Postanowienie SN z dnia 20 września 2022 r., sygn. III USK 516/21

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Zbigniew Korzeniowski

w sprawie z odwołania H. P.
‎od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.
‎o ustalenie prawa do emerytury pomostowej,
‎na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 20 września 2022 r.,
‎na skutek skargi kasacyjnej odwołującego się od wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie
‎z dnia 30 marca 2021 r., sygn. akt III AUa 1049/20,

1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

2. zasądza od H. P. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w B. 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym,

3. adw. A. S. przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego w Lublinie 180 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu w postępowaniu kasacyjnym, przy czym kwotę tę należy podwyższyć o obowiązującą stawkę podatku VAT.

UZASADNIENIE

Sąd Apelacyjny w Lublinie wyrokiem z 30 marca 2021 r. oddalił apelację H. P. od wyroku Sądu Okręgowego w Zamościu z 25 września 2020 r., oddalającego jego odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w B. z 27 lutego 2019 r., odmawiającej mu prawa od emerytury pomostowej. Skarżący był palaczem w […] Spółdzielni Mieszkaniowej. Jego praca nie była pracą wymienioną w pkt 13 i 14 załącznika nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Zgodnie z art. 3 ust. 5 ustawy za pracowników wykonujących prace w szczególnym charakterze uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 3. Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że wnioskodawca jako palacz dokonywał kontroli parametrów kotłów grzewczych monitorując ciśnienie, temperaturę i mierniki ciągu powietrza. Za pomocą zaworów i regulatorów ustawiał właściwe dostarczanie powietrza do paliwa i ciśnienia pary w kotle. Sprawdzał kocioł i urządzenia pomocnicze w celu wykrycia ich wadliwego działania. Tego rodzaju czynności mogą być zakwalifikowane jako bezpośrednie sterowanie procesami technologicznymi. Zarazem jednak wnioskodawca wykonywał szereg istotnych czynności właściwych pracy palacza to jest uruchamiał pulweryzator i ruszt mechaniczny w celu rozkruszenia i dostarczenia węgla do pieca, dokonywał okresowych przeglądów kotła, zajmował się wymianą palników, uszczelnianiem rur i łączników, czyścił zawory i zbiorniki paliwa, zajmował się usuwaniem popiołu, odmulaniem kotła, czyścił sfery podmuchu. Nie są to prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej, polegające na bezpośrednim sterowaniu procesami technicznymi lub technologicznymi. Oznacza to, że wnioskodawca nie pracował w pełnym wymiarze czasu pracy przy bezpośrednim sterowaniu procesami technologicznymi mogącymi stwarzać zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ze skutkami dla bezpieczeństwa publicznego lub przy bezpośrednim sterowaniu procesami technicznymi mogącymi spowodować awarię techniczną z poważnymi skutkami dla bezpieczeństwa publicznego. Jak podnosi się w orzecznictwie, jako prace o szczególnym charakterze w rozumieniu pkt 14 załącznika nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych, można kwalifikować tylko takie prace, które polegają na „bezpośrednim sterowaniu”. Wykonujący je pracownik musi obsługiwać urządzenia, maszyny lub instalacje i stale kontrolować ich parametry, reagując na wszelkie odchylenia i podejmując działania korygujące, co w założeniu ma doprowadzić do niedopuszczenia do wystąpienia poważnej awarii ze skutkami dla bezpieczeństwa publicznego. Ustawodawca w załączniku nr 1 zawierającym wykaz prac w szczególnych warunkach nie wymienił pracy na stanowisku palacza jako takiej pracy, jak to miało miejsce w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. Praca wnioskodawcy nie polegała na bezpośrednim sterowaniu procesami technologicznymi czy technicznymi lecz była typową pracą palacza polegającą na dostarczaniu do kotłów paliwa, utrzymywaniu właściwej temperatury, czyszczeniu kotła i związanych z nim urządzeń. W ramach wykonywania tej pracy wnioskodawca monitorował stan temperatury, ciśnienia, dopływu powietrza, lecz był to tylko wycinek jego pracy. Z tego względu brak podstaw do kwalifikacji pracy wnioskodawcy jak prac wymienionych w pkt 13 i 14 załącznika nr 2.