Interpretacja indywidualna z dnia 18 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.475.2023.1.TR

Obowiązki płatnika z tytułu wypłaty odszkodowania.

Interpretacja indywidualna– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 czerwca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 maja 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu (...)2021 r. pracodawca złożył pracownikowi oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę zawartej w dniu (...) r. bez wypowiedzenia z dniem (...)2021 r., wskazując jako podstawę prawną art. 52 § 1 Kodeksu pracy.

Pracownik nie zgodził się z treścią złożonego mu oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę, dlatego odwołał się do sądu pracy. Pozwem z (...)2022 r. złożonym do sądu rejonowego, były pracownik wystąpił przeciwko pracodawcy o odszkodowanie w kwocie (...) zł, tj. w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę. Jako podstawę swoich roszczeń pracownik podał art. 56 § 1 i art. 58 Kodeksu pracy.

Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt (...).

W związku z zawisłym sporem sądowym, sąd skierował strony do mediacji. W dniu(...)2023 r. została zawarta ugoda mediacyjna przed mediatorami wpisanymi na listę stałych mediatorów prezesa sądu okręgowego pomiędzy byłym pracownikiem a pracodawcą.

Ww. ugoda zawiera następujące postanowienia:

1)Strony wyrażają zgodną wolę co do polubownego zakończenia postępowania toczącego się przed sądem rejonowym. W związku z tym pracodawca zobowiązuje się zapłacić na rzecz pracownika kwotę (...) zł w terminie 14 dni od uprawomocnienia się postanowienia sądu o umorzeniu postępowania w sprawie na rachunek bankowy pracownika, wraz z odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w płatności tejże kwoty.

2)Pracodawca i pracownik zgodnie oświadczają, że dokonują zmiany trybu rozwiązania umowy o pracę, zastępując dotychczasowe oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia zgodnym rozwiązaniem umowy o pracę za porozumieniem stron (art. 30 § 1 pkt 1 kp). Pracodawca wyda pracownikowi świadectwo pracy uwzględniające ten tryb rozwiązania umowy o pracę w terminie 14 dni od uprawomocnienia się postanowienia sądu o umorzeniu postępowania w sprawie.

3)Pracownik zobowiązuje się do zachowania informacji poufnych w tajemnicy bezterminowo. Za informacje poufne strony przyjmują: fakt zawarcia i warunki niniejszej ugody, wszelkie informacje dotyczące prowadzonych i projektowanych przez pracodawcę inwestycji.

4)Strony zgodnie oświadczają, że niniejsza ugoda wyczerpuje wszelkie ich wzajemne roszczenia związane z łączącym je stosunkiem pracy.

5)Strony zgodnie oświadczają, że koszty postępowania w niniejszej sprawie znoszą się wzajemnie.

6)Strony zgodnie oświadczają, iż treść ugody jest zbieżna z ich wolą, wyraźna i w pełni wyrozumiała.

7)Strony zgodnie wnoszą o zatwierdzenie niniejszej ugody i umorzenie postępowania zawisłego przed sądem rejonowym pod sygn. akt (...).

W związku z powyższymi ustaleniami ugody pracodawca zmienił tryb rozwiązania umowy o pracę oraz wypłacił na rzecz byłego pracownika kwotę w wysokości (...) zł pomniejszoną o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Potrącenia zaliczki na podatek pracodawca dokonał opierając się na interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (pismo z 14 czerwca 2021 r. znak 0113-KDIPT2-2.4011.310.2021.2.DA).

W dniu (...)2023 r. pracodawca otrzymał od pełnomocnika byłego pracownika e-maila, w którym poinformował, że uznaje ugodę zawartą w sprawie byłego pracownika za niewykonaną przez pracodawcę, ponieważ nie została wypłacona kwota w wysokości (...) zł zgodnie z ugodą.

W dniu(...)2023 r. pracodawca poinformował byłego pracownika, że została sporządzona lista płac z kwotą w wysokości (...) zł, pod której zgodnie z interpretacją Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej należało potrącić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W odpowiedzi pracodawca otrzymał od pełnomocnika byłego pracownika informację, że działania podjęte przez pracodawcę są totalnym bezprawiem i nie znajduje podstawy prawej do takiego działania. Pracownik wystąpił do Sądu o nadanie klauzuli wykonalności w celu egzekucji komorniczej.

Pytanie

Czy na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wypłacona przez pracodawcę kwota 40 000 zł powinna być opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czy zwolniona z ww. opodatkowania?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w wyniku ugody mediacyjnej doszło do zmiany sposobu rozwiązania umowy o pracę, tj. w efekcie rozwiązania umowy o pracę nastąpiło za porozumieniem stron, a więc wypłacone świadczenie jest dla pracownika korzyścią i tym samym nie powinno być zwolnione z opodatkowania.

Przy rozwiązaniu umowy o pracę za porozumieniem stron pracownik nie otrzymuje dodatkowego wynagrodzenia.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kp.

W przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw oraz postanowień układów zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kp, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a i b ustawy.

Uwzględniając powyższe, stwierdzić zatem należy, że kwota wypłacona pracownikowi wynika z ustaleń pomiędzy stronami ugody i ma charakter umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron.

W ocenie pracodawcy, był on jako płatnik zobowiązany do poboru i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.):

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych(t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Ustawa przewiduje przy tym dwa „tryby” zapłaty/poboru podatku dochodowego od osób fizycznych:

-tzw. samoobliczenie (samowymiar) i zapłatę podatku przez podatnika;

-obliczenie i pobór podatku przez płatnika.

Zasadą jest, że obowiązek prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania, obliczenia i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych ciąży na podatnikach. Niemniej, w odniesieniu do licznych sytuacji zasada ta została wyłączona przez ustawodawcę przez nałożenie obowiązków płatnika na podmioty wypłacające podatnikowi (stawiające do dyspozycji podatnika) należności stanowiące jego dochody (przychody).

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, wprowadza system poboru podatku przez płatnika w przypadkach wskazanych w Rozdziale 7: „Pobór podatku lub zaliczek na podatek przez płatników”.

Ustawodawca ustanowił obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych przez:

-określenie rodzaju podmiotu dokonującego wypłaty (realizacji) świadczeń na rzecz podatników, przy czym rodzaj podmiotu jest określany poprzez wskazanie jego formy organizacyjnej, jego statusu bądź roli, jaką podmiot ten pełni w relacji z podatnikiem oraz

-określenie kategorii przychodów (dochodów) w odniesieniu do których na ww. podmiotach ciążą obowiązki płatnika podatku.

Podstawowym warunkiem dla rozważań o obowiązkach płatnika jest jednak istnienie relacji, udzielający świadczenia (płatnik) - uzyskujący świadczenie (podatnik). Udzieleniem świadczenia jest przy tym zarówno sytuacja, gdy świadczenie jest przekazywane bezpośrednio przez płatnika, jak również sytuacja, gdy świadczenie jest realizowane przez podmiot trzeci, ale jest „zlecane”, „organizowane” przez płatnika (czyli w istocie pochodzi od płatnika).

W szczególności, w odniesieniu do art. 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nadającego status płatnika podatku „zakładom pracy”, należy podkreślić, że przepis ten dotyczy:

-przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy uzyskiwanych od zakładów pracy oraz

-zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.

Zgodnie bowiem z art. 32 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi, że:

Zgodnie natomiast z art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie zaś do art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy:

Użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu przytoczonego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Natomiast na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W kontekście powyższego należy wyjaśnić, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia, w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

Natomiast zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. Przy tym, ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, jest bowiem opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.) posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹ § 1, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie w sytuacji, gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy). Jednocześnie zgodnie z art. 58 Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę.

Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę nie jest odszkodowaniem sensu stricto, lecz sui generis świadczeniem majątkowym, pełniącym funkcję sankcji (ustawowej kary pieniężnej) wobec pracodawcy za bezprawne działanie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się również, że odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik – na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy – poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze, niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy. W judykaturze przypisuje się zresztą temu odszkodowaniu charakter kompensacyjno-sankcyjny, wynikający z unormowania zabezpieczającego pracownika przed bezprawnym działaniem pracodawcy.

W konsekwencji do wypłaconego przez Państwa odszkodowania nie ma zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ kwota przedmiotowego świadczenia wynika wyłącznie z zawartej przez strony ugody. Ustalono ją w drodze negocjacji i wzajemnych ustępstw stron. Ani wysokość, ani zasady ustalenia świadczenia, nie wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw lub z przepisów wykonawczych, aktów administracyjnych ani też z postanowień układów zbiorowych pracy lub innych porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów.

Do wypłaconego przez Państwa odszkodowania nie ma również zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Świadczenie to, co prawda zostało wypłacone na podstawie ugody zatwierdzonej przez sąd, jednak nie stanowi odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w tym przepisie; nie dotyczy ono, bowiem szkody rzeczywistej, lecz ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

Zatem skoro przedmiotowe odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3, ani na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to stanowi dla byłego pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem.

W konsekwencji, Państwo – jako płatnik – wypłacając wskazane we wniosku odszkodowanie zobowiązani byli do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).