Postanowienie SN z dnia 20 września 2022 r., sygn. II CSKP 1038/22

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jacek Widło (przewodniczący, sprawozdawca)
‎SSN Maciej Kowalski
‎SSN Mariusz Załucki

w sprawie z wniosku M. K.
‎przy uczestnictwie J. K.
‎o zasiedzenie,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w Izbie Cywilnej w dniu 20 września 2022 r.,
‎skargi kasacyjnej wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Okręgowego w Płocku
‎z dnia 29 lipca 2020 r., sygn. akt IV Ca 521/19,

oddala skargę kasacyjną.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 29 lipca 2020 r. Sąd Okręgowy w Płocku w sprawie
‎o zasiedzenie z wniosku M. K. przy uczestnictwie J. K. na skutek apelacji uczestnika postępowania od postanowienia Sądu Rejonowego w Mławie z dnia 9 listopada 2017 r. zmienił zaskarżone postanowienie w punkcie pierwszym i oddalił wniosek.

Sąd ustalił, że będąca przedmiotem wniosku o zasiedzenie była nieruchomość położona w W., gmina […], stanowiąca działkę oznaczoną w ewidencji gruntów numerem […], o powierzchni 6,52 ha początkowo znajdowała się w posiadaniu Z. K.. Spadek po nim na podstawie testamentu nabyła jego córka J.D. w całości, zachowując prawo dziedziczenia gospodarstwa rolnego położonego w W.. J. D. nabyła własność powyższej nieruchomości 4 listopada 1971 r. na podstawie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Za życia nie ubiegała się o wydanie aktu własności ziemi i nie składała wniosku do sądu o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości. J. D. zmarła […] 2007r., a spadek po niej, na podstawie ustawy, nabył syn J. K. wraz z wchodzącym w skład spadku gospodarstwem rolnym, który 11 lipca 2013r. wystąpił z wnioskiem o stwierdzenie, że jego matka nabyła własność nieruchomości rolnej, stanowiącej działkę […]. Obecnie dla nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta nr […], w której, jako właściciel ujawniony jest J. K.. Uprzednio ze względu na odległość od działki, wiek i stan zdrowia, J. D. nie była w stanie zajmować się uprawą gruntu. Dlatego w połowie lat 70 dwudziestego wieku, zdecydowała się oddać działkę do Państwowego Gospodarstwa Rolnego (PGR), w zamian za opłacanie przezeń podatku rolnego, przy czym intencją przekazującej nie było w żadnym przypadku wyzbycie się prawa własności. Grunt przekazany przez J. D. został włączony do kompleksu pozostałych gruntów znajdujących się w zasobach PGR, jej granice nie były widoczne, działka nie była w żaden sposób wyodrębniona, otoczona była innymi polami pozostającymi we władaniu PGR. Od chwili przekazania ziemi we władanie PGR (posiadanie zależne), J. D. już jej nie uprawiała, ale interesowała się w urzędzie gminy, czy podatek rolny jest opłacany na bieżąco. W nakazach podatkowych PGR był ujawniony jako użytkownik bądź dzierżawca gruntu, a co istotne Skarb Państwa nigdy nie traktował przedmiotowej działki jak właściciel. W okresie, w którym nieruchomość znajdowała się w jego posiadaniu, matka uczestnika nigdy nie domagała się jej wydania, przy czym przed śmiercią nakłaniała syna do uregulowania spraw związanych z sytuacją prawną przedmiotowej działki. PGR w Ł. zostało zlikwidowane 31 sierpnia 1992r. decyzją Wojewody […], a składniki mienia Skarbu Państwa zlikwidowanego PGR zostały przekazane Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa w dniu likwidacji na podstawie protokołu zdawczo - odbiorczego. Przekazano wówczas m.in. grunty o powierzchni ogólnej 1.814,82 ha. W załączonych do protokołu wypisach z rejestru gruntów nie wyszczególniono działki nr […]. Według stanu na dzień przekazania zasobów PGR do Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, w dokumentacji nie było pisemnej umowy dzierżawy z J. D. ani jakiejkolwiek wzmianki dotyczącej tytułu do władania tą nieruchomością przez Skarb Państwa. Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa 4 marca 1993r. wydzierżawiła na 10 lat R. K., prowadzącemu Gospodarstwo Rolne I. , nieruchomości rolne pochodzące ze zlikwidowanego PGR Ł. o łącznej powierzchni 1.542,31 ha, przy czym w załączniku do umowy nie ujawniono działki nr […] w W.. Niemniej jednak R. K. objął ją w posiadanie. W dalszej kolejności Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa 7 lipca 1999r. wydzierżawiła wnioskodawcy M. K. zabudowaną nieruchomość rolną pochodzącą z Gospodarstwa Rolnego Skarbu Państwa w Ł. o nazwie Gospodarstwo W., położoną na terenie gminy […] o łącznej powierzchni 111,97 ha, przy czym w załączniku do umowy nie wymieniono działki […] w W.. Pomimo tej okoliczności wnioskodawca objął tę działkę w posiadanie razem z pozostałymi nieruchomościami, z którymi stanowiła jeden kompleks gospodarczy. Dnia 31 marca 2004 r. M. K. kupił od Agencji Nieruchomości Rolnych zabudowaną nieruchomość rolną, w skład której wchodziły działki: […]1, […]2, […]3, […]4, […]5 z obrębu […] W., gminy […] oraz działki: nr […]6, […]7, […]8 z obrębu […] W1, gminy […]. Były to zatem te same nieruchomości, których dotyczyła umowa dzierżawy, której stroną był wnioskodawca. Ten ostatni miał powyższe działki już w swoim posiadaniu, a nadto objętą wnioskiem działkę […], odnośnie do której był przekonany, iż od chwili podpisania umowy sprzedaży stanowi jego własność. Około 2012 r. pracownicy Urzędu Gminy w […] skontaktowali się z J. K., ponieważ byli zainteresowani przeznaczeniem części działki nr […], na drogę. W 2006 r. M.K. zorientował się, że nie jest właścicielem działki nr […], przy okazji zamiaru jej zalesienia, a rok później bezskutecznie starał się ustalić, kto jest właścicielem. Wobec sporu o charakter posiadania powyższej działki (posiadanie wnioskodawcy zostało zakłócone) wyrokiem z 22 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy w Mławie przywrócił powodowi M. K. utracone posiadanie działki nr […] poprzez nakazanie J.K. wydania spornej nieruchomości oraz zakazał dalszych naruszeń. Apelację pozwanego Sąd Okręgowy w Płocku oddalił 8 października 2015r. W wykonaniu prawomocnego wyroku Sądu, J. K. wydał M. K. działkę nr […], 17 października 2015 r. i do chwili obecnej znajduje się ona w jego posiadaniu.