Interpretacja indywidualna z dnia 25 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB4.4014.178.2018.10.ASZ

Zwrotne przeniesienie (odkup) wierzytelności.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo:

 1) ponownie rozpatruję sprawę z Państwa wniosku z (…) o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z (…) sygn. (…); oraz

 2) stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

(...) wpłynął Państwa wniosek z (...) o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zwrotnego przeniesienia (odkupu) wierzytelności. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest spółką prawa handlowego z siedzibą w Polsce (spółka akcyjna), gdzie podlega opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania (dalej: „Wnioskodawca” lub „Pożyczkodawca”). W ramach swojej podstawowej działalności gospodarczej Wnioskodawca udziela pożyczek osobom fizycznym prowadzącym albo nieprowadzącym działalności gospodarczej (dalej: „Pożyczkobiorca”).

W celu poprawy swojej płynności finansowej, Wnioskodawca współpracuje ze spółką kapitałową, która posiada siedzibę i zarząd na terytorium Łotwy (dalej: „Operator”). Współpraca Wnioskodawcy z Operatorem uregulowana jest w umowie o współpracy (dalej: „Umowa o Współpracy” lub „Cooperation Agreement”). Operator posiada certyfikat rezydencji wydany przez organ podatkowy na Łotwie, potwierdzający, że Spółka łotewska jest rezydentem podatkowym na Łotwie.

Operator prowadzi platformę internetową (dalej: „Platforma”) oferującą osobom fizycznym i inwestorom instytucjonalnym (dalej: „Inwestorzy”) możliwość inwestowania w pożyczki udzielone przez firmy pożyczkowe, leasingowe, faktoringowe w różnych krajach. Pożyczki te udzielone zostały przez różnych pożyczkodawców, z różnych krajów, na różne cele. Inwestor samodzielnie wybiera, w które pożyczki chce zainwestować.

Inwestorami mogą być zarówno polscy jak i zagraniczni rezydenci podatkowi.

Inwestorzy rejestrują konto na Platformie, otrzymując indywidualny numer identyfikacyjny (dalej: „ID”) Inwestora. Podczas rejestracji, Inwestor zawiera z Operatorem umowę ogólnych warunków korzystania z Platformy. Inwestorzy wybierają pożyczki (pożyczkę), w które chcą inwestować (dalej: „Inwestycja”).

Pojedyncza Inwestycja realizowana jest po zawarciu umowy cesji (dalej: „Umowa Cesji 1”), na podstawie której Inwestor kupuje od Wnioskodawcy roszczenia wobec Pożyczkobiorcy za cenę określoną w Umowie Cesji 1. Na warunkach określonych w Umowie Cesji 1, Inwestor może mieć prawo skorzystania z prawa odsprzedaży do Pożyczkodawcy roszczeń w przypadku jeśli Pożyczkobiorca opóźnia się w spłatach (tzw. opcja buy-back).

W przypadku skorzystania przez Inwestora z opcji buy-back dochodzi do zawarcia kolejnej umowy cesji (dalej: „Umowa Cesji 2”), na podstawie której Wnioskodawca odkupuje od Inwestora roszczenia wobec Pożyczkobiorcy po cenie obliczonej zgodnie z formułą zawartą w Umowie Cesji 1. Realizacja opcji buy-back, a co za tym idzie zawarcie Umowy Cesji 2, następuje automatycznie w przypadku, gdy Pożyczkobiorca opóźnia się w spłatach przez określoną w Umowie Cesji 1 liczbę dni.

Przy czym, Operator posiada pełnomocnictwa od Wnioskodawcy oraz Inwestora do zawarcia w ich imieniu i na ich rzecz Umowy Cesji 1 oraz Umowy Cesji 2 (dalej: „Umowy Cesji”), które zawierane są elektronicznie.

Operator jest m.in. odpowiedzialny za rozliczanie Inwestycji za pośrednictwem Platformy oraz za fizyczne dokonywanie płatności związanych z realizacją i rozliczeniem Inwestycji. Wyłącznie Operator realizuje wszystkie płatności (wykonuje wszystkie przelewy bankowe) bezpośrednio od i do Inwestorów oraz od i do Wnioskodawcy w związku z realizacją Umów Cesji.

W przypadku realizacji Inwestycji z opcją buy-back, Inwestor nabywa od Wnioskodawcy Wierzytelności bez przejęcia ryzyka wypłacalności. W przypadku Inwestycji z opcją buy-back, jeśli Pożyczkobiorca opóźnia się w spłatach, Wnioskodawca ma obowiązek odkupić Wierzytelności od Inwestora.

Zgodnie z Umową Cesji 1, Inwestor nabywa jedynie Wierzytelność spodziewając się z Inwestycji określonej stopy zwrotu. Inwestor płaci cenę za Wierzytelność. Inwestor nabywa jedynie wierzytelności będące przedmiotem Inwestycji i nie wykonuje na rzecz Wnioskodawcy innych świadczeń.

Inwestor nie wykonuje na rzecz Wnioskodawcy usług ściągania długów. Czynności windykacyjne dotyczące Wierzytelności są realizowane przez Wnioskodawcę (Inwestor nie może dochodzić wierzytelności bezpośrednio od dłużnika ani się z nim kontaktować).

Na podstawie Umowy Cesji 1, Inwestor nabywa od Wnioskodawcy roszczenia wobec Pożyczkobiorcy (wierzytelność) za cenę określoną w Umowie Cesji 1. Cena po jakiej Inwestor nabywa prawo do roszczenia jest taka sama jak kwota części pożyczki udzielonej przez Wnioskodawcę, w którą inwestuje Inwestor w momencie zawarcia Umowy Cesji 1. Zysk Inwestora z tytułu Inwestycji stanowi ustalony w Umowie Cesji 1 procent płacony przez Pożyczkobiorcę w związku z zawarciem umowy pożyczki z Wnioskodawcą.

Celem i zamiarem Inwestora jest osiągnięcie określonej stopy zwrotu z Inwestycji niezależnie od rzeczywistej ekonomicznej wartości wierzytelności. W związku z tym, w momencie zawarcia Umowy Cesji 1 rzeczywista ekonomiczna wartość danej wierzytelności nie jest weryfikowana. Celem Inwestora nie jest bowiem uzyskanie zysku na różnicy między wartością nominalną wierzytelności a ceną ich nabycia, lecz uzyskanie z góry określonej stopy zwrotu z Inwestycji po spłaceniu wierzytelności przez dłużnika (Pożyczkobiorcę).

Przedmiotem nabycia przez Inwestora nie są wierzytelności trudne – przeterminowane. Inwestor nabywa Wierzytelność przed terminem spłaty pożyczki przez Pożyczkobiorcę.

W momencie skorzystania przez Inwestora z prawa odsprzedaży wierzytelności do Wnioskodawcy, rzeczywista ekonomiczna wartość wierzytelności nie jest weryfikowana. Cena, po której Wnioskodawca odkupuje wierzytelność jest bowiem obliczana zgodnie z metodologią opisaną w Umowie Cesji 1, przy czym cena ta nie ma odzwierciedlać rzeczywistej ekonomicznej wartości wierzytelności, lecz ma gwarantować Inwestorowi zrealizowanie uzgodnionego zysku z Inwestycji. Cena za wierzytelność może być zbliżona do wartości nominalnej Wierzytelności.

Wnioskodawca w ramach realizacji buy-back nabywa od Inwestora Wierzytelności we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko.

Wnioskodawca wskazał, że na tle tak przedstawionego zdarzenia przyszłego, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (zwany dalej: „Organem”) wydał na rzecz Wnioskodawcy interpretację indywidualną z (..) o sygn. (…), w której uznał, iż transakcje zawierane pomiędzy Wnioskodawcą a Inwestorami za pośrednictwem Platformy stanowią z punktu widzenia VAT kompleksową usługę o charakterze finansowym świadczoną przez Inwestorów na rzecz Wnioskodawcy, cyt.: „W przedmiotowej sprawie czynności podejmowane przez Inwestorów nie będą sprowadzały się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowić będzie jedynie niezbędny element świadczonej przez Inwestorów szerszej (kompleksowej) usługi o charakterze finansowym, której celem będzie zapewnienie dla Wnioskodawcy środków finansowych”.

Wnioskodawca wskazał, że jednocześnie w ww. interpretacji Organ stwierdził, iż usługi świadczone przez Inwestorów korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług, i nie ma do nich zastosowania art. 43 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług: „usługi świadczone przez Inwestora (osób fizycznych i inwestorów instytucjonalnych) niemających miejsca zamieszkania/siedziby w Polsce na rzecz Spółki nie będą stanowić czynności wymienionych w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, jako czynności wyłączonych ze zwolnienia od podatku”.

Odnosząc się natomiast do konsekwencji podatkowych samej tylko czynności zwrotnego przeniesienia wierzytelności na Wnioskodawcę (skorzystania z opcji buy-back przez Inwestora), Organ uznał, że „w przedmiotowej sprawie zwrotne przeniesienie wierzytelności nie może być rozpatrywane odrębnie, gdyż jest ono nierozerwalnie związane z kompleksową usługą cesji wierzytelności, w konsekwencji, nie stanowi ono również samodzielnego świadczenia usług. W szczególności Wnioskodawca nie występuje w tym zakresie w roli ani usługodawcy, ani usługobiorcy, Wnioskodawca bowiem jest usługobiorcą transakcji finansowania świadczonej przez Inwestorów za pośrednictwem Platformy. Nieuprawnione byłoby twierdzenie, że Wnioskodawca w zakresie zwrotnego przeniesienia wierzytelności (przez odkup) świadczy usługę na rzecz Inwestorów, gdyż element ten nie przynosi Inwestorom dodatkowych korzyści, a jedynie częściowo niweluje skutki pierwotnej sprzedaży (cesji). (...) Zasadniczym elementem usług świadczonych przez Inwestorów za pośrednictwem Platformy jest finansowanie, podczas gdy pozostałe elementy mają w stosunku do nich jedynie charakter pomocniczy. W świetle powyższego nie można zwrotnego przeniesienia części wierzytelności do Spółki na mocy określonego w umowie cesji prawa do zwrotu, traktować jako odrębnego świadczenia usług na gruncie ustawy o VAT.”

Wnioskodawca wskazał, że z powyższego wynika, iż zwrotne przeniesienie wierzytelności jest wyłącznie jednym z elementów kompleksowej usługi o charakterze finansowym świadczonej przez Inwestora. Do świadczenia takiej usługi mają zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, przy czym usługi te korzystają ze zwolnienia przedmiotowego.

Pytanie

Czy zwrotne przeniesienie wierzytelności przez Inwestora na Wnioskodawcę (buy-back) podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Stanowisko Wnioskodawcy

Zdaniem Wnioskodawcy, zwrotne przeniesienie wierzytelności przez Inwestora na Wnioskodawcę (buy-back) nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi podlegają m.in. następujące czynności cywilnoprawne: umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Do praw majątkowych, o których mowa w powyższym przepisie można zaliczyć m.in. wierzytelności. Zatem umowa (czynność cywilnoprawna) mająca za przedmiot wierzytelność może co do zasady stanowić przedmiot opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeżeli będzie umową sprzedaży lub zamiany tego prawa majątkowego.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, w związku z realizacją opcji buy-back Wnioskodawca powrotnie odkupuje od Inwestora wierzytelność i wynikające z niej prawa po określonej cenie.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Z kolei art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, iż przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. Zatem co do zasady Umowa Cesji 2, rozpatrywana jako samodzielna czynność prawna może być zaliczana do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym tej ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

- umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Na podstawie powyższych przepisów czynności cywilnoprawne, które co do zasady mieszczą się w zakresie przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podlegają generalnie wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w odniesieniu do tych czynności mają zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług. O wyłączeniu takich czynności z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje jednak okoliczność, że strony konkretnej umowy cywilnoprawnej posiadają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że konkretna czynność dokonana przez te strony jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest zwolniona z podatku od towarów i usług (z zastrzeżeniem pewnych wyjątków przewidzianych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, które jednak nie dotyczą sytuacji opisanej we wniosku).

Zdaniem Wnioskodawcy, zwrotne przeniesienie wierzytelności przez Inwestora na Wnioskodawcę na podstawie Umowy Cesji 2 generalnie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, przy czym nie jako samoistna czynność lecz jako jeden z elementów składowych szerszej usługi podlegającej przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

W ocenie Wnioskodawcy, takie stanowisko potwierdził Organ w interpretacji z (…), o sygn. (…) stwierdzając, że „zwrotne przeniesienie wierzytelności nie może być rozpatrywane odrębnie, gdyż jest ono nierozerwalnie związane z kompleksową usługą cesji wierzytelności, w konsekwencji, nie stanowi ono również samodzielnego świadczenia usług”.

Jak wynika z art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności. Wnioskodawca, powołując się na ww. interpretację wskazał, że usługi o charakterze finansowym (których elementem pomocniczym jest m.in. zwrotne przeniesienie wierzytelności) świadczone przez Inwestorów podlegają zwolnieniu z podatku od towarów i usług. Zatem z tytułu świadczenia tych usług przynajmniej jedna strona czynności podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług. W konsekwencji czynność zwrotnego przeniesienia wierzytelności nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Powyższy pogląd znajduje potwierdzenie w doktrynie prawa podatkowego: „Z uwagi na związek ustawy o podatku od towarów i usług z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych również podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie mogą podlegać poszczególne czynności składające się na jedną usługę, która, jako kompleksowa (świadczenie złożone), podlega podatkowi od towarów i usług lub jest z niego zwolniona przedmiotowo bądź podmiotowo (Ofiarski, Zbigniew. Art. 1 w: Komentarz do ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, [w:] Ustawy: o opłacie skarbowej, o podatku od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, wyd. III. ABC, 2009).

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, czynność zwrotnego przeniesienia wierzytelności przez Inwestora na rzecz Wnioskodawcy, w ramach realizacji opcji buy-back, nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Państwa wniosek – (…) wydałem interpretację indywidualną znak (…), w której uznałem Państwa stanowisko w zakresie skutków podatkowych zwrotnego przeniesienia (odkupu) wierzytelności w części, gdy inwestorem jest/będzie osoba fizyczna/inwestor instytucjonalny posiadająca/posiadający miejsce zamieszkania/siedziby w Polce za nieprawidłowe, a w pozostałej części za prawidłowe. Interpretację doręczono Państwu (…).

Skarga na interpretację indywidualną

(…) (data nadania) wnieśli Państwo skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Skarga wpłynęła do mnie (…). Wnieśli Państwo o uchylenie zaskarżonej interpretacji w części, w jakiej Organ uznał, iż w przypadku zwrotnego przeniesienia wierzytelności, gdy inwestorem jest/będzie osoba fizyczna/inwestor instytucjonalny posiadająca/posiadający miejsce zamieszkania/siedziby w Polce, na spółce będzie ciążył obowiązek w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w (…) uchylił interpretację – wyrokiem z (…) sygn. akt (…).

Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z (…), sygn. akt (…) oddalił moją skargę kasacyjną.

Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od (…).

Akta dotyczące tej sprawy wraz z przekazaniem prawomocnego orzeczenia Wojewódzki Sąd Administracyjny zwrócił (…) (data wpływu do Organu).

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

- uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w ww. wyroku;

- ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1150):

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c) (uchylona),

d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e) umowy dożywocia,

 f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g) (uchylona),

h) ustanowienie hipoteki,

 i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

 j) umowy depozytu nieprawidłowego,

k) umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają:

 2) zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

 3) orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności jest konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela, podczas gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że:

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Zgodnie z art. 535 § 1 ww. ustawy:

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Zatem mając na uwadze dotychczas przytoczone przepisy (w tym dopuszczalne formy jakie może przyjąć czynność cesji wierzytelności) stwierdzić należy, że cesja wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile przyjmie postać którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (w tym umowę sprzedaży).

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie sprzedaży – na kupującym.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy:

Podstawę opodatkowania – przy umowie sprzedaży – stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, którą określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Stawki podatku wynoszą – od umowy sprzedaży:

a) nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%,

b) innych praw majątkowych – 1%.

Jak wynika z powołanych przepisów – umowa sprzedaży podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiedziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 4 lit. a) i lit. b) ww. ustawy:

Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

- umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. a) lub b) cyt. ustawy nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tytułu tej czynności z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniami określonymi w lit. b) tego przepisu).

W świetle art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Użyte w ustawie określenie oznaczają: podatek od towarów i usług – podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

W związku z tym należy podkreślić, że jakkolwiek Państwa zapytanie dotyczy opodatkowania nabycia wierzytelności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy zawierane umowy – dokonane pomiędzy wskazanymi we wniosku Stronami – podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia tych czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowanie ww. czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. a) lub lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego wynika, iż Państwo – spółka akcyjna z siedzibą w Polsce w ramach swojej podstawowej działalności gospodarczej udzielają pożyczek osobom fizycznym prowadzącym albo nieprowadzącym działalności gospodarczej. W celu poprawy swojej płynności finansowej, współpracują Państwo ze spółką kapitałową, która posiada siedzibę i zarząd na terytorium Łotwy („Operator”). Operator prowadzi platformę internetową („Platforma”) oferującą osobom fizycznym i inwestorom instytucjonalnym możliwość inwestowania w pożyczki udzielone przez firmy pożyczkowe, leasingowe, faktoringowe w różnych krajach. Pożyczki te udzielone zostały przez różnych pożyczkodawców, z różnych krajów, na różne cele. Inwestor samodzielnie wybiera, w które pożyczki chce zainwestować. Inwestorami mogą być zarówno polscy jak i zagraniczni rezydenci podatkowi. Inwestorzy rejestrują konto na Platformie, otrzymując indywidualny numer identyfikacyjny Inwestora. Podczas rejestracji, Inwestor zawiera z Operatorem umowę ogólnych warunków korzystania z Platformy. Inwestorzy wybierają pożyczki (pożyczkę), w które chcą inwestować. Pojedyncza Inwestycja realizowana jest po zawarciu umowy cesji („Umowa Cesji 1”), na podstawie której Inwestor kupuje od Państwa roszczenia wobec Pożyczkobiorcy za cenę określoną w Umowie Cesji 1. Na warunkach określonych w Umowie Cesji 1, Inwestor może mieć prawo skorzystania z prawa odsprzedaży do Pożyczkodawcy roszczeń w przypadku jeśli Pożyczkobiorca opóźnia się w spłatach (tzw. opcja buy-back). W przypadku skorzystania przez Inwestora z opcji buy-back dochodzi do zawarcia kolejnej umowy cesji („Umowa Cesji 2”), na podstawie której Państwo odkupują od Inwestora roszczenia wobec Pożyczkobiorcy po cenie obliczonej zgodnie z formułą zawartą w Umowie Cesji 1. Realizacja opcji buy-back, a co za tym idzie zawarcie Umowy Cesji 2, następuje automatycznie w przypadku, gdy Pożyczkobiorca opóźnia się w spłatach przez określoną w Umowie Cesji 1 liczbę dni.

Z treści przedstawionego we wniosku stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego wynika, że cesja wierzytelności (Umowa Cesji 1 i 2) przyjmie postać umowy sprzedaży; w ramach umowy Cesja 2 następuje bowiem „odkup” wierzytelności zbytej wcześniej w ramach umowy Cesji 1.

Wskazali Państwo, że zwrotne przeniesienie wierzytelności jest wyłącznie jednym z elementów kompleksowej usługi o charakterze finansowym świadczonej przez Inwestora. Do świadczenia takiej usługi mają zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, przy czym usługi te korzystają ze zwolnienia przedmiotowego.

Skoro zatem − jak Państwo wskazali – usługi o charakterze finansowym (których elementem pomocniczym jest m.in. zwrotne przeniesienie wierzytelności) świadczone przez Inwestorów podlegają/będą podlegały uregulowaniom ustawy o podatku od towarów i usług i są/będą zwolnione z tego podatku, to w analizowanej sprawie znajdzie zastosowanie art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W rezultacie na Państwu, jako nabywcy ww. wierzytelności na podstawie zwrotnego przeniesienia (odkupu) – opcji buy-back, nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania pierwotnej interpretacji.

Interpretacja, co wynika z przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej, zgodnie z uprawnieniami Organu interpretacyjnego nadanymi przez art. 14b § 1 tejże ustawy, ma zastosowanie wyłącznie dla Państwa.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.