Najciekawsze orzecznictwo Sądu Najwyższego oraz interpretacje ZUS z zakresu ubezpieczeń społecznych z I połowy 2023 r.

W pierwszej połowie 2023 r. Sąd Najwyższy zajmował się m.in. kwestią podlegania ubezpieczeniom z tytułu działalności gospodarczej oraz tytułu do ubezpieczeń jedynego, a także mniejszościowego wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wypowiadał się również na temat ubezpieczeń osoby wykonującej pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz własnego pracodawcy. SN po raz kolejny zajął też stanowisko w sprawie braku uprawnień ZUS do kwestionowania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zadeklarowanej przez przedsiębiorcę. W orzecznictwie zwrócono także uwagę na problematykę nieważności umów zlecenia zawieranych jedynie w celu stworzenia zbiegu tytułów do ubezpieczeń.

ZUS w wydanych w pierwszym półroczu 2023 r. interpretacjach odnosił się przede wszystkim do kwestii uwzględniania lub nieuwzględniania w podstawie wymiaru składek różnego rodzaju świadczeń, takich jak nagrody jubileuszowe, odprawy w związku z przejściem na emeryturę bądź rozwiązaniem umowy o pracę, świadczenie urlopowe, karty przedpłacone. Analizował także kwestie związane ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń (umowa o pracę i działalność gospodarcza).

Poniżej przedstawiamy wybrane orzeczenia SN i interpretacje ZUS opublikowane w pierwszym półroczu 2023 r.

1. Objęcie ubezpieczeniami społecznymi z tytułu działalności gospodarczej

Działalność gospodarcza stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych, pod warunkiem że jest wykonywana zgodnie z zasadami określonymi w ustawie – Prawo przedsiębiorców (wcześniej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej), tzn. jest realizowana w sposób zorganizowany i ciągły. Istotny jest przy tym jej cel zarobkowy, czyli zamiar osiągnięcia zysku.

Oznacza to, że warunkiem objęcia ubezpieczeniami społecznymi z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności jest jej faktyczne wykonywanie (i osiąganie przychodów pozwalających na ponoszenie uzasadnionych kosztów związanych z działalnością), co potwierdza ugruntowane już orzecznictwo SN.