Postanowienie SN z dnia 14 września 2022 r., sygn. II USK 716/21

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jolanta Frańczak

w sprawie z odwołania A. Spółki z o.o. w B.
‎przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.
‎z udziałem K. U., M. M., M. S.
‎o wznowienie postępowań,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 14 września 2022 r.,
‎skargi kasacyjnej odwołującej się od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku
‎z dnia 8 lipca 2021 r., sygn. akt III AUa 97/20,

1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

2. zasądza od odwołującej się na rzecz organu rentowego kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 8 lipca 2021 r. zmienił zaskarżony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 19 listopada 2019 r., którym zmieniono zaskarżone przez A. Spółkę z o.o. w B. (dalej jako płatnik składek) decyzje i zobowiązano organ rentowy do wznowienia postępowań w sprawie o uchylenie zaświadczeń D/PL wydanych w stosunku do pracowników płatnika składek: K. U., M. M. i M. S. oddelegowanych do pracy na terenie Niemiec w ten sposób, że oddalił odwołania oraz zasądził od płatnika składek na rzecz organu rentowego kwotę 540 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz kwotę 720 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

Sąd Okręgowy przyjął, że organ rentowy powinien najpierw wznowić postępowanie, a następnie rozpoznać wnioski płatnika składek merytorycznie, czyli zbadać, czy strona ta ujawniła okoliczności istniejące przed wydaniem zaświadczeń, mające wpływ na ustalenie obowiązku ubezpieczenia według przepisów prawa polskiego oraz czy wskazała nowe dowody w sprawie. Instytucja odmowy wszczęcia postępowania kończy się aktem formalnym, a nie merytorycznym. Sąd Apelacyjny stwierdził, że organ rentowy prawidłowo uznał, iż składając wniosek o wznowienie postępowania płatnik składek nie powołał nowych dowodów ani okoliczności, które czyniłyby jego wniosek zasadnym. Sąd ten nie podzielił argumentacji Sądu pierwszej instancji jakoby wyrok sądu niemieckiego - Sądu ds. Socjalnych w Mannheim z dnia 27 listopada 2014 r., sygn. akt S 13 3649/23, czy też okoliczności faktyczne leżące u podstaw jego wydania, mogłyby wpłynąć, jak tego wymaga art. 83a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (obecnie jednolity tekst: Dz.U. z 2022 r., poz. 1009 ze zm.; dalej ustawa systemowa), na odmienną ocenę kwestii podlegania przez pracowników płatnika składek właściwemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych w okresach wskazanych w wydanych dla ubezpieczonych zaświadczeniach D/PL 101. Ponadto wykonywanie bądź brak wykonywania pracy w Polsce w okresie poprzedzającym oddelegowanie ubezpieczonych nie miało znaczenia prawnego na gruncie umowy bilateralnej między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o ubezpieczeniu społecznym pracowników wysyłanych przejściowo na obszar drugiego państwa podpisanej w Warszawie w dniu 25 kwietnia 1973 r. (Dz.U. z 1974 r. Nr 42, poz. 250). Sąd Apelacyjny podkreślił, że sądy niemieckie kwestionowały związanie zaświadczeniami D/PL 101, uznając, że kompetentnym instytucjom państwa zatrudniającego nie można zabronić przeprowadzania własnych kontroli statusu prawnego w zakresie ubezpieczenia socjalnego pracobiorców zatrudnionych w tym państwie. Wniosek taki pomija jednak treść uzgodnień międzyrządowych na gruncie stosowania umowy z 1973 r. Uzgodniono bowiem, że przedmiotowe zaświadczenie D/PL 101 jest wiążące dla instytucji ubezpieczeniowych będącego stroną Umowy państwa, do którego wysłano tych pracowników, chyba że oczywiste jest nieprawidłowe wystawienie zaświadczenia. W konkluzji Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uznania zasadności stanowiska prezentowanego przez płatnika składek co do przedłożenia nowych dowodów lub ujawnienia okoliczności istniejących przed wydaniem zaświadczeń D/PL 101, które miałyby wpływ na ustalenie ustawodawstwa właściwego w zakresie ubezpieczeń społecznych dla pracowników wymienionych w zaskarżonych decyzjach.