Interpretacja indywidualna z dnia 20 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.133.2023.2.BD

W przypadku zawarcia umowy darowizny udziału w lokalu obciążonym hipoteką na Obdarowanej, która nie przejmie zobowiązań osobistych Darczyńcy, nie ciąży PSD.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 kwietnia 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 3 kwietnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek został do nas przekazany zgodnie z właściwością przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. Wniosek dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych otrzymania w drodze darowizny udziału w lokalu mieszkalnym obciążonym hipoteką. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 5 czerwca 2023 r. (wpływ 9 czerwca 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pani K. C. – Wnioskodawczyni pozostaje w nieformalnym związku z Panem V. P. (III grupa podatkowa). Pan V. P. (…) nabył na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia własności z 31 stycznia 2023 r. własność nieruchomości w stanie deweloperskim, stanowiącej lokal mieszkalny (…) położony przy (…), za cenę wynoszącą 290.104,40 zł. Na ten cel Bank udzielił Panu V. P. kredytu w kwocie 260.575,80 zł na podstawie umowy nr (…) z 24 lutego 2021 r., zabezpieczonego hipoteką umowną do kwoty 390.860,00 zł. Na dzień złożenia wniosku, dla przedmiotowej nieruchomości nie została jeszcze założona księga wieczysta. Pan V. P. złożył 27 lutego 2023 r. wniosek o wpis w dziale IV nowozakładanej księgi wieczystej – hipoteki.

Pan V. P. i Wnioskodawczyni wspólnymi nakładami wykonali prace wykończeniowe we wskazanym wyżej mieszkaniu i obecnie określają jego wartość rynkową na kwotę 350.000,00 zł. Pan V. P. umową darowizny przekaże udział wynoszący 1/2 części w powyżej opisanej nieruchomości – Wnioskodawczyni, nie przenosząc na obdarowaną swojego zobowiązania jako kredytobiorcy (nie cedując więc kredytu).

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że w momencie zawarcia umowy darowizny udziału w nieruchomości, nieruchomość ta będzie wciąż obciążona hipoteką. W wyniku planowanej umowy darowizny udziału w nieruchomości nie dojdzie do przejęcia przez Wnioskodawczynię ciężarów czy długów. Ciężarem w postaci hipoteki, będzie natomiast obarczona do kwoty wskazanej we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, sama nieruchomość będąca przedmiotem darowizny, co jest istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Pytaniew zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych

Czy w przedstawionym opisie sprawy na podatniku (Wnioskodawczyni) będzie ciążyć konieczność uiszczenia podatku na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, nie powstanie obowiązek podatkowy na podstawie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż wraz z umową darowizny nieruchomości obdarowana nie przejmuje na siebie zobowiązania darczyńcy wobec kredytodawcy.

Jak wynika z treści art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy podstawę opodatkowania stanowi w tym przypadku wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego.

Tak więc obowiązek podatkowy powstaje, jeżeli umowa darowizny wiąże się z przejęciem przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań osoby darującej i jedynie wtedy taka umowa darowizny będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Pan V. P. umową darowizny przekaże udział wynoszący 1/2 części w powyżej opisanej nieruchomości – Pani K. C., nie przenosząc na obdarowaną swojego zobowiązania jako kredytobiorcy (nie cedując więc kredytu). W związku z czym nie powstaje obowiązek podatkowy na podstawie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż wraz z umową darowizny nieruchomości obdarowana nie przejmuje na siebie zobowiązania darczyńcy wobec kredytodawcy.

Powyżej przywołano tylko tę część Pani stanowiska, która odnosi się do opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.):

Podatkowi podlegają umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Zatem, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Szczegółowe ustalenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zgodnie z przywołanymi przepisami opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają darowizny, ale te o określonym w ustawie charakterze.

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera pojęcia „darowizna”, dlatego w tym zakresie należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego – świadczenie musi wzbogacić obdarowanego.

Jak już wskazano powyżej – zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Podatkowi podlegają: umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Na podstawie art. 4 pkt 3 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie darowizny – na obdarowanym.

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:

Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie darowizny – wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:

Stawki podatku wynoszą od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:

a)przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym − 2%,

b)przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych − 1%.

W świetle powołanych przepisów umowa darowizny stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od czynności cywilnoprawnych w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy. Opodatkowanie to wystąpi wtedy, gdy nabywca wstąpi w miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (nastąpi przejęcie długu). Podstawą opodatkowania jest wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego. Podatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku umowy darowizny jest obdarowany.

Jednakże w przypadku, gdy umowa darowizny, nie wiąże się z przejęciem przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań osoby darującej, to taka umowa darowizny nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 244 § 1 ustawy Kodeks cywilny, hipoteka stanowi ograniczone prawo rzeczowe.

Hipotekę regulują odrębne przepisy, a mianowicie ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 146).

W myśl art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece:

W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Z treści tego przepisu wynika, że hipoteka obciąża daną nieruchomość.

Z opisu sprawy wynika, że Pani partner Pan V. P. umową darowizny przekaże Pani udział wynoszący 1/2 części w nieruchomości (lokalu mieszkalnym), nie przenosząc na Panią (obdarowaną) swojego zobowiązania jako kredytobiorcy. W momencie zawarcia umowy darowizny udziału w nieruchomości, nieruchomość ta będzie wciąż obciążona hipoteką. W wyniku planowanej umowy darowizny (udziału w nieruchomości) nie dojdzie do przejęcia przez Panią ciężarów czy długów. Ciężarem w postaci hipoteki, będzie natomiast obarczona do kwoty wskazanej w opisie sprawy, sama nieruchomość będąca przedmiotem darowizny.

Jak wynika z powyższego, w wyniku zawarcia umowy darowizny stanie się Pani współwłaścicielką lokalu mieszkalnego w udziale 1/2, nie przejmując przy tym żadnych zobowiązań wobec kredytodawcy, czy też innych długów lub ciężarów.

W przypadku zawarcia umowy darowizny udziału w lokalu mieszkalnym obciążonego hipoteką na obdarowanej, która nie przejmie zobowiązań osobistych darczyńcy, nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja ta dotyczy tylko Pani sytuacji jako Obdarowanej, która wystąpiła z wnioskiem o jej wydanie.

Ta interpretacja stanowi ocenę Pani stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od spadków i darowizn wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.