Interpretacja indywidualna z dnia 2 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-1.4010.72.2019.9.MK
W zakresie ustalenia, czy w związku z uchyleniem wyroku Sądu Apelacyjnego utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego będącego podstawą do dokonania przez oskarżonych wpłat na rzecz Spółki, Spółka ma obowiązek skorygowania rozliczenia w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych za okres kwiecień 2018 r. poprzez brak opodatkowania kwot otrzymanych wpłat tytułem naprawienia szkody.
Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
1)ponownie rozpatruję sprawę Państwa wniosku z 12 lutego 2019 r., uzupełnionego 24 kwietnia 2019 r. o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…) z 21 listopada 2019 r. sygn. akt I SA/Rz 664/19 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 września 2022 r. sygn. akt II FSK 291/20; i
2)stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnychjest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
19 lutego 2019 r. do Organu wpłynął ww. wniosek z 12 lutego 2019 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy w związku z uchyleniem wyroku Sądu Apelacyjnego utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego będącego podstawą do dokonania przez oskarżonych wpłat na rzecz Spółki, Spółka ma obowiązek skorygowania rozliczenia w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych za okres kwiecień 2018 r. poprzez brak opodatkowania kwot otrzymanych wpłat tytułem naprawienia szkody.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 17 kwietnia 2019 r. (data wpływu 24 kwietnia2019 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca – Spółka akcyjna (dalej: „Wnioskodawca” lub „Spółka”) – otrzymał w roku 2016 wyrok Sądu Okręgowego, w którym orzeczono na podstawie art. 46 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1600 ze zm.) od oskarżonych X, Y, Z i A solidarny obowiązek naprawienia szkody przez zapłatę kwoty (…) na rzecz Wnioskodawcy.
Na podstawie wyroku Sądu Okręgowego oskarżeni dokonali wpłat odpowiednio:
1.Y: łączna kwota wpłat na dzień (…) 2018 r. w wysokości (…) zł (słownie ( …), wpłaty dokonywane były w okresie 2017 r. i 2018 r., odpowiednio w 2017 r. kwota (…) zł, a w 2018 r. kwota (…) zł.
2.X: łączna kwota wpłat na dzień (…) 2018 r. w wysokości (…) zł (słownie: (…), wpłaty dokonywane były w okresie 2017 r. i 2018 r., odpowiednio w 2017 r. kwota (…) zł, a w 2018 r. kwota (…) zł.
3.Z: łączna kwota wpłat na dzień (…) 2018 r. w wysokości (…) zł (słownie: (…), wpłaty dokonywane były w okresie 2017 r. i 2018 r., odpowiednio w 2017 r. kwota (…) zł, a w 2018 r. kwota (…)zł.
4.A: łączna kwota wpłat na dzień (…) 2018 r. w wysokości (…) zł (słownie: (…).
Łączna kwota wpłat dokonanych przez wskazane powyżej osoby na dzień (…) 2018 r. wynosiła (…) zł i stanowiła całość kwoty naprawy szkody wg wyroku Sądu Okręgowego. Sąd Apelacyjny wyrokiem z 2017 r., utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego.
Na skutek wniesienia skarg kasacyjnych Sąd Najwyższy wyrokiem z kwietnia 2018 r. uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego utrzymujący w mocy wyrok Sądu Okręgowego z 2016 r. w zaskarżonej części i przekazał sprawę oskarżonych Y i X do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym. Wyrok Sądu Okręgowego, który stał się podstawą wypłaty kwoty szkody na rzecz Spółki przez Y i X nie jest w tej chwili prawomocny, nadal toczy się postępowanie sądowe które ustala zasadność nałożenia tego obowiązku na oskarżonych. Na dzień sporządzenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nie ma wyroku w sprawie. Kwota, która została wpłacona na rzecz Spółki w sposób wskazany powyżej nie ma w chwili obecnej podstawy prawnej, powstał obowiązek jej zwrotu na rzecz wpłacających.
Kwoty, które otrzymała Spółka zostały opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych odpowiednio w 2017 r. i 2018 r. według wysokości uzyskanych przez Spółkę kwot.
Tytułem uzupełnienia, pismem z 17 kwietnia 2019 r., Wnioskodawca wskazał, że kwoty wskazane we wniosku nie zostały jeszcze zwrócone na rzecz X i Y. Wnioskodawca czeka na uprawomocnienie uchwały Wspólników dotyczącej zwrotu, a niezwłocznie po jej uprawomocnieniu zostaną zwrócone, gdyż ustała przyczyna ich wpłaty (brak causy). Wnioskodawca wskazuje również, że postępowanie przed Sądem Apelacyjnym będzie trwało bardzo długo. Aktualnie powołano nowych biegłych odnośnie ustalenia wysokości szkody. Z informacji uzyskanych przez Wnioskodawcę wynika, że powinien być ustalony o wiele niższy obowiązek naprawienia szkody bądź też może go w ogóle nie być. Aktualnie nie ma żadnego prawomocnego orzeczenia w sprawie. Oskarżeni są niewinni i nie ciąży na nich żaden obowiązek naprawienia szkody.
Pytanie
Czy w związku z uchyleniem wyroku Sądu Apelacyjnego utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego będącego podstawą do dokonania przez oskarżonych wpłat na rzecz Spółki, Spółka ma obowiązek skorygowania rozliczenia w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych za okres kwiecień 2018 r. poprzez brak opodatkowania kwot otrzymanych wpłat tytułem naprawienia szkody?
Państwa stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z uchyleniem wyroku Sądu Apelacyjnego będącego podstawą do dokonania przez oskarżonych wpłat kwoty naprawienia szkody na rzecz Spółki, Spółka ma obowiązek skorygowania rozliczenia w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych za okres kwiecień 2018 r. poprzez brak opodatkowania kwot otrzymanych wpłat tytułem naprawienia szkody.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (zwanej dalej „ustawa CIT”), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzą źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty, w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.
Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy CIT dochodem, z zastrzeżeniem art. 11 i art. 24a, i art. 24b jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym, jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.
Jak stanowi art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy CIT przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.
Stosownie do art. 12 ust. 3 ustawy CIT, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Zasady podatkowego rozpoznawania momentu uzyskania przychodów, określonych w art. 12 ust. 3 ustawy CIT, uregulowane są w art. 12 ust. 3a-3g.
Zgodnie z art. 12 ust. 3a ustawy CIT, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3g. dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, me później niż dzień:
1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.
Powyższe przepisy jednoznacznie określają moment powstania przychodu należnego powstałego w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą.
Art. 12 ust. 3 ustawy CIT, mówi o przychodach „związanych” z działalnością gospodarczą, a zatem odnosi się do przychodów będących następstwem prowadzonej działalności gospodarczej (związanych z mą bezpośrednio lub pośrednio).
Natomiast z art. 12 ust. 3e ustawy CIT wynika, że w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c, 3d i 3f, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.
W rozumieniu ustawy CIT co do zasady każdy ostateczny wpływ środków finansowych jest przychodem podatkowym podatnika.
Otrzymane przez Spółkę odszkodowanie było więc przychodem podatkowym. Do przychodów podatkowych zalicza się takie, które są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Nie są to także jakiekolwiek przychody, lecz te w stosunku do których podatnikowi będzie przysługiwać prawo do ich otrzymania i które będą jego trwałym przysporzeniem majątkowym. O zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje jego definitywny charakter czyli fakt, że podatnik może nim rozporządzać jak właściciel. Obejmuje to także przychody z tytułu odszkodowań otrzymanych w prowadzonej działalności gospodarczej. Sporne odszkodowanie niewątpliwie stanowiło dla Spółki przychód podatkowy w momencie uzyskania, tj. odpowiednio w 2017 i 2018 r. Zyskała ona bowiem przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy.
Analizując dalszy stan faktyczny w związku z wyrokiem Sądu Najwyższego uchylającym wyrok Sądu Apelacyjnego utrzymujący w mocy wyrok Sądu Okręgowego w zaskarżonej części i przekazaniem sprawy oskarżonych Y i X do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym odpadła causa dokonanej czynności a Spółka uzyskała świadczenie bez podstawy prawnej.
W polskim prawie obowiązuje generalna zasada kauzalności (przyczynowości) czynności prawnych. Ważność czynności kauzalnych zależy od istnienia przyczyny przysporzenia (causae), wyjaśniającej dlaczego przysparzający dokonał przysporzenia. Według koncepcji obiektywnej causae, stanowi ona element treści czynności prawnej. Podstawą prawną przysporzenia jest zdarzenie prawne, które w tym przypadku zostało uchylone poprzez wyrok Sądu Najwyższego. W myśl powyższego należy dokonać korekty rozliczenia nienależnie otrzymanej wpłaty/kwoty szkody.
Należy tego, zdaniem Spółki, dokonać poprzez korektę wykazanych wcześniej przychodów, a więc należy konkretnie skorygować przychód podatkowy za kwiecień 2018 r, w którym to okresie Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok.
Zgodnie z art. 12 ust. 3j ustawy CIT, jeżeli korekta przychodu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty.
Stosownie zaś do art. 12 ust. 3k ustawy CIT, jeżeli w okresie rozliczeniowym, o którym mowa w ust. 3j, podatnik nie osiągnął przychodów lub osiągnięte przychody są niższe od kwoty zmniejszenia, podatnik jest obowiązany zwiększyć koszty uzyskania przychodów o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone przychody.
W bilansie i rachunku zysków i strat sporządzonym na koniec roku obrachunkowego 2018 r. należy wykazać, iż nie ma dochodu uzyskanego na podstawie otrzymanej wpłaty szkody a wykazane powinny zostać zobowiązania do zwrotu przez Spółkę kwoty nienależne (w związku z uchyleniem wyroku).
W świetle powyższego, zaznaczyć należy, że zdaniem Spółki na mocy wyroku Sądu Najwyższego Spółka jest zobowiązana do dokonania korekty przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych z tytułu obowiązku naprawienia szkody. Przy czym, na gruncie niniejszej sprawy korekty tej należy dokonać zgodnie z przywołanym wyżej art. 12 ust. 3j ustawy CIT w okresie kwiecień 2018 r., gdyż korekta ta nie jest spowodowana błędem rachunkowym, ani inną oczywistą omyłką. Korekta ta skutkuje odpowiednim zmniejszeniem przychodu za wskazany okres.
Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania
Postanowieniem z 30 kwietnia 2019 r. Znak: 0111-KDIB2-1.4010.72.2019.2.JK odmówiłem Państwu wszczęcia postępowania w sprawie z wniosku z 12 lutego 2019 r.
Ww. postanowienie zostało skutecznie doręczone Państwu 8 maja 2019 r.
Pismem z 14 maja 2019 r. (wpływ 20 maja 2019 r.) na ww. postanowienie wnieśliście Państwo zażalenie. Postanowieniem z 18 lipca 2019 r., Znak: 0111-KDIB2-1.4010.72.2019.3.AP, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Postanowienie to zostało skutecznie doręczone 2 sierpnia 2019 r.
Skarga na postanowienie utrzymujące w mocy postanowienie pierwszej instancji
Pismem z 26 sierpnia 2019 r. nadanym za pośrednictwem poczty 30 sierpnia 2019 r. wnieśli Państwo skargę na postanowienie Organu II Instancji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Skarga wpłynęła do mnie 3 września 2019 r.
Wnieśli Państwo o uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia oraz wydanie interpretacji indywidualnej w sprawie oraz zwrot kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Postępowanie przed sądami administracyjnymi
Wojewódzki Sąd Administracyjny w (…) wyrokiem z 21 listopada 2019 r. sygn. akt I SA/Rz 664/19 uchylił zaskarżone postanowienie oraz utrzymane nim w mocy postanowienie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 kwietnia 2019 r. Znak: 0111-KDIB2-1.4010.72.2019.2.JK.
Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 14 września 2022 r. sygn. akt II FSK 291/20 oddalił ww. skargę kasacyjną Organu.
Powyższy wyrok wpłynął do tut. Organu 14 listopada 2022 r.
Prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…) wraz z aktami sprawy wpłynął do tut. Organu 2 grudnia 2022 r.
Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku
Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.):
Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.
Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:
- uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w (…) oraz Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;
- ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1036 ze zm., dalej: „updop”),
przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów; w wypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.
Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 2 updop,
dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Sposób ujęcia przedmiotu opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych nie jest przypadkowy i pozwala na wyprowadzenie wniosku o objęciu zakresem ustawy wszystkich zdarzeń, z którymi wiąże się dla podatnika konkretna korzyść o wymiarze finansowym powodująca zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów. Wystąpienie każdego zdarzenia powodującego wymierną korzyść po stronie podatnika skutkuje obowiązkiem opodatkowania osiągniętej nadwyżki ponad koszty jej uzyskania przez podatnika. Nie jest przy tym istotne źródło korzyści, chodzi bowiem o każdy przypadek powodujący wzrost wartości majątku lub zmniejszenie zobowiązań ciążących na podatniku. Przyjęte rozwiązanie legislacyjne pozwala na stosowanie przepisów ustawy niezależnie od specyfiki podmiotów podlegających opodatkowaniu, zmieniających się okoliczności i rzeczywistości gospodarczej, jak również ewolucji różnego rodzaju instrumentów wykorzystywanych w obrocie gospodarczym.
Jak stanowi art. 12 ust. 1 pkt 1 updop,
przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.
Stosownie do art. 12 ust. 3 updop,
za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. „Należność” odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia oraz do powinności jego spełnienia. Przepis powyższy wskazuje również, iż przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane.
Zasadnicze znaczenie ma zatem ustalenie pojęcia „kwota należna” – znaczenie tego pojęcia w zasadzie determinuje rozumienie przychodu z działalności gospodarczej. W przepisach podatkowych brak jest definicji pojęcia „kwota należna”. Konieczne jest zatem odwołanie się w tym zakresie do wykładni językowej. W myśl słownika języka polskiego – „należny” to „przysługujący, należący się komuś”. Z kolei czasownik „należeć się” oznacza tyle, co „przysługiwać komuś, stanowić dług, powinność, zapłatę”. „Kwoty należne” są to te przychody, które wynikają ze źródła przychodów, jakie stanowi działalność gospodarcza i które w następstwie prowadzenia tej działalności stają się wymagalną wierzytelnością, choćby faktycznie środków z tego tytułu jeszcze nie uzyskano.
W świetle powyższego stwierdzić należy, iż aby w ogóle możliwym było uznanie należności za przychód z prowadzonej działalności gospodarczej przychód ten musi stanowić przychód należny w tej działalności. Przy czym, termin „kwota należna”, o której mowa w art. 12 ust. 3 updop, jest tożsamy z pojęciem „wymagalne świadczenie” (wierzytelność). Oznacza to, że powstanie przychodów należnych związane jest z powstaniem wierzytelności. Ponieważ wierzytelność to termin wywodzący się z prawa cywilnego, przychodami należnymi są przychody wymagalne w rozumieniu prawa cywilnego, tj. możliwe do prawnie skutecznego ich dochodzenia.
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych precyzyjnie określają moment powstania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej.
Podstawowa zasada określania daty powstania przychodu związanego z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej została uregulowana przez ustawodawcę w treści art. 12 ust. 3a updop. Na mocy tego przepisu,
za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c–3g oraz 3j-3m, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.
Przytoczony przepis w odniesieniu do podmiotów uzyskujących przychody z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej ustanawia generalną zasadę określającą moment powstania przychodów dla celów podatku dochodowego od osób prawnych. Wyjątek od tak skonstruowanej zasady wprowadzają zapisy art. 12 ust. 3c-3g updop.
Zgodnie z art. 12 ust. 3c updop,
jeżeli strony ustalą, iż usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.
Z kolei w myśl art. 12 ust. 3e updop,
w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c, 3d i 3f, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.
Z wyżej przytoczonych przepisów wynika generalna zasada, iż przychód podatkowy dla celów podatku dochodowego od osób prawnych, w przypadku świadczenia usług powstaje w dniu wykonania usługi. Wyjątek od tej zasady stanowi:
-wystawienie faktury w terminie wcześniejszym niż faktyczne wykonanie usługi – datą powstania przychodu będzie w tym przypadku dzień wystawienia faktury,
-uregulowanie należności przed wykonaniem usługi – datą powstania przychodu będzie w tym przypadku dzień otrzymania należności.
W świetle art. 12 ust. 3a updop, o powstaniu przychodu podatkowego decyduje zaistnienie najwcześniejszego momentu w nim wyznaczonego, a więc dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi. Jeżeli jednak podatnik przed tym dniem wystawił fakturę lub otrzymał należność to przychód powstaje w tym dniu.
Zasady dokonywania korekt przychodów zawarte zostały w art. 12 ust. 3j-3m updop.
Stosownie do art. 12 ust. 3j updop,
jeżeli korekta przychodu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty.
Posługując się definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN (www.sjp.pwn.pl), błędem jest „niezgodność z obowiązującymi regułami pisania, liczenia, wymowy” oraz „niewłaściwe posunięcie” lub „fałszywe mniemanie o czymś”, zaś błędem rzeczowym jest „błąd dotyczący treści istoty czegoś”. Przez błąd należy rozumieć wystąpienie nieprawidłowości kalkulacyjnej, błędu obliczeniowego, który przełożył się na wysokości wykazanej kwoty przychodu. Natomiast, zgodnie z definicją słownikową omyłka to „spostrzeżenie, osąd niezgodny z rzeczywistością, niewłaściwe postępowanie, posunięcie”. W konsekwencji za „inną oczywistą omyłkę” należy uznać inny błąd niż błąd rachunkowy, przy czym nieprawidłowość ta musi mieć oczywisty charakter. Oznacza to, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do charakteru przyczyn korekty, korekta dokonywana winna być w okresie otrzymania faktury korygującej (bądź innego dokumentu potwierdzającego stosowną korektę). Natomiast w przypadku jednoznacznego stwierdzenia, że nieprawidłowe ujęcie przychodu było bezpośrednim wynikiem błędu rachunkowego lub oczywistej omyłki, korekta taka winna być uwzględniana „wstecznie”, tj. w okresie, w którym przychód taki został pierwotnie ujęty przez podatnika.
W myśl art. 12 ust. 3k updop,
jeżeli w okresie rozliczeniowym, o którym mowa w ust. 3j, podatnik nie osiągnął przychodów lub osiągnięte przychody są niższe od kwoty zmniejszenia, podatnik jest obowiązany zwiększyć koszty uzyskania przychodów o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone przychody.
Należy zaznaczyć, że o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby prawnej decyduje jego definitywny charakter w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa tej osoby prawnej.
Przychodem są zatem wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, bezzwrotnym, definitywnym, których rzeczywiste otrzymanie powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego.
W świetle powyższego należne lub otrzymane w sposób definitywny środki pieniężne stanowią, co do zasady, przychód dla celów podatku dochodowego od osób prawnych.
Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że w 2016 r. został wydany wyrok Sądu Okręgowego, w którym orzeczono od oskarżonych X, Y, Z i A solidarny obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę określonej kwoty na rzecz Wnioskodawcy. Ww. oskarżeni dokonali wpłaty całości zasądzonej kwoty w latach 2017-2018. Sąd Apelacyjny wyrokiem wydanym w 2017 r. utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego. Sąd Najwyższy wyrokiem wydanym w kwietniu 2018 r. uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w zaskarżonej części i przekazał sprawę oskarżonych Y i X do ponownego rozpoznania. Wyrok Sądu Okręgowego, który był podstawą do wypłaty kwoty szkody na rzecz Wnioskodawcy przez Y i X jest nieprawomocny.
Aktualnie nie ma żadnego prawomocnego orzeczenia w sprawie, a postępowanie sądowe, które ustala zasadność nałożenia tego obowiązku na oskarżonych nadal się toczy. Kwoty wskazane we wniosku nie zostały jeszcze zwrócone na rzecz Y i X. Jak wskazał Wnioskodawca kwoty wpłacone na rzecz Spółki nie mają podstawy prawnej i powstał obowiązek zwrotu na rzecz wpłacających.
Wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy ustalenia, czy w związku z uchyleniem wyroku Sądu Apelacyjnego utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego będącego podstawą do dokonania przez oskarżonych wpłat na rzecz Spółki, Spółka ma obowiązek skorygowania rozliczenia w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych za okres kwiecień 2018 r. poprzez brak opodatkowania kwot otrzymanych wpłat tytułem naprawienia szkody.
Zdaniem tut. Organu przychód podatkowy stanowią wszelkie definitywne przysporzenia w majątku podatnika, które powiększają ten majątek. W doktrynie prawa podatkowego wskazuje się, że „Otrzymane pieniądze, wartości pieniężne są pierwszą kategorią wymienioną w katalogu przychodów. Istotne jest to, że aby pieniądze czy też wartości pieniężne zostały uznane za przychód dla potrzeb updop, muszą spełniać jedną podstawową przesłankę, mianowicie muszą być otrzymane, co oznacza, że stając się definitywnie własnością podatnika, który je otrzymał, powiększają jego majątek. Owa definitywność przychodu zakłada zatem jego bezzwrotność, trwałość i ostateczność, tak, iż wpłacone środki pieniężne uznawane są za należne podmiotowi je otrzymującemu, który może nimi swobodnie dysponować.
Literalna wykładnia wyżej powołanych przepisów updop, prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się tylko takie przychody, które w danym momencie są należne podatnikowi, czyli są wymagalne, niewątpliwe i bezwarunkowe, choć nie ma znaczenia czy już je faktycznie uzyskał.
Jak wynika z opisu sprawy Wnioskodawca, jako podstawę do otrzymania kwot od oskarżonych Y i X wskazał wyrok Sądu Apelacyjnego utrzymujący w mocy wyrok Sądu Okręgowego, który to orzekł od oskarżonych solidarny obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę wskazanych w ww. wyroku kwot na rzecz Spółki. Kwoty, które otrzymała Spółka zostały opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych odpowiednio w 2017 i 2018 roku według wysokości uzyskanych przez Spółkę kwot.
Niewątpliwie otrzymanie ww. kwot było przychodem podatkowym Wnioskodawcy.
We wniosku wskazano także, że Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego utrzymujący w mocy wyrok Sądu Okręgowego w zaskarżonej części i przekazał sprawę oskarżonych Y i X do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
Z powyższego jednoznacznie wynika, że na skutek uchylenia (w ww. zakresie) wyłącznie wyroku Sądu Apelacyjnego w obrocie prawnym pozostaje wyrok Sądu Okręgowego, zasądzający na rzecz Wnioskodawcy wskazane we wniosku kwoty, od którego toczy się postępowanie odwoławcze.
Wyrok Sadu Najwyższego nie może wiec, w przedstawionej we wniosku sytuacji, stanowić samodzielnej podstawy prawnej do korekty przychodów, uzyskanych uprzednio od Y i X.
W tej sytuacji, dopiero dokonanie faktycznego zwrotu kwot otrzymanych uprzednio od ww. podmiotów, umożliwi Wnioskodawcy dokonanie korekty ww. przychodów podatkowych.
W zaistniałych w sprawie okolicznościach korekta nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną „oczywistą” omyłką. Tym samym korekta taka powinna skutkować odpowiednim zmniejszeniem bieżących przychodów na podstawie art. 12 ust. 3j updop, ewentualnie odpowiednim zwiększeniem bieżących kosztów uzyskania przychodów w razie wystąpienia sytuacji określonej w art. 12 ust. 3k updop, uzyskanych/poniesionych w miesiącu dokonania zwrotu uprzednio otrzymanych kwot.
Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy wskazujące, że ww. korekta winna zostać dokonana „za okres kwiecień 2018 r. poprzez brak opodatkowania kwot otrzymanych wpłat tytułem naprawienia szkody” uznano za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania pierwotnego rozstrzygnięcia, tj. w 2019 r.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy oraz zmiany stanu prawnego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).