Interpretacja indywidualna z dnia 2 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.94.2023.1.JS

Nabycie praw i obowiązków w spółce jawnej nie jest opodatkowana PCC.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 marca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 13 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania nabycia praw i obowiązków w spółce jawnej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Na podstawie umowy zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej zawartej przez Panią (dalej: Nabywająca) z dotychczasowym wspólnikiem (dalej: Zbywającą) dwuosobowej spółki jawnej (dalej: Spółka) Zbywająca zbyła a Nabywająca nabyła z dniem zawarcia umowy ogół praw i obowiązków Zbywającej w Spółce. Umowa Spółki dopuszcza przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę za uprzednią pisemną zgodą pozostałych wspólników. Zawarcie Umowy zbycia było poprzedzone pisemną zgodą drugiego wspólnika.

Dodatkowo, Nabywająca na podstawie ww. umowy przejęła od Zbywającej – za zgodą wierzyciela tj. Spółki oraz zgodą drugiego wspólnika – jej dług względem Spółki, co stanowiło zmianę dłużnika w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego i jest przejęciem długu stypizowanym w art. 519 § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego.

Od dnia zawarcia umowy Zbywająca przestała być wspólnikiem Spółki a Nabywająca od tego dnia stała się wspólnikiem Spółki z uprawnieniami jakie przysługiwały dotychczas Zbywającej.

Pytanie

Czy nabycie praw i obowiązków w spółce jawnej stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeśli nabycie następuje w drodze czynności opisanej w art. 10 Kodeksu spółek handlowych?

Pani stanowisko w sprawie

Uważa Pani, że nabycie ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem od czynności cywilnoprawnych w przypadku gdy do nabycia dochodzi w drodze czynności prawnej opisanej w art. 10 Kodeksu spółek handlowych.

Czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zostały taksatywnie wymienione w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wśród tych czynności ustawodawca nie wymienił umowy przeniesienia (zbycia/nabycia) praw i obowiązków majątkowych w spółce osobowej, o której mowa w art. 10 Kodeksu spółek handlowych.

Umowa wskazana w art. 10 Kodeksu spółek handlowych nie jest umową sprzedaży praw majątkowych, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy. Umowa przeniesienia ogółu praw i obowiązków jest umową nazwaną i uregulowaną przepisami prawa handlowego i jako taka nie mieści się w zamkniętym katalogu czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przepis Kodeksu spółek handlowych przewiduje, że przeniesienie ogółu praw i obowiązków majątkowych w spółce osobowej może nastąpić tylko w przypadku spełnienia 2 przesłanek, tj. umowa spółki tak stanowi i wszyscy pozostali wspólnicy wyrażą pisemną zgodę na przeniesienie tych praw i obowiązków na inną osobę (chyba, że umowa spółki stanowi inaczej).

Z powyższego wynika, że przepis art. 10 Kodeksu spółek handlowych wraz z odpowiednimi postanowieniami umowy spółki stanowi niezbędne minimum prawne umożliwiające zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika.

Różnica pomiędzy umową sprzedaży praw majątkowych a umową nabycia praw i obowiązków w spółce jawnej występuje również w zakresie odpowiedzialności nabywcy. Nabywca praw i obowiązków w spółce jawnej ponosi osobistą i nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, odpowiada nie tylko za zobowiązania spółki powstałe w okresie od dnia przystąpienia do spółki lecz także za zobowiązania spółki powstałe w okresie wcześniejszym, przed jego przystąpieniem do spółki.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.):

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c)(uchylona)

d)umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e)umowy dożywocia,

f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g)(uchylona)

h)ustanowienie hipoteki,

i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j)umowy depozytu nieprawidłowego,

k)umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2 powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym, szczegółowe wyznaczenie zakresu przedmiotowego opodatkowania ww. podatkiem ma określone konsekwencje prawne. Oznacza to, że ustawodawca wprowadzając tę zasadę, wyłączył od opodatkowania inne podobne czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w omawianym przepisie. Tym samym należy stwierdzić, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zgodnie z art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku prawnego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Strony zawierające umowę mają wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów, których postanowienia uregulowane są przepisami prawa cywilnego (tzw. „umowami nazwanymi”) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. „umowy nienazwane”).

W przepisach dotyczących podatku od czynności cywilnoprawnych brak jest definicji umowy sprzedaży. W takim przypadku należy posłużyć się definicją zawartą w ustawie Kodeks cywilny.

W myśl art. 535 ustawy Kodeks cywilny:

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Definicję tą stosuje się także do sprzedaży praw majątkowych. Przedmiotem umowy sprzedaży może być prawo własności rzeczy, energia, woda, prawa zbywalne, zbiory rzeczy lub praw (przedsiębiorstwo lub spadek). Zatem katalog składników, które mogą być przedmiotem sprzedaży jest szeroki i może obejmować wszystkie elementy, które są zbywalne i za które nabywca jest skłonny zapłacić określoną cenę.

Z kolei kwestię przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika reguluje art. 10 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 146).

W myśl art. 10 § 1– 3 ustawy Kodeks spółek handlowych:

Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi.

Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki.

Jak z powyższego wynika, art. 10 Kodeksu spółek handlowych razem z odpowiednimi zapisami umowy spółki stanowi niezbędne minimum prawne umożliwiające zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika.

Należy przy tym mieć na względzie, że przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, o którym mowa w art. 10 Kodeksu spółek handlowych może zostać przeprowadzone w dowolnej formie prawnej (umowa nazwana, np. umowa sprzedaży, umowa darowizny lub umowa nienazwana), gdyż przepisy Kodeksu spółek handlowych nie określają rodzaju umowy w oparciu, o którą powinno dojść do przeniesienia członkostwa.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że nabyła Pani ogół praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej. Umowa dwuosobowej spółki jawnej, „dopuszcza” przeniesienie ogółu praw i obowiązków na osobę trzecią. Drugi wspólnik wyraził zgodę na zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika. Nabycie ogółu praw i obowiązków nastąpiło na podstawie przepisu art. 10 Kodeksu spółek handlowych.

Jak już wspomniano powyżej, katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ma charakter zamknięty. Zatem czynności cywilnoprawne, które nie zostały w nim wymienione w sposób wyraźny, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem.

Skoro nabyła Pani ogół praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej na podstawie umowy, stanowiącej szczególny rodzaj umowy wynikający z art. 10 Kodeksu spółek handlowych, to stwierdzić należy, że umowa ta – jako nie mieszcząca się w zamkniętym katalogu czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych – nie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.