Postanowienie SN z dnia 13 października 2022 r., sygn. I NSNC 585/21

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Grzegorz Żmij (przewodniczący, sprawozdawca)
‎SSN Paweł Czubik
‎Agnieszka Kaczmarek (ławnik Sądu Najwyższego)

w sprawie z wniosku B. P.

z udziałem H. M. i R. M.

o stwierdzenie nabycia spadku,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w dniu 13 października 2022 r.

skargi nadzwyczajnej wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich
‎od postanowienia Sądu Rejonowego w Oleśnicy z 1 czerwca 2000 r., sygn.
‎I Ns 305/00:

1.oddala skargę;

2.znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania przed Sądem Najwyższym wywołane wniesioną skargą nadzwyczajną.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 1 czerwca 2000 r. Sąd Rejonowy w Oleśnicy w sprawie I Ns 305/00 z wniosku B. P. z udziałem H. M. i R. M. o stwierdzenie nabycia spadku, stwierdził, że spadek po E. M. zmarłym […] 1998 r. w P., gmina […] i tamże ostatnio stale zamieszkałym dziedziczą z mocy ustawy dzieci: B. P., H. M. i R. M. każdy po 1/3 części i wprost.

W uzasadnieniu sąd wskazał, że B. P. wniosła o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym ojcu, wskazując, że do grona spadkobierców ustawowych po nim należy trójka dzieci: córka B. P., synowie H. M. oraz R. M..

Sąd Rejonowy ustalił, że spadkodawca E. M. zmarł […] 1998 r. w P., stale tam zamieszkując. W chwili śmierci był wdowcem. Był żonaty tylko raz ze S. M. (z domu K.). Z małżeństwa tego pochodziło troje dzieci: B. P., H. M. oraz R. M.. Spadkodawca nie miał innych dzieci pozamałżeńskich ani przysposobionych. Nie pozostawił po sobie testamentu. Za jego życia nie były zawierane żadne umowy dotyczące dziedziczenia. W skład spadku nie wchodziło gospodarstwo rolne. Żadne z uczestników nie składało oświadczeń co do przyjęcia bądź odrzucenia spadku. Powyższe ustalenia zapadły w oparciu o zapewnienie spadkowe B. P. oraz odpisy z akt stanu cywilnego.

Sąd zważył, że jeżeli spadkodawca nie pozostawia po sobie testamentu, następuje dziedziczenie ustawowe. Zgodnie z treścią art. 931 § 1 k.c. dodziedziczenia z ustawy w pierwszej kolejności powołani są małżonek i dzieci, którzy dziedziczą w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. W przypadku braku zstępnych na podstawie art. 932 § 1 k.c. powołani do spadku z ustawy są małżonek i rodzice, § 4 powołanego przepisu stanowi zaś, że jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych, natomiast zgodnie zart.932 § 5 k.c. jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, któredotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy. Sąd zważył, żezuwagi na to, iż spadkodawca w chwili śmierci był wdowcem, do dziedziczenia z mocy ustawy powołane są jego dzieci tj.: córka B. P. i synowie H. M. i R. M. każdy po 1/3 części i wprost, z tych względów orzekając jak w sentencji postanowienia.