Postanowienie SN z dnia 14 września 2022 r., sygn. I USK 11/22

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jarosław Sobutka

w sprawie z odwołania M. P.
‎przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.
‎z udziałem F. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.
‎o podleganie ubezpieczeniom społecznym,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 14 września 2022 r.,
‎skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach
‎z dnia 26 sierpnia 2021 r., sygn. akt III AUa 1073/20,

1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

2. zasądza od M. P. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. kwotę 240,00 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 września 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. stwierdził, że M. P., jako pracownik u płatnika składek F. Sp. z o.o., nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1 stycznia 2019 r. Organ rentowy uznał, że zgromadzony materiał dowodowy nie potwierdza, że M. P. faktycznie wykonywał swoje czynności w oparciu o umowę o pracę.

Sąd Okręgowy w Katowicach, wyrokiem z dnia 12 lutego 2020 r., oddalił odwołanie M. P. od tej decyzji oraz orzekł o kosztach zastępstwa procesowego. Zdaniem Sądu Okręgowego, w świetle poczynionych ustaleń faktycznych nie budziło żadnych wątpliwości to, że M. P. osobiście wykonywał swoje obowiązki i otrzymywał z tego tytułu wynagrodzenie (choć wyłącznie 1 raz z rachunku bankowego spółki i 1 raz z kasy spółki, a 2 razy z rachunku bankowego P. K.) - nie sposób jednak wyłącznie na tej podstawie uznać istniejącego stosunku prawnego za stosunek pracy w rozumieniu art. 22 k.p. Nie jest możliwe uznanie umowy za umowę o pracę, jeżeli wykonawca czynności lub usługi („pracownik”) nie jest obowiązany do wykonywania poleceń zleceniodawcy („pracodawcy”), czyli gdy brak jest elementu podporządkowania. Jak to ustalił Sąd I instancji M. P., jako wspólnik w F. Sp. z o.o. (pracodawcy), posiadający 1/3 udziałów, a także do 20 stycznia 2020 r. członek zarządu, nie tylko nie podlegał kierownictwu pracodawcy, ale brak jest również jakichkolwiek podstaw do uznania, aby odwołujący pozostawał uzależniony gospodarczo od spółki. To M. P., w oparciu o posiadane kontakty biznesowe, w pełni samodzielnie wyznaczał sobie cele i zadania, a także sposób ich realizacji, podczas gdy w dokumencie umowy o pracę nie został określony zakres jego obowiązków. Jednocześnie nie było w strukturach spółki żadnej osoby, która mogłaby w sposób wiążący wydawać mu polecenia służbowe (art. 100 § 1 k.p.), następnie egzekwować ich wykonanie, kontrolować staranność działania odwołującego i motywować go do większej aktywności. W okresie, kiedy M. P. był członkiem zarządu spółki, posiadał on pełne możliwości prowadzenia spraw i reprezentacji spółki, a zawarta umowa o pracę w żaden sposób nie zmieniała jego statusu w strukturach spółki, gdyż mógł on podejmować aktywność w prowadzeniu jej spraw i reprezentować spółkę jako członek zarządu. Brak zatem – zdaniem Sądu Okręgowego - podstaw do twierdzenia, że tylko w wyniku zawarcia tej umowy, miałoby dojść do powstania stanu podporządkowania M. P. względem pracodawcy, tj. innych osób zarządzających przedsiębiorstwem, a w szczególności względem prezesa zarządu. Sąd I instancji zaznaczył także, że nie występowało charakterystyczne dla stosunku pracy obciążenie pracodawcy (spółki) ryzykiem socjalnym i gospodarczym zatrudnienia M. P.. Jak zauważył to Sąd Okręgowy, środki na wypłatę wynagrodzeń pochodziły natomiast z pożyczek udzielanych przez wspólników spółki, w tym także od M. P.. W tej sytuacji kapitał pracodawcy (spółki) i kapitał pracownika (M. P.) w istotnej części pokrywały się i nie sposób stwierdzić, że to spółka z własnych środków ponosiła ryzyko gospodarcze zatrudniania M. P..