Interpretacja indywidualna z dnia 28 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.29.2023.2.JS

W części, w której umowa sprzedaży podlega VAT - jest wyłączona z PCC, a tam gdzie nie podlega pod VAT - jest opodatkowana PCC.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest:

− w części dotyczącej sprzedaży części należności, które stanowiły wierzytelności niewymagalne oraz wymagalne (z wyłączeniem wymagalnych „trudnych”) – jest nieprawidłowe,

− w części dotyczącej sprzedaży części należności, które stanowiły „wierzytelności trudne” (wymagalne) – jest prawidłowe,

− w części dotyczącej przeniesienia zobowiązań – jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

31 stycznia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 31 stycznia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy sprzedaży składników majątkowych.

Treść wniosku jest następująca.

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania (dalej: Spółka, Sprzedawca):

S. Sp. z o.o.

NIP: (…)

2) Zainteresowany niebędący stroną postępowania (dalej: Nabywca):

R. Sp. z o.o.

NIP: (…)

Opis stanu faktycznego

S. Sp. z o.o. (dalej: Spółka, Sprzedawca) jest polskim rezydentem podatkowym, podlegającym w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów. Sprzedawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług zarejestrowanym dla celów podatku od towarów i usług w Polsce. Jedynym udziałowcem Spółki jest podmiot z siedzibą w Holandii – S. B.V.

R. Sp. z o.o. (dalej: R., Nabywca) jest polskim rezydentem podatkowym, podlegającym w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów. Nabywca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług zarejestrowanym dla celów podatku od towarów i usług w Polsce. Jedynym udziałowcem R. jest H. z siedzibą w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej.

Zarówno Sprzedawca, jak i Nabywca są podmiotami należącymi do międzynarodowej grupy kapitałowej X. (dalej: Grupa). Grupa prowadzi działalność w zakresie dystrybucji m.in. sprzętu AGD, narzędzi i sprzętu domowego, jak również akcesoriów i żywności dla zwierząt.

Na poziomie globalnym w Grupie podjęta została decyzja biznesowa o odseparowaniu poszczególnych składników majątkowych związanych z częścią prowadzonej działalności związanej z dystrybucją akcesoriów oraz żywności dla zwierząt (dalej: Biznes G.) od pozostałej działalności Grupy. W konsekwencji, w celu realizacji globalnych uzgodnień biznesowych, spółki należące do Grupy działające na rynkach lokalnych, w tym także Spółka w Polsce, dokonały sprzedaży składników majątkowych związanych z dystrybucją akcesoriów oraz żywności dla zwierząt na rzecz innych dedykowanych spółek z Grupy. W Polsce sprzedaż tej części prowadzonej działalności gospodarczej miała miejsce pomiędzy Spółką a Nabywcą.

Mając na uwadze powyższe, na poziomie lokalnym w Polsce, Spółka przeniosła na podstawie umowy sprzedaży zawartej (...) lipca 2022 r. (dalej: Umowa sprzedaży) na rzecz innej polskiej spółki kapitałowej – R., wybrane składniki majątkowe związane z działalnością dotyczącą Biznesu G. (dalej: Transakcja). Celem Transakcji było przeniesienie na Nabywcę składników materialnych i niematerialnych związanych z działalnością w zakresie dystrybucji akcesoriów oraz żywności dla zwierząt. W tym celu Sprzedawca dokonał wewnętrznej analizy w celu identyfikacji zasobów funkcjonalnie związanych z działalnością w zakresie ww. dystrybucji.

W konsekwencji na moment przeniesienia Biznesu G., Transakcja objęła w szczególności następujące składniki materialne i niematerialne (dalej: Składniki Transakcji):

1.Aktywa:

a)Należności handlowe oraz pozostałe;

b)Zapasy (akcesoria oraz żywność dla zwierząt);

c)Środek trwały w postaci serwera komputerowego C.;

2.Baza klientów (dalej: Baza klientów);

3.Akta osobowe pracowników, jak również wszystkie księgi, rejestry, akta i dokumenty związane z Biznesem G. (dalej: Akta pracownicze).

Składniki Transakcji były wykorzystywane przez Spółkę do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, a po dokonaniu Transakcji były i będą wykorzystywane w analogiczny sposób przez Nabywcę.

Dodatkowo, przedmiotem Transakcji, były także prawa i obowiązki wynikające z umów handlowych łączących Spółkę z kontrahentami (dalej: „Umowy”), jednak moment transferu został odroczony do momentu uzyskania przez R. możliwości samodzielnego prowadzenia działalności w zakresie Biznesu G. (więcej na ten temat poniżej).

Należności handlowe, określone wyżej jako Składniki Transakcji, przeszły na Nabywcę w ramach cesji wierzytelności na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego. Nabyte przez Nabywcę należności handlowe, na dzień zawarcia Transakcji, stanowiły zarówno wierzytelności niewymagalne, tj. takie, których termin płatności jeszcze nie nastąpił, jak i wierzytelności wymagalne – takie, których termin płatności już minął, w tym również tzw. wierzytelności trudne, tj. wierzytelności wymagalne, co do których upłynął termin ich zapłaty oraz istniało poważne ryzyko ich niezaspokojenia – wskazana okoliczność była uwzględniona przy określaniu wartości przenoszonych należności handlowych. W tym zakresie wskazać należy, iż Należności niewymagalne oraz wymagalne (bez uwzględnienia należności trudnych) zostały zbyte przez Sprzedawcę po cenie nominalnej, natomiast Należności sklasyfikowane jako trudne zostały zbyte po cenie niższej niż nominalna (w celu odzwierciedlenia ich wartości rynkowej).

Oprócz powyżej wskazanych Składników Transakcji, na Nabywcę zostały przeniesione również zobowiązania handlowe (dalej: „Zobowiązania”), w tym, m.in. nieuregulowane zobowiązania z tytułu towarów i usług powstałe w toku zwykłej działalności gospodarczej, oraz zobowiązania pracownicze, w tym z tytułu bonusów należnych pracownikom za wypełnione cele biznesowe (tzw. KPI).

Transfer Zobowiązań innych niż pracownicze został zrealizowany za zgodą wierzyciela na podstawie art. 519 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. W przypadku nieuzyskania zgody wierzyciela, Nabywca będzie odpowiedzialny względem dłużnika na podstawie art. 521 § 2 Kodeksu cywilnego za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia. Z perspektywy Spółki Zobowiązania stanowiły dług, a nie wierzytelność – z punktu widzenia prawnego nie mogły zatem być przedmiotem sprzedaży sensu stricto.

W odniesieniu do pracowników związanych z działalnością Spółki dotyczącą Biznesu G. (tj. (...) pracowników zajmujących się sprzedażą akcesoriów i żywności dla zwierząt oraz (...) pracownika wspólnego, wykonującego zadania zarówno z zakresu Biznesu G., jak i pozostałej działalności Spółki), ze względu na bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa pracy, w wyniku Transakcji nastąpiło z mocy prawa – przejście ich zatrudnienia na Nabywcę w trybie art. 23¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks Pracy – przejście części zakładu pracy. W konsekwencji, umowy o pracę oraz związane z nimi prawa i obowiązki dotyczące ww. pracowników zostały przeniesione do Nabywcy. Jednocześnie należy wskazać, że Państwa zdaniem, ocena czy dochodzi do przejścia (części) zakładu pracy jest dokonywana wyłącznie w oparciu o bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa pracy (mające na celu przede wszystkim ochronę praw pracownika) i nie może determinować kwalifikacji zbywanych składników majątkowych jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa z perspektywy regulacji podatkowych.

Przedmiotem Transakcji nie były wszystkie składniki majątkowe i niemajątkowe Spółkę wykorzystywane w działalności dotyczącej Biznesu G., związane funkcjonalnie z tą działalnością. W szczególności, zakresem Transakcji nie zostały objęte:

1)umowa najmu biura,

2)środki pieniężne,

3)rachunki bankowe,

4)prawa do korzystania z programów i systemów informatycznych,

5)komputery, laptopy i związane z nimi urządzenia elektroniczne jak np. monitory, drukarki, serwery itp.,

6)infrastruktura telekomunikacyjna (tj. m.in. system wideokonferencji, sieci V.),

7)telefony,

8)meble ruchome i wyposażenie biura Spółki, zlokalizowanego w W.

Działalność w zakresie dystrybucji akcesoriów i żywności dla zwierząt nie była na moment Transakcji formalnie wydzielona – w szczególności jako dział/oddział – w strukturze organizacyjnej Spółki, funkcjonujący na podstawie statutu, regulaminu lub innego dokumentu o podobnym charakterze.

Biznes G. działał na podstawie odrębnego budżetu, jednak Sprzedawca nie sporządzał w ramach swojej dotychczasowej działalności oraz nie przygotował na moment Transakcji oddzielnego bilansu ani rachunku zysków i strat dla potrzeb działalności związanej z dystrybucją akcesoriów i żywności dla zwierząt. Na bieżąco, dla celów zarządczych, Sprzedawca monitorował efektywność i rentowność poszczególnych linii produktowych, w tym dotyczącej Biznesu G., jednak było to dokonywane jedynie na bazie wewnętrznych zasad funkcjonujących w Grupie.

Jednocześnie, co do zasady, system księgowy wykorzystywany przez Spółkę mógłby pozwolić na przypisanie określonych należności i przychodów, a także częściowo zobowiązań i kosztów do działalności związanej bezpośrednio z ww. dystrybucją. Niemniej, system księgowy Spółki nie pozwalał na precyzyjne przypisanie wspólnych kosztów do poszczególnych obszarów działalności prowadzonej przez Spółkę (w tym w szczególności, działalności dotyczącej Biznesu G.). Ewidencja taka prowadzona była wyłącznie dla potrzeb księgowych poprzez zastosowanie odpowiednich kluczy rozliczeniowych.

Ponadto Sprzedawca nie prowadził odrębnego rachunku bankowego dedykowanego działalności w zakresie dystrybucji akcesoriów i żywności dla zwierząt.

Jak zostało wskazane powyżej, w ramach opisywanej Transakcji nie został zbyty na rzecz Nabywcy system informatyczny (kompleksowe oprogramowanie typu E. pozwalające w praktyce na prowadzenie działalności w zakresie dystrybucji produktów na skalę regionalną). W tym miejscu podkreślić należy, że w związku ze specyfiką i skalą Biznesu G. polegającego na dystrybucji akcesoriów i żywotności dla zwierząt, system informatyczny typu E. jest niezbędny do prowadzenia przedmiotowej działalności.

Należy zaznaczyć, że w związku z powyższym, Nabywca nie posiada własnego systemu informatycznego, który pozwoliłby na samodzielne prowadzenia działalności w zakresie ww. dystrybucji. Docelowo, Nabywca będzie dysponował odpowiednim systemem informatycznym – system ten będzie jednak wymagał istotnego dostosowania do potrzeb Nabywcy – co nie było możliwe na moment Transakcji (lub zaraz po Transakcji). W rezultacie, z uwagi na powyższe ograniczenie związane z systemem informatycznym, w szczególności Nabywca nie ma możliwości ewidencji procesów księgowych/finansowych związanych z Biznesem G. (m.in. brak odpowiednich kont dostawców).

W praktyce, kwestia ta uniemożliwia Nabywcy przejęcie roli dystrybutora od Spółki i samodzielnej realizacji umów z dotychczasowymi dostawcami i odbiorcami produktów Spółki. W efekcie, na moment Transakcji R. nie posiadała zdolności do samodzielnego prowadzenia działalności G.

Dodatkowo, jak zostało wskazane powyżej, z uwagi na brak możliwości prowadzenia samodzielnej działalności operacyjnej przez Nabywcę, stroną wszelkich Umów pozostanie Spółka a ostateczne przeniesienie tychże praw i obowiązków z Umów, zostanie dokonane na rzecz Nabywcy w dalszej perspektywie czasowej (dalej: „Okres przejściowy”). Długość Okresu przejściowego nie była określona na moment Transakcji. W związku z powyższym, w celu umożliwiania działalności w zakresie dystrybucji akcesoriów i żywności dla zwierząt przez Nabywcę po dokonaniu Transakcji, Spółka oraz Nabywca zawarli umowę dotyczącą współpracy Spółki z Nabywcą (dalej: „Umowa o współpracy”), która ma obowiązywać w Okresie przejściowym.

Zgodnie z postanowieniami Umowy o współpracy:

− Spółka nabywa akcesoria i żywność dla zwierząt od dostawcy w swoim imieniu, ale na rzecz Nabywcy,

− Spółka dokonuje sprzedaży ww. produktów na rzecz dotychczasowych odbiorców w swoim imieniu, ale na rzecz Nabywcy – współpraca w tym zakresie opiera się zatem na zasadach zbliżonych do umowy komisu, gdzie Spółka pełni rolę komisanta uprawnionego do sprzedaży/zakupu towarów w imieniu własnym, ale na rzecz Nabywcy (komitenta).

Z perspektywy dostawców/odbiorców/partnerów handlowych Spółki, do czasu ostatecznego przeniesienia Umów na Nabywcę, współpraca będzie prowadzona w sposób analogiczny jak dotychczas.

Założeniem współpracy w Okresie przejściowym jest umożliwienie realizacji przez Spółkę dystrybucji akcesoriów i żywności dla zwierząt na rzecz Nabywcy, pomimo zbycia Składników Transakcji związanych z ww. dystrybucją na rzecz Nabywcy, ponieważ Składniki Transakcji nabyte przez Nabywcę od Spółkę nie pozwalają Nabywcy na prowadzenie całościowo samodzielnej dystrybucji po dokonaniu Transakcji.

Ponadto, dla celów umożliwienia współpracy w powyższym zakresie może wystąpić potrzeba wystąpienia między Spółką a Nabywcą dodatkowych świadczeń o charakterze usługowym, w tym zakresie podjęto działania w celu opracowania odrębnych umów o współpracę umożliwiających prowadzenie podstawowej działalności Biznesu G..

Jak zostało wskazane powyżej, przedmiotem Transakcji zostały objęte umowy związane z działalnością dotyczącą dystrybucji akcesoriów i żywności dla zwierząt, niemniej, w praktyce, ostateczne przeniesienie praw i obowiązków wynikających z Umów, zostanie dokonane na rzecz Nabywcy, co do zasady w dalszej, na nie określonej na moment Transakcji perspektywie czasowej. Niezależnie, Sprzedawca zawierał również tzw. umowy wspólne, tj. umowy dotyczące usług nabywanych przez Spółkę, które wykorzystywane są zarówno w działalności dotyczącej dystrybucji produktów Biznesu G., jak również w pozostałych obszarach działalności Spółki, innych niż ww. dystrybucja (takie jak, przykładowo, umowy na leasing samochodów służbowych, czy umowa na obsługę biura) – umowy te w Okresie przejściowym także pozostaną po stronie Sprzedawcy.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że umowa najmu biura – jako związana w większym stopniu z pozostałą działalnością Spółki, inną niż dystrybucja akcesoriów i żywności dla zwierząt – nie zostanie przeniesiona do Nabywcy w ramach Transakcji, również z uwagi na brak możliwości fizycznej separacji lokalu oraz odrębne warunki umowy z właścicielem powierzchni. Na obecny moment, Nabywca korzysta z części biura Spółki na zasadach podnajmu (Nabywca jest obciążany przez Spółkę częścią kosztów najmu biura).

Z tytułu dokonanej Transakcji Spectrum przysługuje od Nabywcy określone umownie wynagrodzenie (dalej: „Cena zakupu”). Cena zakupu została ustalona w oparciu o wartość przenoszonych Składników Transakcji z uwzględnieniem Zobowiązań.

W związku z tym, że w ramach Transakcji, na Nabywcę przeniesione zostały także Zobowiązania, efektywna płatność Ceny zakupu, która została dokonana przez Nabywcę była pomniejszona o wartość przenoszonych Zobowiązań. Oznacza to, że w tym zakresie efektywnie doszło do potrącenia wynagrodzenia za przejęcie długu (w wysokości równej wartości Zobowiązań) należnego Nabywcy z Ceną zakupu należną Spółce.

Sprzedawca wystawił na rzecz Nabywcy fakturę VAT dokumentującą przedmiotową Transakcję (w zakresie w jakim Transakcja zdaniem Spółki podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług).

Pytania w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych

1. Czy sprzedaż Należności w ramach Transakcji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług po stronie Spółki, a w konsekwencji podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 4).

2. Czy przeniesienie Zobowiązań w ramach Transakcji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie wpływa na podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług Transakcji, ani nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 6).

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie:

1) sprzedaż Należności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług po stronie Spółki a w konsekwencji podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych;

2) przeniesienie Zobowiązań w ramach Transakcji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie wpływa na podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług Transakcji (rozumianej jako cena przypisana poszczególnym Składnikom Transakcji) ani nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych przez Nabywcę.

Wskazali Państwa, że ustawodawca w art. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wprowadził zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

W zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych znajduje się m.in. umowa sprzedaży. Biorąc pod uwagę, że do zbycia Należności w ramach Transakcji doszło na podstawie umowy sprzedaży, są Państwo zdania, że czynność ta powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W powyższym przypadku nie znajdzie bowiem zastosowanie wyłączenie z opodatkowania na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z tym przepisem, określona czynność cywilnoprawna (w przedmiotowym przypadku umowa sprzedaży wierzytelności) nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeśli chociaż jedna ze stron tej czynności (tutaj: Nabywca lub Spółka) jest w związku z tą czynnością opodatkowana lub zwolniona z podatku od towarów i usług.

Państwa zdaniem, zarówno Spółka jak i Nabywca nie powinni być opodatkowani ani zwolnieni z podatku od towarów i usług w związku ze zbyciem Należności.

Państwa zdaniem, sprzedaż Należności za cenę równą (w przypadku należności niewymagalnych i wymagalnych, niebędących wierzytelnościami trudnymi) lub niższą (w przypadku wierzytelności trudnych) ich wartości nominalnej bez odrębnego wynagrodzenia w ramach Transakcji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w konsekwencji podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Są Państwo zdania, iż przeniesienie Zobowiązań w ramach Transakcji na rzecz Nabywcy również nie stanowi dostawy towarów ani świadczenia usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zobowiązania handlowe zostały przeniesione ze Spółki na Nabywcę za zgodą wierzyciela na podstawie art. 519 Kodeksu cywilnego. W przypadku nie uzyskania zgody wierzyciela, Nabywca będzie odpowiedzialny względem Spółki na podstawie art. 521 § 2 Kodeksu cywilnego za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia.

Państwa zdaniem, w wyniku przeniesienia Zobowiązań Spółki na rzecz Nabywcy, co do zasady, Nabywca wstąpił w miejsce dłużnika. Zatem Nabywca stał się dłużnikiem (stroną stosunku zobowiązaniowego) zamiast Spółki. Przeniesienie zobowiązań zatem samo w sobie nie stanowi czynności, która mogłaby podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W związku z powyższym, przeniesienie Zobowiązań nie wpływa na obniżenie podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług Transakcji, rozumianej jako cena przypisana poszczególnym Składnikom Transakcji.

Ponadto, nawiązując do wspomnianego powyżej zamkniętego katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych, są Państwo zdania, że czynność przeniesienia Zobowiązań nie spełnia warunków zakwalifikowania jej jako czynności z katalogu z art. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, tj. nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Podkreślili Państwo, że ww. katalog zawiera czynności prawne nazwane, regulowane przepisami polskiego prawa cywilnego, co oznacza, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu.

W związku z powyższym, przeniesienie Zobowiązań w ramach Transakcji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie wpływa na podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług Transakcji ani nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wskazali Państwo na orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego i interpretacje indywidualne, które mają potwierdzać Państwa stanowisko.

Z uwagi na zakres interpretacji, przywołaliśmy powyżej tylko tę część Państwa stanowiska, która odnosi się do zagadnienia dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Zainteresowanych w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz.U. z 2022 r., poz. 111 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c)(uchylona),

d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e)umowy dożywocia,

f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g)(uchylona),

h)ustanowienie hipoteki,

i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j)umowy depozytu nieprawidłowego,

k)umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy – obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Przy umowie sprzedaży – podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.

Zgodnie natomiast z art. 6 ust. 2 ww. ustawy:

Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Natomiast w myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Stawki podatku – przy umowie sprzedaży – wynoszą:

1) nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%,

2) innych praw majątkowych – 1%.

Z opisu sprawy wynika, że Spółka (Zainteresowany będący stroną postępowania) przeniosła na podstawie umowy sprzedaży z (...) lipca 2022 r. na rzecz Nabywcy (innej spółki kapitałowej – Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania) wybrane składniki majątkowe związane z działalnością dotyczącą Biznesu G., tj.:

1.Aktywa:

a)Należności handlowe oraz pozostałe;

b)Zapasy (akcesoria oraz żywność dla zwierząt);

c)Środek trwały w postaci serwera komputerowego C.;

2.Bazę klientów;

3.Akta osobowe pracowników, jak również wszystkie księgi, rejestry, akta i dokumenty związane z Biznesem G.

Przedmiotem Transakcji były również prawa i obowiązki wynikające z umów handlowych łączących Spółkę z kontrahentami. Należności handlowe przeszły na Nabywcę w ramach cesji wierzytelności na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego. W zakres Należności weszły wierzytelności:

a) niewymagalne, których termin spłaty jeszcze nie nastąpił,

b) wymagalne – takie których termin płatności już minął, w tym również tzw. wierzytelności trudne, tj. wierzytelności wymagalne, co do których upłynął termin ich zapłaty oraz istniało poważne ryzyko ich niezaspokojenia – wskazana okoliczność była uwzględniona przy określaniu wartości przenoszonych należności handlowych.

Należności niewymagalne oraz wymagalne (bez uwzględnienia należności trudnych) zostały zbyte przez Sprzedawcę po cenie nominalnej, natomiast Należności sklasyfikowane jako trudne zostały zbyte po cenie niższej niż nominalna (w celu odzwierciedlenia ich wartości rynkowej).

Na Nabywcę zostały przeniesione również zobowiązania handlowe, w tym, m.in.: nieuregulowane zobowiązania z tytułu towarów i usług powstałe w toku zwykłej działalności gospodarczej, oraz zobowiązania pracownicze, w tym z tytułu bonusów należnych pracownikom za wypełnione cele biznesowe. Transfer Zobowiązań innych niż pracownicze został zrealizowany za zgodą wierzyciela na podstawie art. 519 Kodeks cywilny. W przypadku nieuzyskania zgody wierzyciela, Nabywca będzie odpowiedzialny względem dłużnika na podstawie art. 521 § 2 Kodeksu cywilnego za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia.

Cena zakupu przedmiotowej Transakcji została ustalona w oparciu o wartość przenoszonych Składników Transakcji z uwzględnieniem Zobowiązań.

W związku z tym, że w ramach Transakcji, na Nabywcę przeniesione zostały także Zobowiązania, efektywna płatność Ceny zakupu, która została dokonana przez Nabywcę była pomniejszona o wartość przenoszonych Zobowiązań. Oznacza to, że w tym zakresie efektywnie doszło do potrącenia wynagrodzenia za przejęcie długu (w wysokości równej wartości Zobowiązań) należnego Nabywcy z Ceną zakupu należną Spółce.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego chcą Państwo uzyskać potwierdzenie, że sprzedaż Należności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zaś przeniesienie Zobowiązań w ramach opisanej transakcji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z treści wniosku wynika, że Należności handlowe jako składniki transakcji przeszły na Nabywcę w ramach cesji wierzytelności na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego, zaś transfer zobowiązań, innych niż pracownicze (pracownicze zostały przeniesione na podstawie art. 231 Kodeksu pracy) – został dokonany za zgodą wierzyciela w trybie art. 519 Kodeksu cywilnego, natomiast względem tych gdzie, gdzie zgody nie było – Nabywca będzie odpowiedzialny na podstawie art. 521 Kodeksu cywilnego.

Instytucję cesji wierzytelności (należności) regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Zgodnie z art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Podkreślić należy, iż jeśli umowa cesji przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

Jak wynika z opisu stanu faktycznego, do cesji Należności doszło na podstawie umowy sprzedaży.

Umowa sprzedaży rzeczy i praw majątkowych podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 2 pkt 4 lit. a) i b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a)w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b)jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

− umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

− umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Z treści art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniem wyjątków określonych w art. 2 pkt 4 lit. b) ww. ustawy). Jednocześnie podkreślić należy, że z treści cytowanego przepisu (lit. a) wynika, że wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest czynność tylko w takim zakresie, w jakim jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Zatem czynność (np. umowa sprzedaży) w tej części, w której nie podlega ona regulacji w zakresie podatku od towarów i usług, bo czynność nie jest traktowana dla celów podatku od towarów i usług jako dostawa (czynność – np. umowa sprzedaży) lub świadczenie usługi będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z tym należy podkreślić, że jakkolwiek zapytanie Państwa dotyczy opodatkowania umowy sprzedaży podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja – dokonana pomiędzy wskazanymi we wniosku Stronami – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia umowy sprzedaży podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług będzie bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. a) lub b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z interpretacji indywidualnej znak: 0111-KDIB3-3.4012.40.2023.1.MS w zakresie podatku od towarów i usług wynika, że:

− Sprzedaż należności nie podlega opodatkowaniu po stronie Zbywcy (Sprzedawcy),

− nabycie części Należności, które stanowiły „wierzytelności trudne” (wymagalne), za cenę niższą od nominalnej w celu odzwierciedlenia ich wartości rynkowej, w ramach Transakcji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług po stronie Nabywcy,

− nabycie części Należności, które stanowiły wierzytelności niewymagalne oraz wymagalne (inne niż trudne), za cenę równą ich wartości nominalnej w ramach Transakcji stanowiło odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 tej ustawy po stronie Nabywcy.

Z uwagi na powyższe uregulowania oraz skutki podatkowe w podatku od towarów i usług zbycia/nabycia należności, zgodzić należy się z Państwem, że umowa sprzedaży wskazanych we wniosku Należności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jednakże tylko tych Należności, które stanowiły „wierzytelności trudne”.

W tym bowiem zakresie umowa sprzedaży nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Z uwagi na to, w odniesieniu do sprzedaży ww. części Należności (tj. tzw. wierzytelności trudnych) nie znajdzie zastosowania wyłączenie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 tej ustawy.

Zatem w tej części należy zgodzić się z Państwa stanowiskiem.

Jednakże, z uwagi na fakt, że nabycie Należności, które stanowiły wierzytelności niewymagalne oraz tych Należności, które były wymagalne i zostały nabyte za cenę równą ich wartości nominalnej w ramach Transakcji, stanowiło odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 tej ustawy – w tej części w sprawie znajdzie zastosowanie wyłączenie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem w odniesieniu do ww. Należności nie wystąpi obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z tego też względu, Państwa stanowisko w części odnoszącej się do sprzedaży Należności, które stanowiły wierzytelności wymagalne ale zbyte za cenę ich wartości nominalnej (czyli z wyłączeniem wierzytelności „trudnych”) oraz stanowiły wierzytelności niewymagalne, jest nieprawidłowe.

Odnosząc się do kwestii przeniesienia w ramach Transakcji na rzecz Nabywcy Zobowiązań Spółki, wskazać należy, że ze specyfiki ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, iż ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. O kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Zatem, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zgodnie z powołanym przez Spółkę art. 519 § 1 Kodeksu cywilnego osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu).

Stosownie do art. 519 § 2 Kodeksu cywilnego:

Przejęcie długu może nastąpić:

1) przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;

2) przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.

Zgodnie z art. 521 Kodeksu cywilnego

Jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody dłużnika, a dłużnik zgody odmówił, umowę uważa się za niezawartą.

Jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody wierzyciela, a wierzyciel zgody odmówił, strona, która według umowy miała przejąć dług, jest odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia.

Istotą instytucji przejęcia długu jest zmiana podmiotowa stosunku prawnego, polegająca na tym, że w miejsce dotychczasowego dłużnika wstępuje inny podmiot, zwalniając tym samym dotychczasowego dłużnika z obowiązku spełnienia świadczenia.

Mając na uwadze opisany stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że przejęcie Zobowiązań Spółki przez Nabywcę, dokonane w trybie art. 519 Kodeksu cywilnego, nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Z uwagi na powyższe przeniesienie ww. Zobowiązań, na Nabywcę w ramach opisanej transakcji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego, Państwa stanowisko w części dotyczącej przeniesienia Zobowiązań uznać należy za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ta interpretacja stanowi ocenę stanowiska Państwa wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług wydano odrębne rozstrzygnięcie – interpretację indywidualną znak: 0111-KDIB3-3.4012.40.2023.1.MS.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

S. Sp. z o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 259.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy Ordynacja podatkowa.