącej działalności, każdy z uczestników, w tym Uczestnik osiąga różne wyniki finansowe oraz posiada odmienne zapotrzebowanie na środki pieniężne konieczne dla realizacji zawartych kontraktów. Zdarza się, że dochodzi do sytuacji, w których okresowo Uczestnik posiada nadwyżkę środków pieniężnych w relacji do potrzeb, natomiast inna ze spółek z grupy będąca uczestnikiem w tym samym czasie notuje niedobór środków pieniężnych w relacji do zapotrzebowania na środki finansowe niezbędne do realizacji bieżących projektów. Celem pokrycia niedoborów środków pieniężnych danego podmiotu oraz odpowiednim wyposażeniem go w środki pieniężne potrzebne do prowadzenia bieżącej działalności, spółki z grupy poszukiwały odpowiedniego rozwiązania, na podstawie którego nadwyżki środków pieniężnych wypracowanych przez jeden podmiot mogłyby zostać wykorzystane przez inny podmiot z grupy. Mając powyższe na uwadze Lider oraz m.in. Spółka, pozostając w strukturach jednej grupy kapitałowej, zamierzają zawrzeć umowę grupową cash poolingu („Umowa Cash Poolingu”). W ramach Umowy Cash Poolingu Zainteresowany będący strona postępowania będzie funkcjonował jako „Lider", a spółki z grupy w tym Uczestnik będą funkcjonować jako „Uczestnicy”.

Umowa Cash Poolingu zostanie zawarta wyłącznie pomiędzy Liderem a spółkami z grupy bez bezpośredniego udziału banku, w ramach tzw. cash poolingu prywatnego. Należy zaznaczyć, iż zarówno Lider oraz Uczestnicy Umowy Cash Poolingu będą posiadali rachunki bankowe w jednym lub w różnych bankach, jednak żaden bank nie będzie stroną Umowy Cash Poolingu.

W ramach Umowy Cash Poolingu Spółki jako Uczestnicy wskażą Zainteresowanego będącego stroną postępowania jako Lidera, tj. podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem.

W wykonaniu Umowy Cash Poolingu Lider, realizując swoje zobowiązanie umowne, w razie zaistnienia takiej potrzeby i możliwości będzie przyjmował od Spółek (Uczestników) nadwyżki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym, przekazaniu podlegać będzie całe dodatnie saldo na rachunku bankowym Lidera („Depozyt").

W przypadku wystąpienia niedoborów pieniężnych po stronie jednego z Uczestników, Uczestnik, będzie uprawniony w ramach Umowy Cash Poolingu do wystąpienia do Lidera o finansowanie zadłużenia w całości lub w części („Zasilenie").

Umowa Cash Poolingu nie przewiduje terminów zwrotu Depozytów i Zasileń pomiędzy stronami. Rozliczenie Depozytów i Zasileń pomiędzy stronami nastąpi najpóźniej po wygaśnięciu Umowy Cash Poolingu.

W celu realizacji opisanych przepływów pieniężnych, Uczestnik udzieli Liderowi dostępu do swojego rachunku bankowego i na tej podstawie Lider samodzielnie będzie dokonywać operacji na rachunku bankowym Spółki (Uczestnika), tj. jego zasilenia kwotą Zasileń z rachunku bankowego Lidera lub transferu zgromadzonych na rachunku kwot pieniężnych na rachunek Lidera w ramach Depozytu.

Z tytułu Depozytu przekazanego z rachunku bankowego Uczestnika na rachunek bankowy Lidera, Zainteresowany będący stroną postępowania jako Lider, będzie zobowiązany do wypłaty Uczestnikowi odsetek wskazanych w ramach Umowy Cash Poolingu przy uwzględnieniu salda Depozytu Uczestnika oraz aktualnych warunków rynkowych dla oprocentowania w tym zakresie („Odsetki od Depozytu").

Z tytułu Zasileń przekazanych z rachunku bankowego Lidera na rachunek bankowy Uczestnika, Uczestnik będzie zobowiązany do zapłaty do Lidera odsetek wskazanych w ramach Umowy Cash Poolingu przy uwzględnieniu salda Zasileń oraz aktualnych warunków rynkowych dla oprocentowania w tym zakresie („Odsetki od Zasileń").

Odsetki od Depozytu i Odsetki od Zasileń mogą być zmieniane przez Lidera poprzez ich podwyższenie lub obniżenie, z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia. Uczestnik będzie w takim wypadku uprawniony do rozwiązania Umowy z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia.

W ramach umowy cash poolingu, Lider zostanie upoważniony przez Uczestników do uzyskania dostępu do rachunku bankowego Uczestników. W ramach tego dostępu Lider będzie mógł dokonywać przelania Depozytów z rachunku bankowego Uczestników na rachunek bankowy Lidera oraz przelania Zasileń na rachunek bankowy Uczestników („Operacje Bilansowania").

Lider będzie w opisanej strukturze usługodawcą, natomiast Uczestnicy są beneficjentem świadczenia dokonywanego przez Lidera. Usługi świadczone przez Lidera na rzecz Uczestników będą odpowiednio wynagradzane.

Strony nie przewidują wykonywania przez Zainteresowanego będącego stroną postępowania jako Lidera jakichkolwiek innych czynności na rzecz Uczestników w ramach Umowy Cash Poolingu.

Uczestnicy w ramach grupy kapitałowej i struktury cash poolingu, na podstawie zawartych przez te spółki Umów Cash Poolingu z Liderem będą pełniły taką samą rolę. Spółki te jako Uczestnicy Umowy Cash Pool zezwalają na przekazanie Depozytów do Lidera lub otrzymanie Zasilenia w ramach odpowiednio swoich możliwości i potrzeb. W ramach transakcji cash poolingu Uczestnicy nie będą otrzymywać żadnego wynagrodzenia z tytułu wykonywanych czynności. Uczestnicy uprawnieni będą jedynie do Odsetek od Depozytu opisanych powyżej. Strony nie przewidują wykonywania przez Uczestników żadnych czynności na rzecz Lidera.

W piśmie uzupełniającym z 7 sierpnia 2023 r. wskazali Państwo jak niżej.

1.Polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umów cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki bądź umową depozytu.

Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Brak spełnienia tego warunku sprawia, że nie zostały spełnione wszystkie warunki (o charakterze essentialia negotii) określone w Kodeksie cywilny, by uznać ją za umowę pożyczki. Tak interpretując przepisy Kodeksu cywilnego opisane we wniosku czynności nie spełnią definicji pożyczki dla potrzeb art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podobnie jak w przypadku pożyczki, będzie to miało miejsce w świetle Kodeksu cywilnego w przypadku depozytu nieprawidłowego.

Mając na uwadze powyższą wykładnię Kodeksu cywilnego, która co do zasady ma istotny wpływ na interpretację przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy stwierdzić że opisane we wniosku czynności dokonywane w ramach Umowy Cash Poolingu nie spełnią definicji którejkolwiek czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

2.Zgodnie ze wskazaną wyżej odpowiedzią, mając na uwadze powyższą wykładnię Kodeksu cywilnego, która co do zasady ma istotny wpływ na interpretację przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy stwierdzić że opisane we wniosku czynności dokonywane w ramach Umowy Cash Poolingu nie spełnią definicji którejkolwiek czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w tym nie będą dokonywane w ramach umowy pożyczki lub depozytu nieprawidłowego.

3.W związku z planowaną umową nie będą zaciągane pożyczki (w rozumieniu art. 720 Kodeksu cywilnego), a także nie będą brane środki w depozyt nieprawidłowy (określony w art. 845 Kodeksu cywilnego).

4.Spółkę X. Sp. z o.o. jako Uczestnika nie będzie łączyć jakikolwiek stosunek prawny (umowa) z pozostałymi uczestnikami, jednakże zważywszy na to iż mamy do czynienia ze zdarzeniem przyszłym, nie zostaje wykluczone, że w przyszłości zostaną zawarte między nimi inne umowy niezwiązane z Umową Cash Poolingu, które nie będą wpływać na zasady funkcjonowania Umowy Cash Poolingu.

5.Spółka X. Sp. z o.o. jako Uczestnik nie będzie wykonywała jakichkolwiek czynności w ramach struktury Cash Pooling na rzecz pozostałych podmiotów systemu.

Pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych przeformułowane w uzupełnieniu wniosku

Czy w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych czynności realizowane w ramach Umowy Cash Poolingu (w szczególności wpłaty i wypłaty Depozytów i Zasileń realizowane pomiędzy Liderem a Uczestnikiem, oraz wszelkie płatności odsetkowe) nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)

Państwa stanowisko w sprawie przeformułowane w uzupełnieniu wniosku

W Państwa opinii, w opisanym zdarzeniu przyszłym Umowa Cash Poolingu, ani żadna z czynności wykonywanych w ramach tej Umowy (w szczególności wpłaty i wypłaty Depozytów i Zasileń realizowane pomiędzy Liderem a Uczestnikiem oraz wszelkie płatności odsetkowe) nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Analogicznie, będzie to miało miejsce w przypadku uczestników innych niż Spółka, którzy mogą dołączyć w przyszłości do Umowy Cash Poolingu. Z uwagi na fakt, że opisywane zdarzenie stanowi zdarzenie przyszłe nie jest możliwe skonkretyzowanie danych wszystkich uczestników.

W Państwa ocenie Umowa Cash Poolingu jest umową nienazwaną i jako taka nie mieści się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zdefiniowanym w art. 1 ustawy podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przywołując treść art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazać można, że Umowa Cash Poolingu, jako umowa nienazwana, nie została wymieniona w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych objętych podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W Państwa opinii, na żadnym etapie funkcjonowania Umowy Cash Poolingu nie dochodzi do opodatkowania rozliczeń podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności wykonywane przez Lidera lub Uczestnków z grupy kapitałowej w wykonaniu Umowy Cash Poolingu nie spełniają bowiem definicji pożyczki uregulowanej w art. 720 ustawy Kodeks cywilny.

W myśl art. 720 Kodeksu cywilnego, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych, co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa Cash Poolingu (zarządzania płynnością finansową) jest natomiast umową o świadczenie usług finansowych. Usługa ta jest przeznaczona do efektywnego zarządzania środkami finansowymi podmiotów gospodarczych. Głównym celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest optymalizacja zarządzania stanem środków pieniężnych na wielu rachunkach bankowych należących do jednej grupy kapitałowej. Ogólnie usługa świadczona przez Lidera na rzecz Uczestników z grupy kapitałowej polega na koncentrowaniu środków z rachunków bankowych Uczestników na rachunku Lidera i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali oraz różnicy pomiędzy oprocentowaniem kredytów i depozytów na rynku bankowym.

System zarządzania płynnością finansową umożliwia koncentrację środków podmiotów grupy kapitałowej oraz kompensaty przejściowych nadwyżek wykazywanych przez jedne podmioty z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Jedną z najważniejszych korzyści takiego systemu jest możliwość globalnego minimalizowania kosztów działalności podmiotów z grupy kapitałowej.

Konstrukcja Umowy Cash Poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących spółek, nie wyczerpuje zatem istotnych znamion pożyczki.

W przedmiotowym systemie zarządzania płynnością, niektórzy Uczestnicy z grupy kapitałowej mogą posiadać chwilowo wolne środki finansowe, podczas gdy inne mogą posiadać niedobór tych środków. Z tytułu uczestnictwa w powyższych transakcjach dla wszystkich Uczestników grupy kapitałowej powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia lub realizacji umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

W Państwa ocenie wpłat i wypłat (Depozytów i Zasileń) dokonywanych pomiędzy Liderem a Uczestnikami z wykorzystaniem środków wszystkich podmiotów z grupy kapitałowej uczestniczących w strukturze cash poolingu nie można łączyć z obowiązkiem ustalenia jakiejkolwiek relacji prawnej pomiędzy Uczestnikiem a Liderem posiadającym rachunek główny do zarządzania środkami. Lider występuje bowiem w tym stanie faktycznym de facto w roli podobnej do roli Banku, a więc bierze odpowiedzialność na własne ryzyko za gospodarowanie środkami podmiotu trzeciego za wynagrodzeniem.

Uczestnik Umowy Cash Poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest – co do zasady – rachunek zbiorczy Lidera, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je Uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z Uczestników, który posiada saldo dodatnie.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie Umowy Cash Poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a czynności tego typu nie można zakwalifikować, jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym z powyższych przyczyn – czynności dokonywane w ramach Umowy Cash Poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową (Umowa Cash Poolingu), zarządzanej przez Lidera, do której przystąpią Uczestnicy oraz świadczone w jej ramach czynności nie podlegają i nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa cash poolingu jest też zbliżona swą konstrukcją do umowy depozytu nieprawidłowego. Nie stanowi jednakże umowy depozytu nieprawidłowego, gdyż nie spełnia jego warunków.

Zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego, jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu.

Powyższy przepis wskazuje, że umowa depozytu nieprawidłowego charakteryzuje się tym, że podmiot oddający środki finansowe na przechowanie, w każdym czasie może żądać ich zwrotu. Oznacza to, że immanentnym elementem umowy depozytu nieprawidłowego jest uprawnienie podmiotu, który przekazuje środki na przechowanie, do żądania zwrotu środków pieniężnych. Tymczasem założeniem Umowy cash poolingu jest przede wszystkim ułatwienie w zarządzaniu płynnością finansową jego uczestników i włączenie Uczestników do Umowy Cash Poolingu i korzystanie z niej w przypadku posiadania niedoborów środków pieniężnych lub umożliwienie korzystania z nadwyżek Uczestników przez innych Uczestników Umowy Cash Poolingu. Celem, zarówno Lokalnego, jak i Grupowego cash poolingu nie jest więc zdeponowanie określonych środków pieniężnych lecz zarządzanie płynnością finansową, stąd też zwrot tych środków realizowany jest nie na żądanie strony lecz w drodze rozliczeń niedoborów i nadwyżek.

Umowa cash poolingu nie wyczerpuje zatem znamion instytucji depozytu nieprawidłowego.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym – z powyższych przyczyn – czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska powołali się Państwo na inną interpretację indywidualną.

Niemniej jednak, nawet gdyby Organ interpretacyjny uznał, że transfery dokonywane przez Spółkę w ramach Umowy Cash Poolingu należy traktować jako pożyczki lub depozyty nieprawidłowe, co w ocenie Lidera i Uczestników byłoby nieprawidłowe, to i tak takie transfery należy uznać za wyłączone z zakresu podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 lit. a) i b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych czynności cywilnoprawne w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług oraz nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawnych, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności.

Z kolei udzielenie, nawet incydentalne, pożyczek (gdyby za pożyczki zostały uznane transfery środków pieniężnych pomiędzy Uczestnikami a Liderem lub Liderem a Uczestnikami) realizowane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej uznaje się za czynność objętą podatkiem od towarów i usług, a tym samym wyłączoną z zakresu podatku od czynności cywilnoprawnych. Te same wnioski należy odnieść do ewentualnych umów depozytów nieprawidłowych. W takiej sytuacji dokonywane transfery środków finansowych w ramach Umowy Cash poolingu będą immanentnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą Uczestników, stanowiąc usługi objęte zwolnieniem z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Ponadto mając na uwadze, iż jak wskazano w Państwa stanowisku dotyczącym pytania 1 (dotyczącym podatku od towarów i usług) Zainteresowany będący stroną postępowania jako Lider w ramach Umowy Cash Poolingu będzie wykonywał na rzecz Uczestników czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które mieszczą się w kategorii usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatkiem od towarów i usług i podlegają zwolnieniu z podatku od towarów i usług, usługi te nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, ponieważ przynajmniej jedna ze stron (w tym przypadku Lider) jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności.

Reasumując, nawet w przypadku uznania, że transfery środków pieniężnych w ramach Lokalnego cash poolingu pomiędzy Liderem a Uczestnikami nie są cash poolingiem, to i tak nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych z uwagi na objęcie ich zakresem zwolnienia na gruncie podatku od towarów i usług. A zatem stanowisko Spółki w zakresie pytania przedstawionego we wniosku należy uznać za prawidłowe.

Mając powyższe na uwadze w Państwa opinii w opisanym zdarzeniu przyszłym Umowa Cash Poolingu ani żadna z czynności wykonywanych w ramach tej Umowy (w szczególności wpłaty i wypłaty Depozytów i Zasileń realizowane pomiędzy Liderem a Uczestnikami oraz wszelkie płatności odsetkowe) nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska powołali się Państwo na inne interpretacje indywidualne.

Z uwagi na zakres tej interpretacji, przywołaliśmy powyżej tylko tę część Państwa stanowiska, która odnosi się do zagadnienia dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Przepis art. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c)(uchylona),

d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e)umowy dożywocia,

f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g)(uchylona),

h)ustanowienie hipoteki,

i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j)umowy depozytu nieprawidłowego,

k)umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy stwierdzić, że umowa cash poolingu pozostaje umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.) – w księdze trzeciej zobowiązania – nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki wymienionej w katalogu określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednakże nie jest taką umową, bowiem w myśl art. 720 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków. W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest – co do zasady – rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki.

Czynności tego typu nie można wobec tego uznać jako umowy pożyczki.

Umowa cash poolingu jest też zbliżona swą konstrukcją do umowy depozytu nieprawidłowego. Nie stanowi jednakże umowy depozytu nieprawidłowego, gdyż nie spełnia jego warunków. Zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego:

Jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym – z powyższych przyczyn – czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową (umowa cash poolingu), do której Państwo przystąpią oraz świadczone w jej ramach czynności pomiędzy Państwem nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Tym samym, skoro wskazane we wniosku czynności nie zostały wymienione wśród tych czynności, które określone są w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to zbędna jest analiza możliwości zastosowania wyłączenia z opodatkowania, o którym mowa w art. 2 pkt 4 lit. a) i b) cyt. ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a)w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b)jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

−umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

−umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Przedmiotowa interpretacja dotyczy wyłącznie Państwa (Lidera i Uczestnika) i nie rozstrzyga kwestii opodatkowania czynności w ramach systemu Cash Poolingu pomiędzy Liderem, a Uczestnikami, którzy mogą w przyszłości dołączyć do Umowy Cash Poolingu, gdyż jak Państwo wskazali, nie jest możliwe skonkretyzowanie danych wszystkich uczestników.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy lub zmiany stanu prawnego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność. Równocześnie w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

H. Sp. z o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy Ordynacja podatkowa.