Postanowienie SN z dnia 10 sierpnia 2022 r., sygn. I USK 539/21

Sąd Najwyższy w składzie:

Prezes SN Piotr Prusinowski

w sprawie z odwołania T. […] w K.
‎przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O.
‎z udziałem zainteresowanych: S. J., D. D., J. D., M. F., J. K., M. Z.
‎o ustalenie ubezpieczenia,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 10 sierpnia 2022 r.,
‎skargi kasacyjnej T. […] w K. od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
‎z dnia 5 maja 2021 r., sygn. akt III AUa […],

I. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;

II. zasądza od odwołującego się płatnika składek na rzecz organu rentowego 240 zł (dwieście czterdzieści) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 5 maja 2021 r. Sąd Apelacyjny w […] oddalił apelację T. […] K. od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 6 listopada 2020 r., którym oddalono jego odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. […] z dnia 22 stycznia 2019 r., stwierdzających podleganie obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w spornych okresach: S. J., D. D., M. F., J. D. oraz M. Z..

W ocenie Sądu Apelacyjnego zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy ma odpowiedź na pytanie, co było „dziełem” w świetle zawartych przez płatnika składek umów. Już sama redakcja spornych umów wskazuje jednoznacznie, że przedmiotem umówionej pracy był „udział w próbie i spektaklu” (wyjątki były dwa: w przypadku J. K. przedmiotem umówionej pracy było „zagranie roli w spektaklu”, a przypadku D. D. „przygotowanie roli i zagranie jej w spektaklu”). Wynagrodzenie było zaś płatne za „udział” w próbie i spektaklu (a w przypadku D. D. za „udział w próbie i spektaklu oraz przygotowanie roli”). Wprawdzie umówionym dziełem może być zarówno utwór, jak i zadanie artystyczne, bo istotną cechą dzieła nie jest jego nazwa tylko określony, zindywidualizowany rezultat w postaci materialnej lub niematerialnej (a nawet nieucieleśnionej), ale zawsze w postaci postrzegalnej, pozwalającej uchwycić istotę umówionego rezultatu. Z literalnego brzmienia umów nie wynika, zdaniem Sądu Apelacyjnego, aby strony umówiły się na wykonanie skonkretyzowanego dzieła w postaci „spektaklu”, strony umówiły się na osobiste wykonanie w pewnym określonym przedziale czasowym zadania, którym był „udział w próbie i spektaklu” lub „przygotowanie roli i zagranie jej w spektaklu”. Omawiane umowy skupiały się na aspekcie czynnościowym i de facto nie zobowiązywały do osiągnięcia określonego rezultatu, albowiem w umowach nie określono żadnych cech indywidualnych utworu, to jest zamówionego dzieła. Zdaniem sądów meriti w omawianych umowach brak jest zapisów pozwalających zindywidualizować zadania artystyczne aktorów, które byłyby weryfikowalne i zdefiniowane przez zamawiającego w momencie zawierania umowy. Dzieło nie zostało ani sprecyzowane, ani tym bardziej zindywidualizowane, a zatem sprawdzian na istnienie wad dzieła jest niemożliwy, z uwagi na nieokreślenie przez strony w umowach cech i parametrów indywidualizujących dzieło. Taki brak kryteriów określających pożądany przez zamawiającego wynik (rezultat) umowy prowadzi do wniosku, że przedmiotem zainteresowania zamawiającego było wykonanie określonych czynności, a nie ich rezultat, inaczej taki rezultat zostałby sprecyzowany w umowie, aby nie było wątpliwości, co do prawidłowości wykonania umówionego dzieła. Sąd Apelacyjny wskazał również, że co do zasady stosunek prawny powołany do życia w wyniku zawarcia umowy o dzieło charakteryzuje się brakiem zależności przyjmującego zamówienie od zamawiającego. To oznacza, że przyjmujący zamówienie wykonuje dzieło samodzielnie, a zamawiający może ewentualnie udzielać wskazówek w kwestii sposobu wykonania dzieła. W niniejszej sprawie z treści umów wynika natomiast, że aktorzy brali udział w próbie i przedstawieniu w terminie wskazanym przez teatr lub też tylko brali udział w przedstawieniu, a w myśl § 6 umowy byli zobowiązani do uwzględnienia i stosowania się do wszelkich uwag i zaleceń teatru, w tym reżysera przedstawienia - a zatem pracowali w rezultacie pod kierownictwem. Skargę kasacyjną oparto na naruszeniu prawa materialnego: art. 65 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 627 k.c., a w konsekwencji niewłaściwym zastosowaniu art. 734 § 1 k.c. w związku z art. 750 k.c., art. 627 k.c., art. 734 § k.c. w związku z art. 750 k.c., art. 353 k.c. w związku z art. 65 k.c. i art. 627 k.c. oraz art. 58 § 1, 2 i 3 k.c., a także na naruszeniu przepisów postępowania mającym wpływ na wynik sprawy: art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c.