Interpretacja indywidualna z dnia 19 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.183.2023.2.MM

Wyłączenie zastosowania mechanizmu podzielonej płatności wobec transakcji rozliczanych w ramach nettingu oraz obowiązek stosowania oznaczenia „mechanizm podzielonej płatności” na fakturach.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 marca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

‒wyłączenia zastosowania mechanizmu podzielonej płatności wobec transakcji rozliczanych w ramach nettingu, w odniesieniu do faktur otrzymanych od Sygnatariuszy 1 lub Sygnatariusza 2, dokumentujących transakcje nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, na których wykazana kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość,

‒obowiązku stosowania oznaczenia „mechanizm podzielonej płatności” na fakturach wystawionych przez Państwa na Sygnatariuszy 1 lub Sygnatariusza 2 dokumentujących nabycie towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, na których wykazana kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 16 maja 2023 r. (wpływ 16 maja 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca posiada siedzibę w Polsce i jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawca należy do międzynarodowej grupy kapitałowej (dalej: Grupa).

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonuje zakupu oraz sprzedaży towarów i usług w ramach transakcji z innymi pomiotami należącymi do Grupy. Są to zarówno podmioty mające siedzibę działalności gospodarczej w Polsce, jak i za granicą. Transakcje sprzedaży i zakupu są realizowane zarówno w złotych polskich lub w walutach obcych.

W celu przyśpieszenia i uproszczenia rozliczeń pomiędzy podmiotami należącymi do Grupy, zorganizowano wielostronny system potrącania płatności (dalej: netting). Netting polega na kompensowaniu wzajemnych zobowiązań i należności podmiotów należących do Grupy. Rozliczenia pomiędzy członkami Grupy w ramach nettingu dokonywane są zatem co do zasady bezgotówkowo, w drodze kompensaty wzajemnych wierzytelności. Pozwala to na ograniczenie liczby przelewów (rozliczenia gotówkowego), a tym samym obniżenie kosztów z nimi związanych. Zatem stosowanie powyższego mechanizmu wpływa pozytywnie na płynność finansową podmiotów z Grupy, a także pozwala na bardziej efektywne zarządzanie płatnościami w całym jej obrębie.

Z systemu wyłączone są wypłaty i spłaty kapitału pożyczek oraz depozytów podmiotów należących do Grupy.

System funkcjonuje na podstawie wewnątrzgrupowej umowy (dalej: Porozumienie), której stroną jest m.in. Wnioskodawca. Porozumienie nadaje jednej ze spółek, mających siedzibę w (…) (dalej: Koordynator) funkcję koordynatora oraz pośrednika we wzajemnych rozliczeniach.

Koordynator jest odpowiedzialny za ustalenie wzajemnych należności spółek będących sygnatariuszami Porozumienia. W tym celu na koniec ustalonych okresów rozliczeniowych, oblicza ostateczne saldo wynikające z faktur wystawianych pomiędzy spółkami. Okres rozliczeniowy został ustalony jako miesiąc kalendarzowy.

Rezultat nettingu dla Wnioskodawcy jest zatem wypadkową całego salda ustalanego na podstawie wszystkich faktur sprzedażowych oraz zakupowych, które są przez niego zgłoszone i uwzględniane w ramach nettingu.

Ostateczne saldo rozliczane jest w następujący sposób:

1.Jeżeli na koniec okresu rozliczeniowego saldo jest dodatnie, to Koordynator przelewa środki pieniężne w walucie polskiej na rachunek bankowy Wnioskodawcy, który jest prowadzony w polskim banku.

2.Jeżeli na koniec okresu rozliczeniowego saldo jest ujemne, to Wnioskodawca przelewa środki pieniężne w walucie polskiej na rachunek bankowy Koordynatora, który prowadzony jest w zagranicznym banku.

W ww. obu przypadkach nie sposób jest przypisać przelewu wykonanego lub otrzymanego przez Wnioskodawcę do konkretnej faktury, gdyż jest on dokonywany na podstawie salda, obliczanego przez Koordynatora na podstawie wszystkich faktur dotyczących Spółki w danym okresie rozliczeniowym - zarówno sprzedażowych, jak i zakupowych.

Z perspektywy dalszych rozważań, Wnioskodawca wskazuje, że podmioty należące do Grupy, będące zarazem sygnatariuszami Porozumienia można podzielić na 3 kategorie:

1)spółki mające siedzibę w Polsce, będące czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług,

2)spółki mające siedzibę poza Polską, zarejestrowane do celów VAT w Polsce,

3)spółki mające siedzibę poza Polską, niezarejestrowane do celów VAT w Polsce.

Ad 1

Do tej kategorii sygnatariuszy Porozumienia na dzień złożenia niniejszego wniosku poza Wnioskodawcą należą następujące podmioty:

i.A. sp. z o.o., NIP: (…) - spółka mająca siedzibę w Polsce, będąca czynnym podatnikiem VAT,

ii.B. sp. z o.o., NIP: (…) - spółka mająca siedzibę w Polsce, będąca czynnym podatnikiem VAT,

(dalej zwani: Sygnatariusze 1),

Ad 2

Do tej kategorii sygnatariuszy Porozumienia na dzień złożenia niniejszego wniosku należy (…) - spółka mająca siedzibę w (…), zarejestrowana jako czynny podatnik VAT w Polsce (dalej zwany: Sygnatariusz 2),

Ad 3

Do tej kategorii sygnatariuszy Porozumienia na dzień złożenia niniejszego wniosku należą:

i. A z siedzibą w (…), numer identyfikacji podatkowej: (…),

ii. B z siedzibą w (…), numer VAT: (…),

iii. C z siedzibą w (…),

iv. D z siedzibą w (…),

v. E z siedzibą w (…), numer VAT: (…),

vi. F z siedzibą w (…), numer VAT: (…),

vii. G z siedzibą w (…), numer VAT: (…),

viii. H z siedzibą w (…), numer VAT: (…),

ix. I z siedzibą w (…), numer VAT: (…),

x. J z siedzibą w (…), numer VAT: (…),

xi. K z siedzibą w (…), numer VAT: (…),

xii. L z siedzibą w (…), numer VAT: (…),

xiii. Ł z siedzibą w (...), numer VAT: (…),

xiv. M z siedzibą w (...), numer VAT: (…),

xv. N z siedzibą w (...), numer VAT: (…),

xvi. O z siedzibą w (…), numer VAT: (…),

xvii. P z siedzibą we (…), numer VAT: (…),

xviii. R z siedzibą w (…), numer VAT: (…),

xix. S. z siedzibą we (…), numer VAT: (…),

xx. Ś z siedzibą na (…), numer VAT: (…),

xxi. T z siedzibą na (…), numer VAT: (…),

xxii. U z siedzibą w (...), numer VAT: (…),

xxiii. W z siedzibą w (...), numer VAT: (…),

xxiv. V z siedzibą w (…), numer VAT: (…),

xxv. X z siedzibą w (...), numer VAT: (…),

xxvi. Z z siedzibą w (...), numer VAT: (…),

xxvii. Ź z siedzibą w (...), numer VAT: (…),

xxviii. Ż z siedzibą w (…), numer identyfikacji podatkowej: (…),

(dalej zwani: Sygnatariusze 3).

Mając na uwadze powyższą listę sygnatariuszy Porozumienia istnieje możliwość, że pośród faktur rozliczanych w ramach nettingu znajdują się także faktury, otrzymane od Sygnatariuszy 1 lub Sygnatariusza 2, dokumentujące dokonane na terytorium kraju dostawy towarów oraz wyświadczone usługi, które spełniają kryteria wskazane w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, do obowiązkowego stosowania mechanizmu podzielonej płatności (tj. wymienione są w załączniku nr 15 do ustawy o VAT oraz kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej).

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Całość faktur od Sygnatariuszy 1 i 2 dotycząca nabycia towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 ustawy o VAT, w których wykazana kwota należności ogółem przekracza 15 000 zł lub jej równowartość, jest regulowana w drodze nettingu (kompensaty należności).

Pytania

1.Czy w stosunku do faktur otrzymanych przez Wnioskodawcę od Sygnatariuszy 1 lub Sygnatariusza 2, dokumentujących transakcje nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, na których wykazana kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość, Wnioskodawca ma obowiązek stosować mechanizm podzielonej płatności, jeśli te faktury są rozliczane w ramach nettingu?

2.Czy na fakturach wystawionych przez Wnioskodawcę na Sygnatariuszy 1 lub Sygnatariusza 2, dokumentujących transakcje nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, na których wykazana kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość, Wnioskodawca jest zobowiązany umieszczać wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”?

Państwa stanowisko w sprawie

Stanowisko Wnioskodawcy:

W zakresie pytania 1:

Zważywszy na spełnienie warunków wyłączających, określonych w art. 108 ust. 1d ustawy o VAT, w odniesieniu do faktur otrzymanych od Sygnatariuszy 1 lub Sygnatariusza 2, dokumentujących transakcje nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, na których wykazana kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość, a rozliczanych w ramach nettingu, Wnioskodawca nie jest zobowiązany do dokonywania zapłaty w ramach mechanizmu podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT.

W ocenie Wnioskodawcy bez znaczenia dla powyższego pozostaje, czy ostateczne saldo wynikające z rozliczeń w danym okresie rozliczeniowym, będzie dodatnie (Wnioskodawca otrzyma przelew od Koordynatora) czy ujemne (Wnioskodawca dokona przelewu na rachunek bankowy Koordynatora).

W zakresie pytania 2:

W ocenie Wnioskodawcy, na fakturach wystawionych przez niego na Sygnatariuszy 1 lub Sygnatariusza 2, dokumentujących transakcje nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, na których wykazana kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość, jest on zobowiązany umieszczać wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”.

Uzasadnienie Wnioskodawcy:

W zakresie pytania 1:

Zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Stosownie do art. 108a ust. 2 ustawy o VAT, zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:

a)zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT,

b)zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Natomiast zgodnie z art. 108a ust. 1d ustawy o VAT, nie stosuje się mechanizmu podzielonej płatności, w przypadku gdy dokonywane jest potrącenie wierzytelności, w zakresie w jakim kwoty należności są potrącane.

W Objaśnieniach podatkowych z 23 kwietnia 2021 r. w zakresie pakietu rozwiązań „Slim VAT” oraz wybranych rozwiązań doprecyzowujących niektóre konstrukcje VAT wprowadzonych ustawą z dnia 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2419) w części zatytułowanej „Mechanizm podzielonej płatności a możliwość potrącenia wierzytelności” wskazano:

„Do 31 grudnia 2020 r. wyjątkiem od konieczności dopełnienia obowiązków związanych z obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności była możliwość skorzystania z instytucji potrącenia przewidzianego w art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej: kc). Z uwagi na charakter potrącenia zawartego w art. 498 k.c., w którym mowa o dwóch osobach będących jednocześnie względem siebie dłużnikiem i wierzycielem, nie było możliwości uznania kompensat wielostronnych (umownych) za dopełnienie obowiązków związanych z zapłatą w obligatoryjnym mechanizmie podzielonej płatności. Ponadto, możliwe było potrącenie wyłącznie wymagalnych wierzytelności, co nie wpływało pozytywnie na płynność finansową podatników.

Od 1 stycznia 2021 r. wyłączono obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności również do potrąceń pozakodeksowych, czyli potrąceń dopuszczalnych na gruncie zasady swobody umów. Dzięki temu podatnicy zyskali bardziej elastyczne rozwiązanie, które dopuszcza różne istniejące na rynku praktyki, np. netting. Zatem od 1 stycznia 2021 r. obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności został wyłączony również w przypadku innych potrąceń, czyli potrąceń dokonywanych pomiędzy osobami, które np. nie są względem siebie bezpośrednio dłużnikiem i wierzycielem. Dodatkowo, potrącane wierzytelności nie muszą być wymagalne w chwili dokonywania potrącenia. Wprowadzony z dniem 1 stycznia 2021 r. przepis może być stosowany także do wierzytelności powstałych przed 1 stycznia 2021 r., których potrącenie następuje od 1 stycznia 2021 r.”.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy uznać, że w stosunku do faktur rozliczanych w ramach nettingu, które spełniają kryteria do stosowania mechanizmu podzielonej płatność, opisane w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, Wnioskodawca nie ma obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności, z uwagi na brzmienie art. 108a ust. 1d ustawy o VAT.

Bez znaczenia dla powyższego pozostaje jednocześnie, czy ostateczne saldo wynikające z rozliczeń w danym okresie rozliczeniowym, będzie dodatnie (Wnioskodawca otrzyma przelew od Koordynatora) czy ujemne (Wnioskodawca dokona przelewu na rachunek bankowy Koordynatora), gdyż jak zostało wspomniane w opisie stanu faktycznego, nie sposób jest przypisać przelewu do konkretnej faktury, ponieważ jest on dokonywany przez Koordynatora lub do Koordynatora na podstawie salda obliczanego na podstawie wszystkich faktur dotyczących Spółki w danym okresie rozliczeniowym - zarówno sprzedażowych, jak i zakupowych (wypadkowa tych faktur).

Należy przyjąć zatem, że poszczególne należności Wnioskodawcy oraz innych podmiotów będących Sygnatariuszami Porozumienia są regulowane na wcześniejszym etapie poprzez wielostronne potrącenie należności.

W zakresie pytania 2:

Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT faktura powinna zawierać: (...)

w przypadku faktur, w których kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, obejmujących dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy - wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”, przy czym do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.

Powyższy przepis nie znajduje wyjątków bez względu na przewidywaną formę płatności należności wynikającej z faktury, spełniającej określone nim warunki.

Tym samym w ocenie Wnioskodawcy, na fakturach wystawionych przez niego na Sygnatariuszy 1 lub Sygnatariusza 2, dokumentujących transakcje nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, na których wykazana kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość, jest on zobowiązany umieszczać wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.) zwanej dalej „ustawą”:

Podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności.

W myśl art. 108a ust. 1a ustawy:

Przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.

Na mocy art. 108a ust. 1b ustawy:

Podatnik obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w art. 106e ust. 1 pkt 18a, jest obowiązany do przyjęcia płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Stosownie do art. 108a ust. 1d ustawy:

W przypadku dokonania potrącenia wierzytelności przepisów ust. 1a i 1b nie stosuje się w zakresie, w jakim kwoty należności są potrącane.

W myśl art. 108a ust. 2 ustawy:

Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:

1)zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;

2)zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Stosownie do art. 106b ust. 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1)sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;

2)wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;

3)wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;

4)otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:

a)wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

b)czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,

c)dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.

Art. 2 pkt 31 ustawy stanowi, że:

Ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o fakturze – rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.

Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy:

Faktura powinna zawierać w przypadku faktur, w których kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, obejmujących dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy, wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”, przy czym do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.

Załącznik nr 15 do ustawy – stanowiący „Wykaz towarów i usług, o których mowa w art. 105a ust. 1, art. 106e ust. 1 pkt 18a, art. 108a ust. 1a oraz art. 108e ustawy” – zawiera zamkniętą listę towarów i usług, w przypadku których faktura dokumentująca ich dostawę lub świadczenie musi zawierać adnotację „mechanizm podzielonej płatności”.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że obowiązek wystawiania faktur z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności” będzie istnieć, jeżeli łącznie spełnione będą trzy warunki, tj. faktura:

‒będzie wystawiana na kwotę należności ogółem (kwotę brutto) przekraczającą 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej;

‒będzie dokumentować dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy;

‒czynności będą dokonywane na rzecz podatnika.

Pamiętać jednak trzeba, że to nabywca musi weryfikować przedmiot i wartość transakcji, bowiem to on inicjuje płatność i odpowiada za wybór formy płatności.

Ww. przepisy wprowadzają obligatoryjny mechanizm podzielonej płatności w odniesieniu do zapłaty za nabywane towary z określonej listy (załącznik nr 15), udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że posiadają Państwo siedzibę w Polsce i są Państwo czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Należą Państwo do międzynarodowej grupy kapitałowej (Grupa). W ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonują Państwo zakupu oraz sprzedaży towarów i usług w ramach transakcji z innymi pomiotami należącymi do Grupy. Transakcje sprzedaży i zakupu są realizowane zarówno w złotych polskich lub w walutach obcych. W celu przyśpieszenia i uproszczenia rozliczeń pomiędzy podmiotami należącymi do Grupy, zorganizowano wielostronny system potrącania płatności (netting). Netting polega na kompensowaniu wzajemnych zobowiązań i należności podmiotów należących do Grupy. System funkcjonuje na podstawie wewnątrzgrupowej umowy (Porozumienie), której stroną są m.in. Państwo. Porozumienie nadaje jednej ze spółek funkcję Koordynatora oraz pośrednika we wzajemnych rozliczeniach, w tym celu na koniec ustalonych okresów rozliczeniowych, obliczającego ostateczne saldo wynikające z faktur wystawianych pomiędzy spółkami. Okres rozliczeniowy został ustalony jako miesiąc kalendarzowy. Rezultat nettingu dla Państwa jest wypadkową salda ustalanego na podstawie wszystkich faktur sprzedażowych oraz zakupowych, które są przez Państwa zgłoszone i uwzględniane w ramach nettingu. Ostateczne saldo rozliczane jest w następujący sposób, że jeżeli na koniec okresu rozliczeniowego saldo jest dodatnie, to Koordynator przelewa środki pieniężne w walucie polskiej na Państwa rachunek bankowy, który jest prowadzony w polskim banku; jeżeli na koniec okresu rozliczeniowego saldo jest ujemne, to przelewają Państwo środki pieniężne w walucie polskiej na rachunek bankowy Koordynatora, który prowadzony jest w zagranicznym banku.

Podmioty należące do Grupy, będące zarazem sygnatariuszami Porozumienia można podzielić na 3 kategorie: spółki mające siedzibę w Polsce, będące czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (Sygnatariusze 1), spółki mające siedzibę poza Polską, zarejestrowane do celów VAT w Polsce (Sygnatariusz 2), spółki mające siedzibę poza Polską, niezarejestrowane do celów VAT w Polsce (Sygnatariusze 3). Pośród faktur rozliczanych w ramach nettingu znajdują się także faktury, otrzymane od Sygnatariuszy 1 lub Sygnatariusza 2, dokumentujące dokonane na terytorium kraju dostawy towarów oraz wyświadczone usługi, które spełniają kryteria wskazane w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, do obowiązkowego stosowania mechanizmu podzielonej płatności (tj. wymienione są w załączniku nr 15 do ustawy o VAT oraz kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej). Całość faktur od Sygnatariuszy 1 i 2 dotycząca nabycia towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 ustawy o VAT, w których wykazana kwota należności ogółem przekracza 15 000 zł lub jej równowartość, jest regulowana w drodze nettingu (kompensaty należności).

Wątpliwości Państwa dotyczą po pierwsze kwestii obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności w przypadku regulowania transakcji w ramach nettingu, które dotyczą nabyć towarów lub usług, wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, udokumentowanych fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość (pytanie oznaczone we wniosku nr 1).

W tym miejscu należy wyjaśnić, że netting należy do umów nienazwanych, których treść kształtowana jest na podstawie art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem:

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Mają do niego zastosowanie również przepisy regulujące kompensatę wierzytelności (art. 498 Kodeksu cywilnego). Zgodnie z art. 498 § 1 Kodeksu cywilnego:

Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

W myśl art. 486 § 2 Kodeksu cywilnego:

Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Netting (określany zamiennie clearingiem) to bezgotówkowa forma rozliczeń między dwoma lub więcej podmiotami gospodarczymi, realizowana w ściśle określonym czasie. Kontrahenci zbierają dokumenty zawierające kwoty wzajemnych należności i zobowiązań, a następnie regulują jedynie powstałe saldo. Zazwyczaj podmiot nettingowy (clearingowy) działa jako pośrednik i przyjmuje na siebie rolę kupującego i sprzedającego w danej transakcji w celu zabezpieczenia zamówień między stronami. Praktyka taka stosowana jest zwłaszcza w obrocie międzynarodowym między podmiotami gospodarczymi, będącymi członkami zagranicznych grup kapitałowych. Inaczej nazywana jest praktyką transakcji kompensacyjnych.

Wzajemna kompensata wierzytelności, polega na zaliczeniu jednej wierzytelności na poczet drugiej – zwana jest również potrąceniem.

Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelności, jak i zobowiązania względem tej drugiej strony. Na skutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Nie dochodzi do efektywnej zapłaty w pieniądzu. Pomimo, iż potrącenie dotyczy zobowiązania do świadczeń tego samego rodzaju, nie prowadzi do ich realizacji, a jedynie do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej, co w rezultacie skutkuje zaspokojeniem wierzyciela i osiągnięciem przez to celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenie wierzytelności jest więc jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami.

Od 1 stycznia 2021 r. wyłączono obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności do potrąceń pozakodeksowych, czyli potrąceń dopuszczalnych na gruncie zasady swobody umów. Zatem od 1 stycznia 2021 r. obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności został wyłączony również w przypadku innych potrąceń, czyli potrąceń dokonywanych pomiędzy osobami, które np. nie są względem siebie bezpośrednio dłużnikiem i wierzycielem. Dodatkowo, potrącane wierzytelności nie muszą być wymagalne w chwili dokonywania potrącenia.

Analiza powołanych regulacji prawnych w oparciu o przedstawiony opis sprawy prowadzi do stwierdzenia, że jednym z wyjątków od konieczności dopełnienia obowiązków związanych z obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności jest możliwość stosowania w rozliczeniach między podatnikami potrącenia wierzytelności. Jeżeli należność z faktury dotyczącej nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 (o kwocie powyżej 15.000 zł) zostanie uregulowana w drodze potrącenia, obligatoryjny mechanizm podzielonej płatności nie obejmuje kwoty objętej potrąceniem.

Należy podkreślić, że dokonanie potrąceń powinno zostać udokumentowane w taki sposób aby w przypadku wątpliwości organu podatkowego podatnik mógł wykazać, że nie doszło do naruszenia przepisów o obowiązkowym mechanizmie podzielonej płatności. Podatnik powinien móc wykazać, że doszło do potrącenia, żeby było jasne, iż należność nie została uregulowana w inny sposób, z ominięciem obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności.

Tak więc w sytuacji gdy cała należność z faktury, w której kwota należności przekracza 15.000 zł, obejmującej towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, jest uregulowana w drodze kompensaty, to nie wystąpi obowiązek stosowania MPP.

Jeżeli jednak po wzajemnym potrąceniu pozostanie jeszcze kwota do zapłaty, to różnicę tę należy uregulować w mechanizmie podzielonej płatności.

Biorąc pod uwagę treść przytoczonych przepisów oraz opis sprawy stwierdzić należy, że z uwagi na dokonywanie potrąceń wierzytelności, w analizowanej sprawie znajdzie zastosowanie przepis art. 108a ust. 1d ustawy. Zgodnie z Państwa wskazaniem - całość faktur od Sygnatariuszy 1 i 2 dotycząca nabycia towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 ustawy o VAT, w których wykazana kwota należności ogółem przekracza 15 000 zł lub jej równowartość, jest regulowana w drodze nettingu (kompensaty należności). Tym samym w przypadku regulowania transakcji w ramach nettingu, które dotyczą nabyć towarów lub usług, wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, udokumentowanych fakturą otrzymaną od Sygnatariuszy 1 lub Sygnatariusza 2, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, nie będzie miał zastosowania art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, który wprowadza obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności przy dokonaniu płatności za takie towary lub usługi.

Bez znaczenia dla opisanej sytuacji jest fakt, że po zakończeniu okresu rozliczeniowego może po Państwa stronie powstać saldo ujemne i będziecie musieli dokonać przelewu środków na rachunek Koordynatora, gdyż jak wskazaliście Państwo w treści wniosku całość należności wynikających z faktur objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności od Sygnatariuszy 1 i 2 jest regulowana w drodze nettingu.

Zatem stanowisko Państwa w kwestii dotyczącej pytania oznaczonego we wniosku nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Wątpliwości Państwa dotyczą również obowiązku umieszczenia na wystawionej przez Państwa fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności”, jeśli wykazana kwota należności ogółem tej faktury przekraczać będzie kwotę 15 000 zł lub jej równowartość i będzie dokumentować transakcję nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Odnosząc się do przedstawionego opisu sprawy w kontekście wyżej powołanych przepisów stwierdzić należy, że w sytuacji, gdy w ramach sprzedaży wystawili/wystawią Państwo na Sygnatariuszy 1 lub Sygnatariusza 2 fakturę, która dokumentuje sprzedaż towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, a kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, mają Państwo obowiązek oznaczyć tę fakturę adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”. Są Państwo również obowiązani stosować mechanizm podzielonej płatności poprzez przyjęcie płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Przy czy należy wskazać, że wyjątkiem od konieczności dopełnienia obowiązków związanych z obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności, zgodnie z art. 108a ust. 1d ustawy o VAT jest regulowanie zobowiązań w drodze kompensaty.

Należy zauważyć, że przepisy dotyczące stosowania mechanizmu podzielonej płatności nie przewidują wyjątków od zasady, zgodnie z którą mechanizmem tym objęte są faktury, które dokumentują sprzedaż towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, w której kwota należności ogółem przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty (jeżeli należność wyrażona jest w walucie obcej). Zatem w odniesieniu do każdej faktury, która spełnia powyższe warunki, tj. dotyczy towarów/usług z załącznika nr 15 do ustawy i jej ogólna wartość brutto przekracza kwotę 15 000 zł, podatnicy powinni stosować mechanizm podzielonej płatności.

Regulacje dotyczące obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności nie uzależniają jego stosowania ani od możliwości technicznych, procedur, programów, rozwiązań przyjętych przez podatników, zasad postępowania wynikających z umów zawartych z kontrahentami, formę płatności czy też sposobu rozliczania tych umów.

Należy podkreślić, że podatnicy tak powinni prowadzić działalność gospodarczą, aby przyjęte zasady, procedury, rozwiązania zarówno wewnętrzne jak i wynikające umów zawartych z innymi podmiotami pozwalały na realizację ciążących na nich obowiązków wynikających z obowiązujących przepisów prawa.

Uwzględniając treść wyżej powołanych regulacji stwierdzić należy, że faktury wystawiane przez Państwa, które dokumentują sprzedaż towarów lub usług z załącznika nr 15 do ustawy, w których kwota należności ogółem przekroczy kwotę 15 000 zł, spełniają wszystkie warunki, przewidziane w art. 106e ust. 1 pkt 18a i art. 108a ust. 1a ustawy, zaistnienie których powoduje w odniesieniu do nich obowiązek oznaczania ich adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”, bez znaczenia dla tego obowiązku jest sposób regulowania należności wynikających z tych faktur przez Sygnatariuszy 1 lub Sygnatariusza 2 w drodze kompensaty.

Zatem stanowisko Państwa w kwestii dotyczącej pytania oznaczonego we wniosku nr 2 należało również uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

‒stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz

‒zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musicie się Państwo zastosować do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Macie Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).