Interpretacja indywidualna z dnia 15 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.74.2023.1.ASZ

Zgłoszenie darowizny od obojga rodziców.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 kwietnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 19 kwietnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący podatku od spadków i darowizn w zakresie sposobu zgłoszenia darowizny otrzymanej łącznie od rodziców w postaci środków pieniężnych przelanych na rachunek bankowy.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Podatnik (Wnioskodawca) zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wraz  z małżonką oraz dwójką dzieci. Cały majątek podatnika oraz jego aktywność zawodowa jest zlokalizowana na terytorium Rzeczypospolitej. Podatnik otrzymał 20 stycznia 2023 r. darowiznę pieniężną w kwocie 200000 EUR od obojga rodziców, między którymi istnieje ustawowa wspólność majątkowa. Darowizny dokonano z majątku wspólnego rodziców. Środki zostały przekazane na podstawie umowy darowizny, podpisanej 20 stycznia 2023 r. przez darczyńców ojca, matkę oraz obdarowanego podatnika − syna, z notarialnym poświadczeniem podpisu bez formy aktu notarialnego. Darowizna 200000 EUR przekazana została w dniu 20 stycznia 2023 r. jednym przelewem w walucie EUR z walutowego rachunku bankowego ojca prowadzonego w (…) na walutowy rachunek bankowy obdarowanego podatnika syna prowadzony w wyżej wymienionym Banku.

W dniu 31 stycznia 2023 r. obdarowany podatnik złożył dwa formularze SD-Z2 w Urzędzie Skarbowym wskazując otrzymanie na rachunek walutowy w Banku kwoty odpowiadającej 50% kwoty darowizny od ojca na pierwszym formularzu oraz 50% kwoty darowizny od matki na drugim formularzu.

Pytanie

Czy w celu skorzystania ze zwolnienia podmiotowego od podatku od spadków i darowizn obdarowany podatnik, syn darczyńców, prawidłowo zgłosił darowiznę od rodziców za pomocą dwóch zgłoszeń, o których mowa w ustawie o podatku od spadków i darowizn − formularz SD-Z2, po jednym dla każdego z rodziców, wykazując w każdym zgłoszeniu kwotę odpowiadającą 50% kwoty określonej w umowie darowizny przekazanej na rachunek bankowy obdarowanego podatnika?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, powinien Pan zgłosić darowiznę od rodziców za pomocą dwóch zgłoszeń, o których mowa w art. 4a ust. 5 ustawy w zw. z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy od spadków i darowizn, po jednym dla każdego z rodziców, wykazując w każdym zgłoszeniu 50% kwoty określonej w umowie darowizny.

Wskazał Pan, że zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków  i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, dalej zwanym „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy  o podatku od spadków i darowizn).

Obowiązek podatkowy powstaje w przypadku darowizn z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy − z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia.

W ustawie o podatku od spadków i darowizn próżno szukać definicji „darowizny”. Również inne ustawy podatkowe nie definiują tego świadczenia. W związku z tym należy odwołać się w tej kwestii do art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny  (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), zgodnie z którym: „Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.”

Dalej, zgodnie z art. 889 pkt 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Obowiązek podatkowy według art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Stosownie do art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych  o czystej wartości przekraczającej 10 434 - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej (kwota wolna od podatku).

Wysokość podatku zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn, zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy, do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Tym samym, biorąc powyższe pod uwagę, obowiązek podatkowy w podatku od spadków  i darowizn ciąży na nabywcy darowizny. W przypadku darowizn środków pieniężnych, nabywanych bez zachowania formy aktu notarialnego, obowiązek podatkowy z tytułu podatku powstaje w dniu spełnienia świadczenia przez darczyńcę, czyli w dniu przekazania beneficjentowi środków pieniężnych od darczyńcy. Wysokość podatku zależy od osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe, przy czym ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje kwotę wolną od podatku do kwoty nieprzekraczającej 10 434 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do  I grupy podatkowej.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje liczne zwolnienia z podatku. Między innymi zwolnienie podmiotowe, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn dedykowane świadczeniom na rzecz członków najbliższej rodziny darczyńców, takich jak zstępni (na przykład dzieci darczyńców), pod warunkiem:

1)zgłoszenia przez nabywcę darowizny nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia − w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

2)w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 − udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Parafrazując, z wyżej wymienionych przepisów wynika, że nabycie darowizny pieniężnej, świadczonej na rzecz zstępnych korzysta ze zwolnienia podmiotowego, o którym mowa  w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku, gdy:

1)nabywca darowizny zgłosi nabycie takiej darowizny do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy − z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia oraz

2)kwota darowizny pieniężnej przekracza ustawową kwotę wolną od podatku od spadku i darowizn, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz

3)podatnik udokumentuje otrzymanie środków pieniężnych, otrzymanych z tytułu darowizny dowodem przekazania tych środków na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej lub przekazem pocztowym.

Odnosząc powyższe do sytuacji przedstawionej w opisie stanu faktycznego oraz do pytania, w pierwszej kolejności należy podkreślić, że jednym z warunków umożliwiających skorzystanie ze zwolnienia podmiotowego z podatku jest zgłoszenie nabycia własności praw majątkowych lub rzeczy właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Zgłoszenie to powinno zostać dokonane na druku, o którym mowa w art. 4a ust. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgłoszenie to nosi oznaczenie SD-Z2 i zostało szczegółowo określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz. U. poz. 2060).

Dotychczasowa praktyka stosowania druku SD-Z2 wykazała liczne problemy w jego stosowaniu, w związku z faktem, że umożliwia on zgłoszenie tylko jednego darczyńcy.  W sytuacji, gdy na przykład dochodzi do darowizny świadczonej na rzecz dzieci przez ich rodziców, powstaje problem wynikający z tego, że darowizny świadczone są zwykle  z majątku wspólnego rodziców − darczyńców.

Powyższe, mogłoby sugerować, że powinni oni zostać wskazani jako darczyńcy jednej darowizny i zgłoszeni na jednym druku SD-Z2. Z drugiej jednak strony, ustawa o podatku od spadków i darowizn identyfikuje w takiej sytuacji każdego z małżonków jako odrębnego darczyńcę, co znajduje swoje odzwierciedlenie w druku SD-Z2.

W związku z powyższym, jeżeli w umowie darowizny nie wskazano jaka część darowizny pochodzi od każdego z darczyńców, dochodzi do praktycznego problemu w zastosowaniu druku SD-Z2, polegającego na tym, że nie ma możliwości ustalenia jaka część darowizny pochodzi od każdego z tych darczyńców.

W orzecznictwie sądów administracyjnych dominuje pogląd, że zważywszy na autonomię prawa podatkowego od innych gałęzi prawa, należy w sytuacji darowizny z majątku wspólnego małżonków przyjąć, że darowizna została otrzymana oddzielnie od każdego z tych małżonków. Jednocześnie, jeśli nie dokonano dokładnego podziału kwoty darowizny, na poszczególne kwoty darowane przez każdego z rodziców, można zdaniem sądów przyjąć, zgodnie z domniemaniem wynikającym z art. 43 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, że wartość darowana przez jednego z rodziców wynosiła połowę kwoty całej darowizny.

Podsumowując, biorąc pod uwagę, że:

1)zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, darczyńcami są rodzice obdarowanego oraz, że

2)pomiędzy rodzicami obdarowanego istnieje ustawowa wspólność majątkowa, a darowizna została dokonana z ich majątku wspólnego, bez konkretnego podziału kwoty oraz, że

3)ustawa o podatku od spadków i darowizn kwalifikuje małżonków − darczyńców jako odrębnych darczyńców oraz, że

4)druk SD-Z2 pozwala na zgłoszenie darowizny otrzymanej tylko od jednego darczyńcy − w celu skorzystania ze zwolnienia podmiotowego z podatku, obdarowany prawidłowo wykazał fakt otrzymania od rodziców środków pieniężnych sporządzając dwa oddzielne zgłoszenia SD-Z2, w których będzie wskazywał oddzielnie każdego z rodziców jako darczyńcę oraz połowę kwoty darowizny wynikającej z umowy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Zgodnie z art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej:

Dodatkowe informacje

Ponadto informuję, że w przypadku, gdy umowa darowizny zawierana jest w formie aktu notarialnego (co w Pana przypadku nie występuje) dla zastosowania zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie ma obowiązku składania zgłoszenia SD-Z2.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.