Interpretacja indywidualna z dnia 22 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-2.4012.95.2023.1.DS

Podatek od towarów i usług w zakresie odpłatnego przekazania nieruchomości małżonkowi, obowiązku wystawienia faktury w sytuacji odpłatnego przekazania nieruchomości małżonkowi oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego przez małżonka.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

23 lutego 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 14 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

·opodatkowania podatkiem VAT odpłatnego przekazania nieruchomości małżonkowi (pytanie oznaczone we wniosku nr 1),

·obowiązku wystawienia faktury w sytuacji odpłatnego przekazania nieruchomości małżonkowi (pytanie oznaczone we wniosku nr 2) oraz

·prawa do odliczenia podatku naliczonego przez małżonka (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).

Uzupełnili go Państwo pismem z 10 maja 2023 r. (wpływ 10 maja 2023 r.).

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:

Pani (…)

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

Pan (…)

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni w lutym 2017 r. nabyła wraz z małżonkiem nieruchomość niemieszkalną (dalej „Nieruchomość”). Nieruchomość została nabyta za środki stanowiące majątek wspólny małżonków i w związku z tym nieruchomość objęta została wspólnością ustawową majątkową małżeńską istniejącą między nimi.

Zarówno Wnioskodawczyni jak i jej małżonek w związku z nabyciem Nieruchomości oraz planem oddania Nieruchomości w najem zarejestrowali się jako czynni podatnicy VAT. Wnioskodawczyni oraz jej małżonek odliczyli podatek VAT naliczony przy transakcji nabycia Nieruchomości każdy po 1/2.

Nieruchomość od momentu zakupu jest wynajmowana. W umowie najmu jako wynajmujący występują oboje małżonkowie. Faktury za najem wystawiane są przez oboje małżonków. Każdy z nich fakturuje połowę określonego w umowie czynszu. Co za tym idzie każdy z małżonków deklaruje i odprowadza do urzędu swoją część (1/2) podatku VAT należnego z tytułu otrzymywanego czynszu z najmu. Każdy z małżonków opłaca podatek dochodowy z najmu w formie ryczałtu od przychód ewidencjonowanych.

Wnioskodawczyni prowadzi również działalność gospodarczą zwolnioną przedmiotowo z podatku VAT (działalność medyczna).

Nieruchomość składa się z dwóch działek zabudowanych. Działka nr 1 jest zabudowana budynkiem niemieszkalnym oraz budowlą w postaci placu z kostki brukowej. Działka nr 2 jest zabudowana budowlą w postaci placu z kostki brukowej.

Najem Nieruchomości od początku jest opodatkowany podatkiem dochodowym opłacanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, w związku z czym ww. budynki i budowle zostały wprowadzone do wykazu środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Ewidencja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych nie była prowadzona.

Wydatki na ulepszenie ww. budynku w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym były mniejsze niż 30% jego wartości początkowej. Wydatki na ulepszenie ww. budowli w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym były również mniejsze niż 30% jej wartości początkowej.

Małżonkowie rozważają rozwiązanie obowiązującej umowy najmu. Bezpośrednio po rozwiązaniu zostanie podpisana umowa najmu z dotychczasowym najemcą. Stroną umowy najmu będzie wyłącznie małżonek Wnioskodawczyni. Przedmiotem najmu będzie nadal cała Nieruchomość, a obrót będzie opodatkowany podatkiem VAT u małżonka Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni po rozwiązaniu umowy najmu i po przekazaniu Nieruchomości małżonkowi wyrejestruje się z rejestru czynnych podatników VAT.

W oparciu o analogiczny stan faktyczny, Dyrektor KIS wydał interpretację indywidualną, w której wskazał, m.in. że: (…).

Po otrzymaniu interpretacji Wnioskodawczyni zmieniła plany. W roku 2023 przekaże Nieruchomość w sposób opisany wyżej za odpłatnością. Odpłatność polegać będzie na przelewie środków pieniężnych. Kwota odpłatności odpowiadałaby 1/2 wartości rynkowej całej Nieruchomości. Środki pieniężne będą stanowiły majątek wspólny małżonków.

Przed przekazaniem Nieruchomości, na podstawie art. 43 ust. 10 ustawy o podatku VAT (dalej „ustawa”), małżonkowie złożą zawiadomienie o rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Pytania

1)Czy odpłatne przekazanie Nieruchomości w związku z rozwiązaniem umowy najmu przez małżonków i podpisaniem umowy najmu wyłącznie przez małżonka Wnioskodawczyni, będzie stanowiło odpłatną dostawę towarów opodatkowaną podatkiem VAT?

2)Czy w sytuacji odpłatnego przekazania Nieruchomości w związku z rozwiązaniem umowy najmu przez małżonków i podpisaniem umowy najmu wyłącznie przez małżonka Wnioskodawczyni, Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do wystawienia faktury?

3)Czy małżonek Wnioskodawczyni będzie uprawniony do odliczenia podatku naliczonego wykazanego w fakturze, o której mowa w pytaniu nr 2?

Państwa stanowisko w sprawie

PYTANIE NR 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Dostawa towarów oraz świadczenie usług mieszczą się w definicji sprzedaży określonej w art. 2 pkt 22 ustawy. Zgodnie z tym przepisem przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Nie każda jednak czynność, która stanowi dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Określona czynność będzie opodatkowana podatkiem VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Według art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Mając na uwadze powołane przepisy oraz okoliczności przedstawione we wniosku w pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że na gruncie przepisów ustawy, zarówno Wnioskodawczyni, jak i małżonek, traktowani są jako odrębne, niezależne podmioty (podatnicy). Wnioskodawczyni, jako czynny podatnik VAT, w oparciu o składniki majątku wspólnego posiada odrębne przedsiębiorstwo (odrębną własność ekonomiczną), natomiast w ramach małżeństwa współwłasność łączną z mężem. W związku z tym, prowadząc swoje przedsiębiorstwo w oparciu o część składników majątku wspólnego ma nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną. Zatem pomimo tego, że Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w oparciu o część majątku wspólnego, to jest w sensie ekonomicznym właścicielem tej części majątku wspólnego.

W związku z powyższym należy wskazać, że odpłatne przekazane Nieruchomości będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy.

W świetle art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie, zgodnie z art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż – 6%, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Według art. 2 pkt 14 ustawy przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a)wybudowaniu lub

b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle, rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, który mówi, iż w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Co do zasady zatem, grunt będący przedmiotem sprzedaży podlega opodatkowaniu według takiej stawki podatku od towarów i usług, jaką opodatkowane są budynki/budowle na nim posadowione. Oznacza to, że w sytuacji, gdy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia od podatku VAT, również sprzedaż gruntu korzysta ze zwolnienia od podatku.

Odpłatne przekazanie używanej przez Wnioskodawczynię części Nieruchomości do działalności małżonka, spełnia ww. warunki obligujące do zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Jednakże na podstawie art. 43 ust. 10 ustawy, podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10, i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części:

1)są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni;

2)złożą:

a)przed dniem dokonania dostawy tych obiektów właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego lub

b)w akcie notarialnym, do zawarcia którego dochodzi w związku z dostawą tych obiektów

– zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części.

Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem złożą zgodne oświadczenie o wyborze opodatkowania dostawy Nieruchomości, o którym mowa w art. 43 ust. 10 ustawy.

Mając na uwadze powyższe, odpłatne przekazanie Nieruchomości w związku z rozwiązaniem umowy najmu przez małżonków i podpisaniem umowy najmu wyłącznie przez małżonka Wnioskodawczyni, będzie stanowiło odpłatną dostawę towarów opodatkowaną podatkiem VAT.

PYTANIE NR 2

Jak stanowi art. 106a pkt 1 ustawy, przepisy rozdziału stosuje się do:

1)sprzedaży, z wyjątkiem:

a)przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów,

b)czynności rozliczanych w procedurach szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tych rozdziałów jest państwo członkowskie inne niż Rzeczpospolita Polska.

W świetle art. 2 pkt 31 ustawy, przez fakturę rozumie się dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.

Na mocy art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Z powyższych przepisów wynika, że podatnik – co do zasady – ma obowiązek wystawić fakturę, która dokumentuje sprzedaż dokonywaną na rzecz innego podatnika. Przez sprzedaż rozumiemy z kolei odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 ustawy).

Jak wskazano w uzasadnieniu do pytania nr 1, przekazanie Nieruchomości przez Wnioskodawczynię stanowi odpłatną dostawę towarów, która jako sprzedaż w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy winna być – na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy – obowiązkowo udokumentowana fakturą.

Mając na uwadze powyższe, w sytuacji odpłatnego przekazania Nieruchomości w związku z rozwiązaniem umowy najmu przez małżonków i podpisaniem umowy najmu wyłącznie przez małżonka Wnioskodawczyni, Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do wystawienia faktury.

PYTANIE NR 3

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy – kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

W związku z powyższym, z uwagi na to, że Wnioskodawczyni jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, prowadzącym działalność gospodarczą, a Nieruchomość będzie wykorzystywana przez małżonka Wnioskodawczyni do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, to małżonek Wnioskodawczyni będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej odpłatne przekazanie Nieruchomości w sposób opisany w stanie faktycznym.

Mając na uwadze powyższe, w sytuacji odpłatnego przekazania Nieruchomości w związku z rozwiązaniem umowy najmu przez małżonków i podpisaniem umowy najmu wyłącznie przez małżonka Wnioskodawczyni, małżonkowi Wnioskodawczyni będzie przysługiwać prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wnikający z faktury wystawionej przez Wnioskodawczynię.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku – jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług definiuje ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwana dalej „ustawą”.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 6 i 22 ustawy:

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w świetle o art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.):

W oparciu o art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy, definiujący pojęcie „dostawa towarów” nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, lecz do ekonomicznego władztwa nad rzeczą. To sprawia, że przedmiotem opodatkowania może być nie tylko sprzedaż czy zamiana rzeczy jako fizycznie wyodrębnionych dóbr materialnych, ale również inne transakcje wywierające, z ekonomicznego punktu widzenia, podobne skutki.

Wykładnię sformułowania „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel”, przedstawił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/88 Staatssecretaris van Financiën v Shipping and Forwarding Enterprise Safe BV. W orzeczeniu tym TSUE stwierdził, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. W tym orzeczeniu, odnosząc się do dostawy towarów, Trybunał posłużył się terminem przeniesienia „własności w sensie ekonomicznym”, podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów. Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.

Innymi słowy pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel” dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”. Idąc dalej należy wskazać, że czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do prawa własności rzeczy.

Należy więc uznać, że dostawa towarów powinna podlegać ocenie przede wszystkim z punktu widzenia swoich aspektów ekonomicznych, zaś jej skutki o charakterze cywilnoprawnym, występujące na gruncie prawa cywilnego, mają mniejsze znaczenie.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie (za wynagrodzeniem).

Jednak nie każda czynność, która stanowi dostawę towarów lub świadczenie usług, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana, musi być wykonana przez podmiot, który spełnia przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały zdefiniowane w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Według art. 15 ust. 1 ustawy:

Natomiast na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny. Pozwala na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Status podatnika podatku od towarów i usług wynika również z okoliczności dokonania czynności, które podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

W opisie sprawy wskazano, że Wnioskodawczyni w lutym 2017 r. nabyła wraz z małżonkiem Nieruchomość. Nieruchomość objęta została wspólnością ustawową majątkową małżeńską.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Na podstawie art. 195 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 196 Kodeksu cywilnego:

Z kolei ustrój majątkowy małżeński – definiowany jako sytuacja prawna małżonka wobec majątku drugiego małżonka – regulują przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W myśl art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W świetle art. 36 § 1 i § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W oparciu o art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Stosownie do art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie wymienia małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Stwarza to dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Żaden z przepisów ustawy nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa.

W konsekwencji, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokona czynności podlegającej opodatkowaniu.

Z opisu sprawy wynika, że zarówno Wnioskodawczyni jak i jej małżonek w związku z nabyciem Nieruchomości oraz planem oddania Nieruchomości w najem zarejestrowali się jako czynni podatnicy VAT. W umowie najmu jako wynajmujący występują oboje małżonkowie. Faktury za najem wystawiane są przez oboje małżonków. Każdy z nich fakturuje połowę określonego w umowie czynszu. Każdy z małżonków deklaruje i odprowadza do urzędu swoją część (1/2) podatku VAT należnego z tytułu otrzymywanego czynszu z najmu. Wnioskodawczyni w roku 2023 przekaże mężowi Nieruchomość (część wykorzystywaną przez nią w prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy) za odpłatnością.

Wątpliwości Zainteresowanych w pierwszej kolejności dotyczą ustalenia czy odpłatne przekazanie Nieruchomości będzie stanowiło odpłatną dostawę towarów opodatkowaną podatkiem VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 1).

Analizując powołane wyżej regulacje prawne w kontekście okoliczności sprawy przedstawionych we wniosku, w pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że w oparciu o majątek wspólny Wnioskodawczyni prowadzi indywidualną działalność gospodarczą (w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy), jako zarejestrowany czynny podatnik VAT. Zatem, w oparciu o składniki majątku wspólnego Wnioskodawczyni posiada odrębną działalność (odrębną własność ekonomiczną), natomiast jako małżeństwo współwłasność łączną. Czyli, prowadząc swoją działalność w oparciu o część składników majątku wspólnego Wnioskodawczyni ma nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną. Z wniosku wynika, że analogicznie działalność gospodarczą prowadzi małżonek Wnioskodawczyni.

Mimo faktu, że Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą i nie ma rozdzielności majątkowej z małżonkiem (majątek objęty jest wspólnością majątkową), to w sensie ekonomicznym Wnioskodawczyni jest właścicielem tej części majątku wspólnego.

Zatem, pomimo że określone składniki majątku – w analizowanej sprawie Nieruchomość – zostały zakupione w ramach istniejącej małżeńskiej wspólnoty majątkowej, to składniki te w odpowiedniej części były przeznaczone wyłącznie do działalności gospodarczej (w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy) Wnioskodawczyni.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawczyni zamierza zaprzestać wykorzystywania tej części majątku wspólnego w swojej działalności gospodarczej i przekazać ją w sposób odpłatny małżonkowi – majątek ten będzie wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej małżonka. Oznacza to przekazanie w sposób odpłatny używanej przez Wnioskodawczynię w działalności gospodarczej części Nieruchomości do działalności gospodarczej małżonka. Tym samym, z tytułu ww. odpłatnego przekazania Wnioskodawczyni będzie działała jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

A zatem, mając na uwadze przedstawiony opis sprawy i obowiązujące przepisy należy stwierdzić, że planowane przez Wnioskodawczynię odpłatne przekazanie części Nieruchomości na rzecz małżonka występującego jako odrębny przedsiębiorca, będzie stanowić odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku dla niektórych czynności.

Według art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowe jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Na mocy art. 2 pkt 14 ustawy:

W przypadku dostawy budynków, budowli lub ich części niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy podatnik ma możliwość – po spełnieniu określonych warunków – skorzystania ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Należy zauważyć, że na podstawie art. 43 ust. 10 ustawy:

Jak stanowi art. 43 ust. 11 ustawy:

A zatem ustawodawca zapewnił podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy – po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Przy czym należy podkreślić, że niniejsze prawo zostało zawężone tylko do rezygnacji ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Z przepisów tych wynika, że prawo do zwolnienia przysługuje wówczas, gdy w stosunku do obiektów będących przedmiotem sprzedaży nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, oraz dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ulepszenie tych obiektów, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Ponadto, jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub pkt 10a ustawy należy przeanalizować możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku w myśl przepisu art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika (kilka dni, miesięcy czy lat) – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle, rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy. W świetle tego przepisu:

Wobec powyższego, przy sprzedaży budynków, budowli lub ich części, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków/budowli w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczne zasady jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.

We wniosku wskazano, że Wnioskodawczyni w lutym 2017 r. nabyła wraz z małżonkiem Nieruchomość. Nieruchomość od momentu zakupu jest wynajmowana. Nieruchomość składa się z dwóch działek zabudowanych. Działka nr 1 jest zabudowana budynkiem niemieszkalnym oraz budowlą w postaci placu z kostki brukowej. Działka nr 2 jest zabudowana budowlą w postaci placu z kostki brukowej. Wydatki na ulepszenie ww. budynku i ww. budowli w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym były mniejsze niż 30% ich wartości początkowej. Wnioskodawczyni w roku 2023 przekaże mężowi Nieruchomość za odpłatnością.

Z przedstawionych okoliczności wynika więc, że od momentu pierwszego zasiedlenia Nieruchomości do jej odpłatnego przekazania w ramach czynności, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, upłyną ponad 2 lata.

Zatem w rozpatrywanej sprawie zostaną spełnione przesłanki do zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, dla odpłatnej dostawy używanej przez Wnioskodawczynię w działalności gospodarczej części budynku niemieszkalnego oraz budowli w postaci placu z kostki brukowej. Zwolnieniem zostanie również objęty grunt, na którym powyższy budynek i budowla są posadowione, zgodnie z art. 29a ust. 8 ustawy. Oznacza to, że odpłatne przekazanie używanej przez Wnioskodawczynię części Nieruchomości małżonkowi będzie stanowiło transakcję zwolnioną od podatku VAT.

W tej sytuacji badanie przesłanek dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT wynikających z art. 43 ust. 1 pkt 10a oraz art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy jest bezzasadne, gdyż zwolnienia te mają zastosowanie do dostawy budynków, budowli lub ich części nieobjętej zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Jednocześnie należy wskazać, że strony transakcji mogą skorzystać z opcji opodatkowania dostawy Nieruchomości przy zachowaniu warunków określonych w przywołanych wyżej przepisach art. 43 ust. 10 oraz art. 43 ust. 11 ustawy.

Jak już wskazano, na podstawie art. 43 ust. 10 ustawy, ustawodawca zapewnił podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy – po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Tym samym, przy spełnieniu warunków wynikających z art. 43 ust. 10 i ust. 11 ustawy strony transakcji mają możliwość rezygnacji z niniejszego zwolnienia od podatku i wyboru opodatkowania planowanej dostawy ww. budynku i budowli.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni jak i jej małżonek zarejestrowali się jako czynni podatnicy VAT. Przed przekazaniem Nieruchomości, na podstawie art. 43 ust. 10 ustawy, małżonkowie złożą zawiadomienie o rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W związku z powyższym, w sytuacji gdy Zainteresowani podejmą decyzję o rezygnacji ze zwolnienia od podatku, spełniając warunki z art. 43 ust. 10 i ust. 11 ustawy, to dostawa budynku i budowli wraz z gruntem, na którym są one posadowione (w związku z art. 29a ust. 8 ustawy), będzie opodatkowana podatkiem VAT.

Podsumowując, odpłatne przekazanie Nieruchomości (w związku z rozwiązaniem umowy najmu przez małżonków i podpisaniem umowy najmu wyłącznie przez małżonka Wnioskodawczyni), będzie stanowiło odpłatną dostawę towarów korzystającą ze zwolnienia od podatku VAT z możliwością wyboru – po spełnieniu warunków z art. 43 ust. 10 i 11 ustawy – opodatkowania podatkiem VAT.

Tym samym, stanowisko Zainteresowanych w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Kolejna wątpliwość dotyczy ustalenia czy w sytuacji odpłatnego przekazania Nieruchomości Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do wystawienia faktury (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Należy w tym miejscu wskazać, że w oparciu o art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Stosownie do art. 106b ust. 2 ustawy:

Według art. 106b ust. 3 ustawy:

Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów – co do zasady – podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika. Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT. Jednakże nie ma przeszkód, aby w powyższych sytuacjach podatnik wystawiał fakturę.

Z okoliczności przedstawionych w opisie sprawy wynika, że Wnioskodawczyni (sprzedawca) jak i jej małżonek (nabywca) zarejestrowali się jako czynni podatnicy VAT.

Jednocześnie wątpliwości Zainteresowanych dotyczą sytuacji, w której zrezygnują oni ze zwolnienia planowanej sprzedaży, tj. wybiorą opodatkowanie podatkiem VAT sprzedaży Nieruchomości.

Mając na uwadze powyższe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie z tytułu sprzedaży części Nieruchomości, Wnioskodawczyni będzie stroną dokonującą czynności opodatkowanych podatkiem VAT (w przypadku wyboru opodatkowania podatkiem VAT tej sprzedaży) i będzie występowała w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Tym samym, Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do wystawienia faktury dokumentującej ww. sprzedaż.

Podsumowując, w sytuacji odpłatnego przekazania Nieruchomości (w związku z rozwiązaniem umowy najmu przez małżonków i podpisaniem umowy najmu wyłącznie przez małżonka Wnioskodawczyni), Wnioskodawczyni – w przypadku wyboru opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży Nieruchomości – będzie zobowiązana do wystawienia faktury.

Tym samym, stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Wątpliwości Zainteresowanych dotyczą również ustalenia czy małżonek Wnioskodawczyni będzie uprawniony do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na ww. fakturze (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. Na mocy tego przepisu:

Na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego. Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Należy również podkreślić, że ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Jak stanowi art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Jak wynika z wniosku, małżonek Wnioskodawczyni zarejestrował się jako czynni podatnik VAT. Zostanie podpisana umowa najmu z dotychczasowym najemcą. Stroną umowy najmu będzie wyłącznie małżonek Wnioskodawczyni. Przedmiotem najmu będzie cała Nieruchomość, a obrót będzie opodatkowany podatkiem VAT u małżonka Wnioskodawczyni.

Jak wcześniej wskazano, odpłatne przekazanie Nieruchomości, będzie stanowiło odpłatną dostawę towarów korzystającą ze zwolnienia od podatku VAT z możliwością wyboru – po spełnieniu warunków z art. 43 ust. 10 i 11 ustawy – opodatkowania podatkiem VAT.

Spełniona będzie zatem przesłanka pozytywna wskazana w art. 86 ust. 1 ustawy warunkująca skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Podsumowując, małżonek Wnioskodawczyni będzie uprawniony do odliczenia podatku naliczonego wykazanego w fakturze, o której mowa w pytaniu nr 2.

Zatem stanowisko Zainteresowanych w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 3 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zatem, należy zaznaczyć, że interpretacja indywidualna opiera się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W konsekwencji w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowaną, która jest stroną postępowania

Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).