Umowa o dzieło w 2023 r.
Umowa o dzieło jest kolejną, obok umowy zlecenia, umową cywilnoprawną, która odgrywa istotną rolę w codziennym funkcjonowaniu jednostek budżetowych. Choć pod kątem prawnym istotnie różni się od zlecenia, w praktyce często pojawiają się wątpliwości, którą z umów należy w danym przypadku zastosować. Wątpliwości mogą też budzić zasady opodatkowania i oskładkowania, które podobnie jak w przypadku zlecenia wielokrotnie już miały się zmienić, jednak w życie weszła tylko część zapowiadanych zmian.
Czym umowa o dzieło różni się od umowy zlecenia
Regulacje dotyczące umowy o dzieło zostały zamieszczone w przepisach ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (dalej: k.c.). Przez jej zawarcie przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. W praktyce, podejmując decyzję o zawarciu tej umowy, strony często kierują się potencjalną korzyścią związaną z jej opodatkowaniem i oskładkowaniem, a nie poświęcają uwagi jej cechom charakterystycznym. Tymczasem umowa o dzieło istotnie różni się od umowy zlecenia, a o tym, która z nich została zawarta, nie decyduje tytuł umowy, a jej cechy charakterystyczne.
Umowa o dzieło jako umowa rezultatu
Podstawową cechą odróżniającą umowę o dzieło od umowy zlecenia jest to, że jest ona umową rezultatu czy – innymi słowy – efektu. Oznacza to, że w jej przypadku nie jest wystarczające staranne działanie przyjmującego zamówienie, a jest on odpowiedzialny za określony efekt swoich działań, który musi być konkretny i namacalny.
Wykonanie określonej czynności (szeregu powtarzających się czynności), bez względu na to, jaki rezultat czynność ta przyniesie, jest cechą charakterystyczną tak dla umów zlecenia (…), jak i dla umów o świadczenie usług nieuregulowanych innymi przepisami (…). W odróżnieniu od umowy o dzieło przyjmujący zamówienie w umowie zlecenia (umowie o świadczenie usług) nie bierze więc na siebie ryzyka pomyślnego wyniku spełnianej czynności. Jego odpowiedzialność za właściwe wykonanie umowy oparta jest na zasadzie starannego działania (art. 355 § 1 k.c.), podczas gdy odpowiedzialność strony przyjmującej zamówienie w umowie o dzieło niewątpliwie jest odpowiedzialnością za rezultat.