Interpretacja indywidualna z dnia 27 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.658.2022.2.IG

Skutki podatkowe uczestnictwa w umowie Cash Poolingu, otrzymywanych pożyczek oraz świadczonej przez Pool Leadera usługi gwarancji.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 listopada 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 31 października 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych uczestnictwa w umowie Cash Poolingu, otrzymywanych pożyczek oraz świadczonej przez Pool Leadera usługi gwarancji.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 16 lutego 2023 r. (wpływ 23 lutego 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

A. S.A. („Wnioskodawca”, „Spółka”, A) jest polską spółką prawa handlowego. Wnioskodawca jest spółką wchodzącą w skład międzynarodowej Grupy Kapitałowej (dalej: „Grupa”, „Grupa Kapitałowa”). Wnioskodawca posiada siedzibę na terytorium Polski i na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy o CIT podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Wnioskodawca jest również zarejestrowanym w Polsce czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”), który prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej A prowadzi ubój bydła, trzody chlewnej oraz produkcję wyrobów z mięsa, przetwórstwo i sprzedaż mięsa. Dodatkowo prowadzi również działalność w zakresie produkcji tłuszczów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, wytwarzania gotowych posiłków i dań, produkcji gotowych pasz i karmy dla zwierząt, sprzedaży hurtowej żywych zwierząt, magazynowania i przechowywania towarów. Spółka funkcjonuje jako przedsiębiorstwo wielooddziałowe, posiadające w swojej strukturze szereg komórek organizacyjnych odpowiedzialnych za procesy produkcji, magazynowania, sprzedaży i zakupu.

Wnioskodawca wraz z innymi podmiotami z Grupy Kapitałowej (dalej jako „Grupa Kapitałowa”) przystąpił kilka lat temu do umowy o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową - zerowanie sald (dalej również jako „Umowa Cash Poolingu”). Stan na moment przystąpienia był przedmiotem wcześniejszej indywidualnej interpretacji (…). W stosunku do poprzedniego opisu w przytoczonej interpretacji zaistniały zmiany stanu faktycznego zdaniem Wnioskodawcy niemające wpływu na przedmiot pytania w zakresie podatku VAT, zmianie uległy zapisy umowy w zakresie:

- obowiązku pobrania ewentualnego podatku u źródła („WHT”), który to obowiązek został przeniesiony z Banku na Wnioskodawcę, poprzez zmianę umowy;

- zwiększyła się wartość udzielonych pożyczek.

Dodatkową zmianą niewynikającą z zapisów umowy dotyczy zmiany raportowania, tj. sposobu składania deklaracji VAT-7, która aktualnie składana jest wraz z Jednolitym Plikiem Kontrolnym. W związku z powyższym w niniejszym wniosku zawarte są obszerne fragmenty dotychczasowej interpretacji indywidualnej Wnioskodawcy.

Usługa objęta umową Cash Poolingu świadczona jest przez bank mający siedzibę w kraju UE (…), przy czym w odniesieniu do stron umowy mających siedzibę w Polsce umowa ta jest częściowo obsługiwana przez zlokalizowany w Polsce Oddział tego Banku. Biorąc pod uwagę istnienie stałych struktur zlokalizowanego w Polsce Oddziału Banku, Oddział Banku stanowi stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej przez Bank w Polsce, o którym mowa w art. 11 Rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L 77 z 23 marca 2011 r. str. 1 ze zm.).

Umowa Cash Poolingu, do którego przystąpiła Spółka, jest Umową Cash Poolingu typu rzeczywistego, jest to umowa nienazwana, której celem jest polepszenie płynności finansowej spółek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Z perspektywy Spółki oraz podmiotów tworzących Grupę Kapitałową, zasadniczym elementem Umowy Cash Poolingu jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem spółek tworzących Grupę Kapitałową, poprzez poprawę bieżących przepływów pieniężnych. W tym celu następuje koncentracja środków pieniężnych wszystkich spółek Grupy Kapitałowej na jednym rachunku rozliczeniowym.

W celu realizacji powyższych założeń Bank otworzył specjalny rachunek rozliczeniowy - Rachunek Główny („Rachunek Główny”) dla jednego z podmiotów będących członkiem Grupy kapitałowej (tzw. „Pool Leader” z siedzibą w kraju UE). Jednocześnie Bank otworzył szereg rachunków dodatkowych - Rachunków Szczegółowych („Rachunki Szczegółowe”), związanych funkcjonalnie z powyższym Rachunkiem Głównym. Posiadaczami Rachunków Szczegółowych są wszystkie podmioty z Grupy Kapitałowej, które przystąpiły do Umowy Cash Poolingu, w tym Spółka Wnioskodawcy. Wskazane rachunki prowadzone są w jednej lub kilku walutach, przy czym Rachunki Szczegółowe są otwarte w wielu krajach, w tym w innych krajach niż kraj, w którym jest otwarty Rachunek Główny.

Wpłaty dokonywane na Rachunek Szczegółowy zwiększają saldo środków pieniężnych na Rachunku Głównym. Bank przenosi saldo dodatnie Rachunku Szczegółowego Spółki na Rachunek Główny. Jednocześnie każdorazowe wypłaty z Rachunku Szczegółowego dokonywane przez Spółkę zmniejszają saldo środków pieniężnych na Rachunku Głównym. Saldo na Rachunku Głównym będzie zawsze odzwierciedleniem salda pomiędzy Bankiem a posiadaczem tego rachunku, natomiast saldo na Rachunku Szczegółowym Spółki będzie odzwierciedleniem salda pomiędzy Spółką a Bankiem i zawsze będzie wynosiło zero. Wysokość wypłat dokonywanych przez Spółkę z Rachunku Szczegółowego jest ograniczona wysokością limitu ustalonego pomiędzy Spółką a posiadaczem Rachunku Głównego, a także wysokością limitu ustalonego pomiędzy Bankiem a posiadaczem Rachunku Głównego dla wszystkich spółek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej.

Na podstawie ustaleń ze Spółką oraz Pool Leaderem, Bank wylicza w pierwszej kolejności saldo odsetek należnych/naliczonych na Rachunku Głównym wobec Pool Leadera, a następnie saldo odsetek należnych Spółce z Rachunku Szczegółowego Pool Leadera lub płatnych przez Spółkę na Rachunek Szczegółowy Pool Leadera, obliczonych na podstawie salda wewnątrzgrupowego pomiędzy Rachunkiem Głównym a każdym z Rachunków Szczegółowych, tj. środków pieniężnych wpłacanych na Rachunek Szczegółowy Spółki i przekazywanych na Rachunek Główny (wpłata) lub wypłacanych przez nią z Rachunku Szczegółowego Spółki w ciężar Rachunku Głównego (wypłata), w trakcie trwania Umowy Cash Poolingu. W zależności od tego, czy Spółka jest zobowiązana do zapłaty odsetek czy uprawniona do otrzymania odsetek, wyliczone odsetki są pobierane z Rachunku Szczegółowego Spółki i przekazywane na Rachunek Szczegółowy Pool Leadera lub są pobierane z Rachunku Szczegółowego Pool Leadera i przekazywane na Rachunek Szczegółowy Spółki.

W konsekwencji, w przypadku, gdy Spółka jest zobowiązana do zapłaty odsetek, odsetki te będą płatne na Rachunek Szczegółowy Pool Leadera, Bank natomiast jedynie wylicza i pobiera kwotę odsetek z Rachunku Szczegółowego Spółki i przekazuje na Rachunek Szczegółowy Pool Leadera. Odsetki przekazane na Rachunek Szczegółowy Pool Leadera są następnie dystrybuowane pomiędzy poszczególnych uczestników przedmiotowego systemu zarządzania płynnością finansową.

Pool Leader świadczy również usługę gwarancji pobierając opłatę manipulacyjną (facility fee) od przyznanego limitu zadłużenia w cash pool w wysokości x% jednorazowo na początku okresu rocznego oraz cokwartalnie wynagrodzenie y% od przyznanego limitu na podstawie wystawianych faktur.

Pool Leader wymieniony we wniosku jest podatnikiem nieposiadającym siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, jest rezydentem podatkowym innego niż Polska kraju Unii Europejskiej (…), gdzie posiada stałe miejsce prowadzenia działalności, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Jednocześnie Wnioskodawca otrzymał od Właściciela (Pool Leadera z Cash Poola) pożyczki na finansowanie działalności bieżącej na okres 10 lat. Odsetki od pożyczek naliczane są w okresach kwartalnych i płatne na podstawie otrzymanych faktur za okresy kwartalne. W związku z ustaloną stopą procentową na stałym poziomie na roczny okres odsetkowy Pożyczkodawca wystawia faktury przed końcem danego kwartału z 8 - dniowym terminem płatności. Wnioskodawca realizuje płatność przed końcem każdego okresu odsetkowego lub w następnym okresie (kwartale) w przypadku opóźnienia w dacie otrzymania faktury z naliczonymi odsetkami.

Oddział Banku w Polsce obsługujący rachunki w ramach struktury Cash Poola Wnioskodawcy (jak wspomniano wyżej) jest podmiotem prawa polskiego i Polska stanowi dla niego stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Wnioskodawca zarówno opłaty i odsetki z tytułu Cash Poola jak i pożyczki traktuje w analogiczny sposób tj.:

Nabywane przez Wnioskodawcę od Posiadacza Rachunku Wspólnego w ramach przedstawionego systemu Cash Poolingu usługi zarządzania płynnością finansową, za które Wnioskodawca płaci odsetki a także zapłacone odsetki od pożyczek, traktowane są przez Wnioskodawcę jako podlegające zwolnieniu od podatku od towarów i usług; jako usługi pośrednictwa finansowego mieszczące się w zakresie usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy o VAT.

Miejscem opodatkowania usług nabywanych przez Wnioskodawcę w ramach przedstawionego systemu Cash Poolingu oraz umów pożyczki od Posiadacza Rachunku Wspólnego będzie Polska i w związku z tym Wnioskodawca jako podatnik zobowiązany jest do rozliczenia podatku od towarów i usług z tytułu transakcji na zasadzie importu usług wykazując je w deklaracji VAT-7 składanej z JPK VAT w wierszu 12 w pozycji 29, jako import usług zwolnionych nabywanych od podatników podatku od wartości dodanej, do których stosuje się art. 28b ustawy VAT.

Podstawą opodatkowania w przypadku usług nabywanych przez Wnioskodawcę w systemie Cash Poolingu i pożyczki będzie suma opłat pobieranych od Wnioskodawcy przez Bank na rzecz Pool Leadera oraz odsetki od pożyczki naliczane przez Pool Leadera.

Obowiązek podatkowy z powyższych tytułów Wnioskodawca wykazuje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 litera e ustawy VAT, tj. z chwilą przekazania odsetek i opłat na rachunek Pool Leadera i Pożyczkodawcy.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Spółka „A S.A., jako uczestnik systemu cash pool, jest stroną umowy podpisanej ze spółką pełniącą rolę Pool Leadera, umowa ta w sposób szczegółowy określa jej prawa i obowiązki, między innymi:

‒potwierdza, iż Spółka A S.A. jest posiadaczem Rachunku Szczegółowego;

‒potwierdza otrzymanie egzemplarza „Umowy o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową - zerowanie sald wraz z ogólnymi warunkami świadczenia usługi zarządzania środkami finansowymi”;

‒wyraża zgodę na zawarcie tej umowy jako posiadacza Rachunku Szczegółowego;

‒zobowiązuje się do przestrzegania wszystkich postanowień zawartej umowy;

‒wskazuje numery rachunków, które mają być włączone do właściwej struktury cash pool przez bank jako Rachunku Szczegółowego;

‒określa wysokość wynagrodzenia na rzecz Pool Leadera w postaci wewnętrznego oprocentowania salda ujemnego i dodatniego zgodnie z obowiązującą w grupie stopą ustaloną dla poszczególnych Rachunków Szczegółowych.

Pozostałe spółki uczestniczące w umowie cash pool nie świadczą sobie wzajemnie żadnych usług, wszelkimi rozliczeniami zajmuje się Bank, na podstawie upoważnienia i zgody udzielonej przez Pool Leadera, który to w ramach tej umowy upoważnia Bank do niezwłocznego przelewania kwoty równej kwocie dokonanej wypłaty z Rachunku Głównego danej struktury na Rachunek Szczegółowy. W związku z powyższym w umowie nie istnieją żadne inne zapisy wskazujące na wykonywanie jakichkolwiek wzajemnych czynności pomiędzy pozostałymi uczestnikami będącymi posiadaczami Rachunków Szczegółowych, a tym samym będące podstawą do kalkulowania czy wypłacania wynagrodzenia z tego tytułu.

Spółka jako posiadacz Rachunku Szczegółowego posiada Umowę zawartą ze spółką pełniącą rolę Pool Leadera, na której rzecz wypłaca wynagrodzenie wskazane i kalkulowane według zapisów Umowy. Spółka nie posiada umowy zawartej bezpośrednio z Bankiem ani nie wypłaca wynagrodzenia na rzecz Banku. Jako posiadacz Rachunku Szczegółowego upoważnia Pool Leadera do działania w jego imieniu w odniesieniu do struktur cash poolingu wynikających z zawartej przez Spółkę Pool Leadera z Bankiem umowy. Kalkulacja kosztów jest wskazana w Umowie pomiędzy Spółką będącą Pool Leaderem a Bankiem, w której podstawowy element wynagrodzenia stanowią odsetki należne od dodatniego salda na Rachunku Głównym obliczane według stopy referencyjnej i pomniejszone o marże dla sald dodatnich. Odsetki te są naliczane codziennie, następnie miesięcznie uznawane na wskazanym Rachunku Szczegółowym. Dodatkowo występują inne składowe wynagrodzenia, na które składają się, w zależności od zaistniałej sytuacji:

- pobierane w dacie uruchomienia usługi w postaci jednorazowej opłaty,

- pobierane z góry za określony czasookres w postaci opłat okresowych,

- pobierane dodatkowe opłaty występujące w sytuacji wprowadzania zmian w zapisach umowy,

- pobierane odsetki karne w przypadku nieautoryzowanego przekroczenia limitu zadłużenia.

Następnie kosztami tymi spółka pełniąca funkcję Pool Leadera obciąża pozostałe spółki będące posiadaczami Rachunków Szczegółowych oraz uczestnikami systemu cash pool.

Pool Leader, jako strona zawartej z Bankiem umowy o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową cash pool pełni rolę wiodącego decydenta, a tym samym na nim spoczywa obowiązek polegający na organizacji oraz aktywnym zarządzaniu zarówno systemem jak i zgromadzonymi środkami finansowymi. Pool Leader w ramach umowy upoważnia Bank do niezwłocznego przelewania kwoty równej kwocie dokonanej wypłaty z Rachunku Głównego danej struktury na Rachunek Szczegółowy. Na Rachunku Głównym pojawi się obciążenie na kwotę równą kwocie wypłaty, a na danym Rachunku Szczegółowym pojawi się odpowiednia kwota uznania. To właśnie rolą Pool Leadera jest świadczenie usługi w taki sposób, aby zwiększyć efektywność zarządzania środkami finansowymi w taki sposób, aby uniknąć ponoszenia kosztów związanych z występowaniem niedoborów na koncie przy jednoczesnym wykorzystaniu nadwyżek środków pieniężnych oraz zapewnieniu maksymalizacji zysków z odsetek ze zgromadzonego kapitału. Kalkulacja wynagrodzenia otrzymywanego przez Pool Leadera jest sprecyzowana w zawartej umowie, w której oprócz podstawowych składowych wynagrodzenia są również zawarte wszelkie opłaty i odsetki karne w przypadku nieautoryzowanego przekroczenia limitu zadłużenia na rachunku głównym.

Świadczona usługa polega na wspólnym zarządzaniu płynnością finansową opartą na zerowaniu sald obejmujące jedną lub kilka struktur cash pool, przy czym każda z nich obejmuje jeden Rachunek Główny oraz kilka uczestniczących Rachunków Szczegółowych prowadzonych w tej samej walucie. W ramach obowiązującej umowy dla poszczególnych Rachunków Szczegółowych obowiązuje limit ujemnego salda wewnątrzgrupowego ustalonego dla danego rachunku oraz określone są warunki wypłat, które muszą być spełnione w celu ich realizacji, między innymi: wypłata może nastąpić jedynie gdy w momencie transakcji limit wewnętrzny odpowiedniego Rachunku Szczegółowego nie został przekroczony oraz gdy na Rachunku Głównym w danej strukturze cash pool dostępne będą środki w takiej wysokości, że limit obowiązujący w odniesieniu do danego Rachunku Głównego nie zostanie przekroczony. Usługa świadczona w ramach zawartej umowy cash pool określa także warunki dokonania płatności z Rachunku Szczegółowego w odniesieniu do Rachunku Głównego, stopy procentowe uzgodnione pomiędzy bankiem a Pool Leaderem oraz kwotę odsetek naliczanych od kwoty salda Rachunku Głównego. Pool Leader w ramach zawartej umowy pełni funkcje lidera oraz ponosi ryzyko finansowe związane z zarządzaniem finansami całej grupy. Obliczanie i księgowanie kwot odsetek pomiędzy Pool Leaderem a uczestniczącymi spółkami z grupy będącymi posiadaczami Rachunków Szczegółowych jest dokonywane automatycznie przez system konsolidacji sald banku zewnętrznego.

Usługi dotyczące gwarancji świadczone przez Pool Leadera na rzecz Spółki A S.A. polegają na zarządzaniu finansami całej grupy, a tym samym ponoszenia ryzyka z tym związanym. Spółka będąca Pool Leaderem uiszcza opłatę gwarancyjną na podstawie całkowitej kwoty finansowania zewnętrznego udostępnionego przez zewnętrznych dostawców, następnie obciąża swoje spółki zależne opłatą gwarancyjną na podstawie indywidualnych ratingów przypisanych do poszczególnych spółek oraz udostępnionych linii kredytowych w odniesieniu do transakcji cash poolingowych, linii kredytowych oraz zobowiązań leasingowych. Wynagrodzenie z tytułu gwarancji jest ustalane na podstawie jednostkowego ratingu kredytowego spółek z grupy wystawionego przez podmiot zewnętrzny zajmujący się ubezpieczeniami kredytowymi.

Usługi cash poolingu, pożyczek czy udzielania gwarancji są przedmiotem odrębnych umów, aktualizowanych wymaganymi aneksami. Podmioty wchodzące w skład umów to:

- bank B., Oddział w Polsce, (…), obsługujący zawartą Umowę,

- spółka C, pełniąca rolę Pool Leadera i posiadająca Rachunek Główny,

- oraz pozostałe spółki będące posiadaczami Rachunków Szczegółowych. Według wiedzy Wnioskodawcy, oprócz spółki A S.A., w skład podmiotów uczestniczących w systemie cash pool wchodzą:

‒D,

‒E Sp. z o. o.,

‒F,

‒G Sp. z o. o.,

‒H Sp. z o. o.,

‒I Sp. z o. o.

‒J Sp. z o. o.

Podsumowując usługa będąca przedmiotem umowy o zarządzaniu płynnością finansową ma na celu optymalizację płynności finansowej kosztów kredytowych spółek uczestniczących. Jest to usługa finansowa pozwalająca na wzajemne bilansowanie sald rachunków spółek należących do tej samej grupy kapitałowej i stanowi wykorzystanie naturalnych różnic między przedsiębiorstwami wchodzącymi w skład grupy. Utworzony przez Bank Rachunek Główny i jego saldo stanowi wyłączną własność Spółki pełniącej funkcję Pool Leadera oraz rodzi prawa i obowiązki wyłącznie pomiędzy Bankiem a Spółką wiodącą. Na Rachunku Głównym nie można dokonywać operacji, są one dokonywane wyłącznie poprzez Rachunek Szczegółowy w danej strukturze. Bank w zależności od potrzeb ma prawo udostępnić linię kredytową w Rachunku Głównym, co skutkować będzie saldem ujemnym. W ramach prowadzenia przez Bank Rachunku Głównego obowiązują stopy procentowe uzgodnione przez Bank ze spółką pełniącą funkcję Pool Leadera, kwota odsetek naliczana jest od kwoty salda, dodatkowo umowa również określa opłaty oraz odsetki karne od każdego nieautoryzowanego przekroczenia limitu zadłużenia na rachunku głównym.

Jest to usługa, w ramach której środki zgromadzone na Rachunku Szczegółowym są automatycznie i niezwłocznie przelewane na Rachunek Główny danej struktury. Analogicznie środki wypłacane z Rachunku Szczegółowego są automatycznie i niezwłocznie przelewane z Rachunku Głównego danej struktury na dany Rachunek Szczegółowy. Saldo Rachunku Szczegółowego wynosi zero, natomiast na Rachunku Głównym powstaje saldo dodatnie lub ujemne odpowiadające wysokości środków dostępnych w danej strukturze. W związku ze świadczeniem przez Bank ww. usługi w ramach zawartej umowy pobierane jest wynagrodzenie, które w dacie uruchomienia usługi stanowi pobierana jednorazowa opłata, a raz na kwartał wynagrodzenie stanowi kwota odsetek należnych od dodatniego salda na Rachunku Głównym obliczane według stopy referencyjnej i pomniejszone o marże dla sald dodatnich. Odsetki te są naliczane codziennie i uznawane na wskazanym Rachunku Szczegółowym raz na miesiąc.

Pytania

1) Czy Wnioskodawca prawidłowo wykazuje w wierszu 12, w pozycji 29 deklaracji JPK_VAT zapłacone odsetki od Cash Poola i pożyczki oraz opłaty gwarancyjne rozpoznając import usług zwolnionych na podstawie art. 43 ust 1 pkt 38-40 Ustawy o podatku od towarów i usług?

2) Czy obowiązek podatkowy w przypadku pobieranych przez Bank na rzecz Pool Leadera odsetek od Cash Poola, płaconych przez Wnioskodawcę odsetek od pożyczki i opłat gwarancyjnych powstaje w momencie dokonania płatności odsetek, opłat gwarancyjnych?

Państwa stanowisko w sprawie

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.). zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu wyżej wymienionym podatkiem podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Stosownie do art. 7 ust. 1 tej ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy o VAT - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określonym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które - w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy o VAT rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie, jak i zaniechanie. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1)w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;

2)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy wskazać, iż wymienione powyżej warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa opodatkowaniu VAT.

Usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Aby uznać, że świadczenie usługi podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi mieć miejsce również odpłatność, tj. musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usługi a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym, zaś usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek świadczenia usługi oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności. Bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usługi a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść na rzecz świadczącego usługę i jeżeli świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Taka definicja świadczenia usług jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem VAT wszelkich transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Usługa objęta Umową Cash Poolingu świadczona jest przez bank mający siedzibę w kraju UE, przy czym w odniesieniu do stron umowy mających siedzibę w Polsce umowa ta jest częściowo obsługiwana przez zlokalizowany w Polsce Oddział tego Banku. Umowa Cash Poolingu, do którego przystąpiła Spółka, jest Umową Cash Poolingu typu rzeczywistego. Umowa Cash Poolingu jest umową nienazwaną, której celem jest polepszenie płynności finansowej spółek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Z perspektywy Spółki oraz podmiotów tworzących Grupę Kapitałową, zasadniczym elementem umowy Cash Poolingu jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem spółek tworzących Grupę Kapitałową, poprzez poprawę bieżących przepływów pieniężnych. W tym celu następuje koncentracja środków pieniężnych wszystkich spółek Grupy Kapitałowej na jednym rachunku rozliczeniowym. Odsetki płacone przez Wnioskodawcę na Rachunek Szczegółowy Pool Leadera należne są za świadczone usługi wykonywane przez Pool Leadera na rzecz Wnioskodawcy. Bank jest podmiotem obsługującym i wykonującym obsługę Cash Poola na rzecz Pool Leadera, który świadczy na rzecz Wnioskodawcy usługi zarządzania płynnością. W przypadku Wnioskodawcy należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie regulują zasad opodatkowania Umowy Cash Poolingu, podkreślić należy iż nawet szeroki zasięg zapisów w Ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r Kodeks Cywilny nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umów. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana - Umowa Cash Poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ w myśl art. 720 Kodeksu Cywilnego brak jest spełnienia przesłanki zobowiązania się Pożyczkodawcy do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik tego typu umów nie wie, czy jego środki zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym, nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników Cash Poolingu.

W przypadku udzielenia pożyczki można zidentyfikować beneficjenta świadczenia, którym będzie pożyczkobiorca (w analizowanej sytuacji Wnioskodawca) mogący korzystać z kapitału udostępnionego na określony czas. Z kolei pożyczkodawca (w analizowanej sytuacji podmiot o rezydencji podatkowej w UE) zobowiązany będzie do udostępnienia kapitału w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek.

Wobec powyższego należy uznać, iż udzielanie pożyczek spełnia niewątpliwie przesłanki świadczenia usług zgodnie z zapisami zawartymi w art. 8 Ustawy o VAT.

W przypadku świadczenia usług, bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku VAT jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od właściwego określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu VAT w Polsce.

I tak, zgodnie z art. 28a ustawy o VAT, na potrzeby stosowania Rozdziału 3 „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług”:

1)ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

a)podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

b)osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2)podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Art. 28a ustawy o VAT wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy o VAT. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 tej ustawy.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 i art. 28n.

W myśl art. 2 pkt 9 ustawy o VAT przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4.

Podatnikami są również zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Zestawiając przedstawione w opisie zdarzenia okoliczności i przywołane wyżej przepisy należy stwierdzić, że w związku z otrzymanymi pożyczkami/uczestnictwem w Cash Poolu jako Wnioskodawca występujący w roli płacącego odsetki i inne opłaty, spełniać będzie definicję podatnika wskazaną w art. 28a ustawy o VAT. Mając jednocześnie na uwadze fakt, że Pożyczkodawca/Pool Leader jest podatnikiem niemającym siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, a pożyczka/finasowanie z Cash Poola będzie udzielona/e dla stałego miejsca siedziby Wnioskodawcy w Polsce. Wnioskodawca powinien rozpoznać po swojej stronie import usług, który będzie opodatkowany zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa na terytorium Polski.

W przepisach ustawy o VAT, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku. I tak, stosownie do art. 43 ust. 1 zwalnia się od podatku:

- pkt 38) usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;

- pkt 40) usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Podsumowując stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 zdaniem Spółki w przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawca jako czynny podatnik VAT jest zobowiązany do rozliczenia podatku od towarów i usług z tytułu opisanych transakcji (odsetek od Cash Poola, opłaty gwarancyjnej, odsetek od pożyczki) na zasadzie importu usług.

Spółka w związku z uczestnictwem w systemie Cash Poolingu i nabyciem usług świadczonych przez Pool Leadera za wynagrodzeniem jest zobowiązana do rozliczenia podatku VAT z tytułu tej transakcji na zasadzie importu usług.

Zgodnie z art. 28b ustawy o VAT miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów będących podatnikami w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada, co do zasady siedzibę działalności gospodarczej.

Importem usług natomiast, zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, jest świadczenie usług z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4.

Art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT stanowi, że podatnikami VAT są również m.in. osoby prawne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Mając na uwadze powyższe regulacje, zdaniem Spółki w opisanym stanie faktycznym, gdy usługi zarządzania płynnością będą świadczone przez Pool Leadera nieposiadającego ani siedziby, ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju na rzecz Spółki, która posiada w Polsce swoją siedzibę - to usługi te będą podlegały opodatkowaniu jako import usług na terytorium Polski. Do rozliczenia podatku VAT od tej transakcji jest zobowiązana Spółka - Wnioskodawca, będąc podatnikiem podatku od towarów i usług jako nabywca przedmiotowych usług. Analogicznie zasada opodatkowania ma zastosowanie do usługi pożyczki.

W ocenie Spółki usługi świadczone przez Pool Leadera i Pożyczkodawcę na rzecz Spółki, w ramach opisanego systemu Cash Poolingu za wynagrodzeniem, podlegałyby w całości zwolnieniu z podatku VAT w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy o VAT.

Spółka podkreśla, że w prawie polskim instrument zarządzania płynnością finansową grup kapitałowych zwany Cash Poolingiem nie doczekał się regulacji prawnych na gruncie prawa podatkowego, bankowego oraz cywilnego. Umowa, których przedmiotem jest Cash Pooling stanowi zatem umowę nienazwaną w rozumieniu kodeksu cywilnego, które można scharakteryzować jako złożoną, wielostronną i kompleksową usługę zarządzania płynnością finansową grupy podmiotów, polegające na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków na wspólnym rachunku i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali.

W związku z faktem, że Pool Lider/Pożyczkodawca nie posiada ani siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski, Spółka jako usługobiorca będzie zobowiązana do opodatkowania tych usług na zasadzie importu usług.

Zgodnie z przepisami ustawy o VAT zwolnieniu z tego podatku podlegają usługi wymienione enumeratywnie w art. 43 ust. 1 pkt 1-41 ustawy o VAT. Zdaniem Spółki, usługi zarządzania płynnością, które będą świadczone na jej rzecz przez Pool Leadera, będą korzystać ze zwolnienia z podatku VAT w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy o VAT. Natomiast usługi w zakresie udzielonej pożyczki korzystają ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

W świetle powyższego Spółka uważa, że Pool Leader dokonuje czynności, które normalnie przypisane są do roli czynności banku - otrzymując depozyty środków pieniężnych od Uczestników oraz ewentualne finansowanie zewnętrzne, lokujący nadwyżki oraz zapewniając finansowanie Uczestnikom systemu Cash Poolingu.

Tym samym, usługi świadczone przez Pool Leadera na rzecz Spółki za wynagrodzeniem w ramach opisanego systemu Cash Poolingu podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy o VAT.

W świetle powyższego, w opinii Spółki wszystkie wykonywane na jej rzecz przez Pool Leadera czynności w ramach Cash Poolingu i pożyczki (odsetki i opłata gwarancyjna) za wynagrodzeniem byłyby kwalifikowane jako świadczenie usług, które w konsekwencji korzystać powinny w całości ze zwolnienia od VAT na podstawie przepisu, tj. art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy o VAT. Także analogicznie w opisanej sytuacji ze zwolnienia korzystają wypłacane na rzecz Pożyczkodawcy odsetki od otrzymanej przez Wnioskodawcę pożyczki. Uwzględniając zatem powyższe, w zaistniałej sytuacji import wyżej opisanych usług będzie zwolniony od podatku od towarów i usług.

Miejscem opodatkowania przedmiotowych usług będzie Polska. W związku z tym, Wnioskodawca jako czynny podatnik podatku od towarów i usług zobowiązany jest do rozliczenia podatku VAT z tytułu nabycia od Pool Leadera/Pożyczkodawcy wyżej wymienionych usług na zasadzie importu usług wykazując je w JPK VAT w wierszu 12, w pozycji 29, tj. rozpoznając jako import usług nabywanych od podatników podatku od wartości dodanej, do których stosuje się art. 28b ustawy VAT. Jak wskazano, nabywane przez Wnioskodawcę usługi zarządzania płynnością finansową, usługa gwarancji i usługa udzielenia pożyczki będą korzystały ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. W konsekwencji, w celu rozliczenia usług, o których mowa we wniosku, nabywanych od Pool Leadera/Pożyczkodawcy - podatnika nieposiadającego siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski - Wnioskodawca jest zobowiązany do wykazania w swojej deklaracji podatkowej z tytułu podatku VAT składanej z JPK jako importu usług zwolnionych od podatku VAT.

Powyższe stanowisko Spółki wielokrotnie odnajdowało potwierdzenie w wydawanych przez Organy Podatkowe interpretacjach indywidualnych, między innymi:

1.Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 września 2020 r. sygn. 0114-KDIP4-3.4012.322.2020.3.KM,

2.Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 maja 2017 r. sygn. 2461-IBPP2.4512.85.2017.2.ICz,

3.Interpretacja Indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 21 lutego 2017 r. sygn. 2461-IBPP2.4512.1037.2016.1.ICz,

4.Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w Warszawie z 20 stycznia 2016 r. sygn. IPPP1/4512-1227/15/AŻ,

5.Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w Bydgoszczy z 10 marca 2016 r. sygn. ITPP1/4512-1125/15/IK.

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2:

W odniesieniu do momentu powstania obowiązku podatkowego należy wskazać, że zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7‑11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.

Na podstawie art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41.

W niniejszych okolicznościach Wnioskodawca jest podatnikiem podatku VAT z tytułu importu usług zarządzania płynnością, usługi gwarancji i usługi udzielenia pożyczki. Wnioskodawca nie ma możliwości obiektywnego ustalenia kiedy odsetki (opłaty) zostają otrzymane, tj. zaksięgowane na rachunku bankowym Pool Leadera (podmiotu zagranicznego, który świadczy na rzecz Wnioskodawcy usługi zarządzania płynnością, usługę gwarancji oraz usługę pożyczki). W konsekwencji, w niniejszej sprawie za moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu ww. usług należy uznać moment przekazania płatności odsetek czy opłaty gwarancyjnej, tj. moment obciążenia rachunku bankowego Spółki z tytułu wypłaty odsetek/opłaty gwarancyjnej na rzecz Pool Leadera świadczącego usługi zarządzania płynnością, usługę gwarancji i udzielającego pożyczki Wnioskodawcy, co jest zgodne z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e ustawy o podatku od towarów i usług.

Podsumowując stanowisko Spółki w zakresie pytania nr 2, zdaniem Spółki wszystkie wymienione czynności w ramach usługi Cash Poola (odsetki i opłata gwarancyjna) jak i odsetki wypłacane Pożyczkodawcy stanowiąc import usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 38-40 ustawy o podatku od towarów i usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z datą obowiązku podatkowego wskazanego w art. 19a ust. 5 pkt 1 litera e - z chwilą przekazania całości lub części zapłaty z tytułu odsetek i opłaty gwarancyjnej związanej z obsługą Cash Poola oraz odsetek od pożyczki.

Reasumując stanowisko przedstawione w ramach niniejszego „Wniosku o wydanie interpretacji” w zakresie skutków podatkowych wynikających z korzystania z usług Umowy Cash Poolingu na podstawie przytoczonych przepisów prawa podatkowego, Wnioskodawca ma prawo do:

‒rozpoznania ww. usługi Cash Poola jako usługi mieszczącej się w zakresie czynności zwolnionych, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38-40 ustawy o podatku od towarów i usług,

‒rozpoznania ww. usług na zasadzie importu usług, wykazując je w deklaracji w wierszu 12, w pozycji 29 deklaracji VAT - jako import usług nabywanych od podatników od wartości dodanej, do których stosuje się art. 28b ustawy. Na uwagę zasługuję fakt, iż Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT, dla którego miejscem opodatkowania będzie Rzeczpospolita Polska, natomiast usługi nabywane są od podatnika nieposiadającego siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski,

‒rozpoznania momentu powstania obowiązku podatkowego tożsamego z momentem przekazania całości lub części zapłaty z tytułu odsetek i opłaty gwarancyjnej związanej z obsługą Cash Poola oraz odsetek od pożyczki, w myśl art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e w korespondencji z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U.2022.93 t.j. z kwietnia 2022 r.).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy:

Z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określonym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju.

Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy,

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy o VAT. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

‒w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;

‒świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia. W związku z tym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Aby świadczenie usługi podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT świadczenie musi być odpłatne, tj. musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usługi a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym, zaś usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek świadczenia usługi oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności. Bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usługi a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść na rzecz świadczącego usługę i jeżeli świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Taka definicja świadczenia usług jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem VAT wszelkich transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest zatem określenie miejsca świadczenia tych usług. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy bowiem, czy dane świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie. Regulacje prawne obowiązujące w tym zakresie, zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w rozdziale 3 działu V „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług”.

W świetle art. 28a ustawy:

Wskazany powyżej art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Na mocy art. 15 ust. 2 ww. ustawy:

W oparciu o zasadę ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy,

W myśl art. 28b ust. 3 ustawy,

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku braku siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – miejscem świadczenia usług, jest stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Do powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług. Jednakże w przedmiotowej sprawie nie mają one zastosowania.

Stosownie do art. 2 pkt 9 cyt. ustawy:

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy stanowi:

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ww. ustawy:

Z przepisów tych wynika, że w przypadku spełnienia warunków wynikających z w cyt. przepisów podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku jest podatnik nabywający usługi.

Z opisu sprawy wynika, że posiadają Państwo siedzibę na terytorium Polski i na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy o CIT podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Są Państwo również zarejestrowanym w Polsce czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, który prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT.

Wraz z innymi podmiotami z Grupy Kapitałowej przystąpili Państwo kilka lat temu do umowy o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową - zerowanie sald („Umowa Cash Poolingu”).

Usługa objęta umową Cash Poolingu świadczona jest przez bank mający siedzibę w kraju UE – (…), przy czym w odniesieniu do stron umowy mających siedzibę w Polsce umowa ta jest częściowo obsługiwana przez zlokalizowany w Polsce Oddział tego Banku. Oddział Banku stanowi stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej przez Bank w Polsce, o którym mowa w art. 11 Rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Umowa Cash Poolingu, do którego przystąpiła Spółka, jest Umową Cash Poolingu typu rzeczywistego, jest to umowa nienazwana, której celem jest polepszenie płynności finansowej spółek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Z perspektywy Spółki oraz podmiotów tworzących Grupę Kapitałową, zasadniczym elementem Umowy Cash Poolingu jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem spółek tworzących Grupę Kapitałową, poprzez poprawę bieżących przepływów pieniężnych. W tym celu następuje koncentracja środków pieniężnych wszystkich spółek Grupy Kapitałowej na jednym rachunku rozliczeniowym. W celu realizacji powyższych założeń Bank otworzył specjalny rachunek rozliczeniowy - Rachunek Główny - dla jednego z podmiotów będących członkiem Grupy kapitałowej - tzw. „Pool Leader” z siedzibą w kraju UE. Jednocześnie Bank otworzył szereg rachunków dodatkowych - Rachunków Szczegółowych, związanych funkcjonalnie z powyższym Rachunkiem Głównym. Posiadaczami Rachunków Szczegółowych są wszystkie podmioty z Grupy Kapitałowej, które przystąpiły do Umowy Cash Poolingu, w tym Państwo. Wskazane rachunki prowadzone są w jednej lub kilku walutach, przy czym Rachunki Szczegółowe są otwarte w wielu krajach, w tym w innych krajach niż kraj, w którym jest otwarty Rachunek Główny.

Wpłaty dokonywane na Rachunek Szczegółowy zwiększają saldo środków pieniężnych na Rachunku Głównym. Bank przenosi saldo dodatnie Państwa Rachunku Szczegółowego na Rachunek Główny. Jednocześnie każdorazowe wypłaty z Rachunku Szczegółowego dokonywane przez Państwa zmniejszają saldo środków pieniężnych na Rachunku Głównym. Saldo na Rachunku Głównym będzie zawsze odzwierciedleniem salda pomiędzy Bankiem a posiadaczem tego rachunku, natomiast saldo na Państwa Rachunku Szczegółowym będzie odzwierciedleniem salda pomiędzy Państwem a Bankiem i zawsze będzie wynosiło zero. Wysokość wypłat dokonywanych Państwa z Rachunku Szczegółowego jest ograniczona wysokością limitu ustalonego pomiędzy Państwem a posiadaczem Rachunku Głównego, a także wysokością limitu ustalonego pomiędzy Bankiem a posiadaczem Rachunku Głównego dla wszystkich spółek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej.

Na podstawie ustaleń z Państwem oraz Pool Leaderem, Bank wylicza w pierwszej kolejności saldo odsetek należnych/naliczonych na Rachunku Głównym wobec Pool Leadera, a następnie saldo odsetek należnych Państwu z Rachunku Szczegółowego Pool Leadera lub płatnych przez Państwa na Rachunek Szczegółowy Pool Leadera, obliczonych na podstawie salda wewnątrzgrupowego pomiędzy Rachunkiem Głównym a każdym z Rachunków Szczegółowych, tj. środków pieniężnych wpłacanych na Państwa Rachunek Szczegółowy i przekazywanych na Rachunek Główny (wpłata) lub wypłacanych przez nią z Państwa Rachunku Szczegółowego w ciężar Rachunku Głównego (wypłata), w trakcie trwania Umowy Cash Poolingu. W zależności od tego, czy są Państwo zobowiązani do zapłaty odsetek czy uprawnieni do otrzymania odsetek, wyliczone odsetki są pobierane z Państwa Rachunku Szczegółowego i przekazywane na Rachunek Szczegółowy Pool Leadera lub są pobierane z Rachunku Szczegółowego Pool Leadera i przekazywane na Państwa Rachunek Szczegółowy.

Pool Leader świadczy również usługę gwarancji pobierając opłatę manipulacyjną (facility fee) od przyznanego limitu zadłużenia w cash pool w wysokości x% jednorazowo na początku okresu rocznego oraz cokwartalnie wynagrodzenie y% od przyznanego limitu na podstawie wystawianych faktur.

Jednocześnie otrzymali Państwo od Właściciela (Pool Leadera z Cash Poola) pożyczki na finansowanie działalności bieżącej na okres 10 lat. Odsetki od pożyczek naliczane są w okresach kwartalnych i płatne na podstawie otrzymanych faktur za okresy kwartalne. W związku z ustaloną stopą procentową na stałym poziomie na roczny okres odsetkowy Pożyczkodawca wystawia faktury przed końcem danego kwartału z 8 - dniowym terminem płatności. Państwo realizują płatność przed końcem każdego okresu odsetkowego lub w następnym okresie (kwartale) w przypadku opóźnienia w dacie otrzymania faktury z naliczonymi odsetkami.

Pool Leader jest podatnikiem nieposiadającym siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, jest rezydentem podatkowym innego niż Polska kraju Unii Europejskiej - Danii, gdzie posiada stałe miejsce prowadzenia działalności, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Oddział Banku w Polsce obsługujący Państwa rachunki w ramach struktury Cash Poola jest podmiotem prawa polskiego i Polska stanowi dla niego stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Jako uczestnik systemu cash poll są Państwo stroną umowy podpisanej ze spółką pełniącą rolę Pool Leadera, umowa ta w sposób szczegółowy określa Państwa prawa i obowiązki. Pozostałe spółki uczestniczące w umowie cash pool nie świadczą sobie wzajemnie żadnych usług, wszelkimi rozliczeniami zajmuje się Bank, na podstawie upoważnienia i zgody udzielonej przez Pool Leadera, który to w ramach tej umowy upoważnia Bank do niezwłocznego przelewania kwoty równej kwocie dokonanej wypłaty z Rachunku Głównego danej struktury na Rachunek Szczegółowy. W umowie nie istnieją żadne inne zapisy wskazujące na wykonywanie jakichkolwiek wzajemnych czynności pomiędzy pozostałymi uczestnikami będącymi posiadaczami Rachunków Szczegółowych, a tym samym będące podstawą do kalkulowania czy wypłacania wynagrodzenia z tego tytułu.

Jako posiadacz Rachunku Szczegółowego posiadają Państwo Umowę zawartą ze spółką pełniącą rolę Pool Leadera, na której rzecz wypłacają wynagrodzenie wskazane i kalkulowane według zapisów Umowy. Spółka nie posiada umowy zawartej bezpośrednio z Bankiem ani nie wypłaca wynagrodzenia na rzecz Banku. Jako posiadacz Rachunku Szczegółowego upoważnia Pool Leadera do działania w jego imieniu w odniesieniu do struktur cash poolingu wynikających z zawartej przez Spółkę Pool Leadera z Bankiem umowy. Kalkulacja kosztów jest wskazana w Umowie pomiędzy Spółką będącą Pool Leaderem a Bankiem, w której podstawowy element wynagrodzenia stanowią odsetki należne od dodatniego salda na Rachunku Głównym obliczane według stopy referencyjnej i pomniejszone o marże dla sald dodatnich. Odsetki te są naliczane codziennie, następnie miesięcznie uznawane na wskazanym Rachunku Szczegółowym. Występują też inne składowe wynagrodzenia. Następnie kosztami tymi spółka pełniąca funkcję Pool Leadera obciąża pozostałe spółki będące posiadaczami Rachunków Szczegółowych oraz uczestnikami systemu cash pool.

Pool Leader, jako strona zawartej z Bankiem umowy o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową cash pool pełni rolę wiodącego decydenta, a tym samym na nim spoczywa obowiązek polegający na organizacji oraz aktywnym zarządzaniu zarówno systemem jak i zgromadzonymi środkami finansowymi. Pool Leader w ramach umowy upoważnia Bank do niezwłocznego przelewania kwoty równej kwocie dokonanej wypłaty z Rachunku Głównego danej struktury na Rachunek Szczegółowy. Na Rachunku Głównym pojawi się obciążenie na kwotę równą kwocie wypłaty, a na danym Rachunku Szczegółowym pojawi się odpowiednia kwota uznania. To właśnie rolą Pool Leadera jest świadczenie usługi w taki sposób, aby zwiększyć efektywność zarządzania środkami finansowymi w taki sposób, aby uniknąć ponoszenia kosztów związanych z występowaniem niedoborów na koncie przy jednoczesnym wykorzystaniu nadwyżek środków pieniężnych oraz zapewnieniu maksymalizacji zysków z odsetek ze zgromadzonego kapitału. Kalkulacja wynagrodzenia otrzymywanego przez Pool Leadera jest sprecyzowana w zawartej umowie, w której oprócz podstawowych składowych wynagrodzenia są również zawarte wszelkie opłaty i odsetki karne w przypadku nieautoryzowanego przekroczenia limitu zadłużenia na rachunku głównym.

Świadczona usługa polega na wspólnym zarządzaniu płynnością finansową opartą na zerowaniu sald obejmujące jedną lub kilka struktur cash pool, przy czym każda z nich obejmuje jeden Rachunek Główny oraz kilka uczestniczących Rachunków Szczegółowych prowadzonych w tej samej walucie. W ramach obowiązującej umowy dla poszczególnych Rachunków Szczegółowych obowiązuje limit ujemnego salda wewnątrzgrupowego ustalonego dla danego rachunku oraz określone są warunki wypłat, które muszą być spełnione w celu ich realizacji, między innymi: wypłata może nastąpić jedynie gdy w momencie transakcji limit wewnętrzny odpowiedniego Rachunku Szczegółowego nie został przekroczony oraz gdy na Rachunku Głównym w danej strukturze cash pool dostępne będą środki w takiej wysokości, że limit obowiązujący w odniesieniu do danego Rachunku Głównego nie zostanie przekroczony. Usługa świadczona w ramach zawartej umowy cash pool określa także warunki dokonania płatności z Rachunku Szczegółowego w odniesieniu do Rachunku Głównego, stopy procentowe uzgodnione pomiędzy bankiem a Pool Leaderem oraz kwotę odsetek naliczanych od kwoty salda Rachunku Głównego. Pool Leader w ramach zawartej umowy pełni funkcje lidera oraz ponosi ryzyko finansowe związane z zarządzaniem finansami całej grupy. Obliczanie i księgowanie kwot odsetek pomiędzy Pool Leaderem a uczestniczącymi spółkami z grupy będącymi posiadaczami Rachunków Szczegółowych jest dokonywane automatycznie przez system konsolidacji sald banku zewnętrznego.

Usługi dotyczące gwarancji świadczone przez Pool Leadera na Państwa rzecz polegają na zarządzaniu finansami całej grupy, a tym samym ponoszeniu ryzyka z tym związanym. Spółka będąca Pool Leaderem uiszcza opłatę gwarancyjną na podstawie całkowitej kwoty finansowania zewnętrznego udostępnionego przez zewnętrznych dostawców, następnie obciąża swoje spółki zależne opłatą gwarancyjną na podstawie indywidualnych ratingów przypisanych do poszczególnych spółek oraz udostępnionych linii kredytowych w odniesieniu do transakcji cash poolingowych, linii kredytowych oraz zobowiązań leasingowych. Wynagrodzenie z tytułu gwarancji jest ustalane na podstawie jednostkowego ratingu kredytowego spółek z grupy wystawionego przez podmiot zewnętrzny zajmujący się ubezpieczeniami kredytowymi.

Usługi cash poolingu, pożyczek czy udzielania gwarancji są przedmiotem odrębnych umów, aktualizowanych wymaganymi aneksami. Podmioty wchodzące w skład umów to: bank obsługujący zawartą Umowę, spółka pełniąca rolę Pool Leadera i posiadająca Rachunek Główny oraz pozostałe spółki będące posiadaczami Rachunków Szczegółowych.

Podsumowując usługa będąca przedmiotem umowy o zarządzaniu płynnością finansową ma na celu optymalizację płynności finansowej kosztów kredytowych spółek uczestniczących. Jest to usługa finansowa pozwalająca na wzajemne bilansowanie sald rachunków spółek należących do tej samej grupy kapitałowej i stanowi wykorzystanie naturalnych różnic między przedsiębiorstwami wchodzącymi w skład grupy. Utworzony przez Bank Rachunek Główny i jego saldo stanowi wyłączną własność Spółki pełniącej funkcję Pool Leadera oraz rodzi prawa i obowiązki wyłącznie pomiędzy Bankiem a Spółką wiodącą. Na Rachunku Głównym nie można dokonywać operacji, są one dokonywane wyłącznie poprzez Rachunek Szczegółowy w danej strukturze. Bank w zależności od potrzeb ma prawo udostępnić linię kredytową w Rachunku Głównym, co skutkować będzie saldem ujemnym. W ramach prowadzenia przez Bank Rachunku Głównego obowiązują stopy procentowe uzgodnione przez Bank ze spółką pełniącą funkcję Pool Leadera, kwota odsetek naliczana jest od kwoty salda, dodatkowo umowa również określa opłaty oraz odsetki karne od każdego nieautoryzowanego przekroczenia limitu zadłużenia na rachunku głównym.

Jest to usługa, w ramach której środki zgromadzone na Rachunku Szczegółowym są automatycznie i niezwłocznie przelewane na Rachunek Główny danej struktury. Analogicznie środki wypłacane z Rachunku Szczegółowego są automatycznie i niezwłocznie przelewane z Rachunku Głównego danej struktury na dany Rachunek Szczegółowy. Saldo Rachunku Szczegółowego wynosi zero, natomiast na Rachunku Głównym powstaje saldo dodatnie lub ujemne odpowiadające wysokości środków dostępnych w danej strukturze. W związku ze świadczeniem przez Bank ww. usługi w ramach zawartej umowy pobierane jest wynagrodzenie, które w dacie uruchomienia usługi stanowi pobierana jednorazowa opłata, a raz na kwartał wynagrodzenie stanowi kwota odsetek należnych od dodatniego salda na Rachunku Głównym obliczane według stopy referencyjnej i pomniejszone o marże dla sald dodatnich. Odsetki te są naliczane codziennie i uznawane na wskazanym Rachunku Szczegółowym raz na miesiąc.

Państwa wątpliwości dotyczą w pierwszej kolejności rozpoznania importu usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38-40 ustawy o VAT w związku z uczestnictwem w cash poolingu, z tytułu opłat gwarancyjnych i z tytułu pożyczek i wykazywania importu tych usług w deklaracji JPK_VAT.

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie regulują zasad opodatkowania umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana - umowa cash poolingu - porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik tego typu umów nie wie, czy jego środki zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym, nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że w przypadku świadczenia usług gdy jeden z kontrahentów posiada siedzibę poza terytorium kraju, istotne dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Z opisu sprawy wynika, że przystąpili Państwo do umowy o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową której rezultatem jest świadczenie usługi zarządzania płynnością przez Pool Leadera będącego podatnikiem nieposiadającym siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski. Pool Leader świadczy również usługę gwarancji oraz udzielił Państwu pożyczki. Zatem od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy ww. usługi podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce.

Pool Leader świadczy na Państwa rzecz usługi zarządzania płynnością za które są Państwo zobowiązani dokonać zapłaty odsetek. Odsetki płacone przez Państwa na Rachunek Szczegółowy Pool Leadera należne są za świadczone usługi wykonywane przez Pool Leadera na Państwa rzecz. Bank jest podmiotem obsługującym i wykonującym obsługę cash poola na rzecz Pool Leadera. Tak więc w analizowanych okolicznościach Państwo, w ramach umowy występują jako „uczestnik”. Jako uczestnik na podstawie opisanej umowy, będą Państwo nabywcą usług świadczonych przez Pool Leadera polegających na odpowiednich transferach środków finansowych w ramach struktury cash pooling, za które są Państwo zobowiązani dokonać zapłaty odsetek.

Pool Leader świadczy również usługę gwarancji pobierając opłatę manipulacyjną (facility fee) od przyznanego limitu zadłużenia w cash pool w wysokości x% jednorazowo na początku okresu rocznego oraz cokwartalnie wynagrodzenie y% od przyznanego limitu na podstawie wystawianych faktur.

Otrzymali też Państwo od Pool Leadera z cash poola pożyczkę na finansowanie działalności bieżącej na okres 10 lat. Odsetki od pożyczki naliczane są w okresach kwartalnych i płatne na podstawie otrzymanych faktur za okresy kwartalne.

Z przedstawionej treści wniosku wynika, że jako uczestnik systemu cash pool śą Państwo stroną umowy podpisanej z Pool Leaderem i to do Pool Leadera nabywają Państwo opisane usługi. W ramach przedstawionego systemu rozliczanie stron następuje pomiędzy Pool Leaderem a Państwem. Jak wskazano we wniosku, Pool Leader jest podatnikiem nieposiadającym siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski. Natomiast Państwo są czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług posiadającym siedzibę na terytorium kraju.

Dokonując zakupu usług od zagranicznego podatnika mamy do czynienia z importem usług, który podlega opodatkowaniu VAT w Polsce, zgodnie z art. 28b ustawy o VAT. Według jego treści, są Państwo - jako polski podatnik posiadający siedzibę w Polsce - zobligowani do opodatkowania transakcji na terytorium kraju. Przy czym będą Państwo spełniać warunki określone w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług. Zatem w niniejszym przypadku rozpoznają Państwo po swojej stronie import usług na terytorium Polski zgodnie z obowiązującymi przepisami. Import ww. usług należy opodatkować przy zastosowaniu zasad przewidzianych dla danej usługi.

W konsekwencji, w analizowanych okolicznościach, z tytułu zapłaty odsetek od cash poola, pożyczki oraz opłat gwarancyjnych zobowiązani są Państwo do rozliczenia podatku od towarów i usług na zasadzie importu usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie obowiązku rozliczenia w Polsce podatku VAT z tytułu wskazanych we wniosku, nabywanych od Pool Leadera, usług zarządzania płynnością, usługi gwarancji i usługi udzielenia pożyczki należało uznać za prawidłowe.

Przy określeniu zasad opodatkowania VAT wykonywanych usług decydujące znaczenie ma ustalenie, co jest przedmiotem sprzedaży.

W przedmiotowej sprawie Pool Leader świadczy usługi zarządzania płynnością finansową, zapewnia bowiem finansowanie uczestnikom systemu. Za usługi te są Państwo (jako uczestnik systemu) zobowiązani dokonać zapłaty odsetek. Z wniosku wynika ponadto, że Pool Leader świadczy również usługę gwarancji pobierając opłatę manipulacyjną od przyznanego limitu zadłużenia w cash pool. Dokonują Państwo też zapłaty odsetek od pożyczki otrzymanej od Pool Leadera na finansowanie działalności bieżącej.

Zobowiązani są więc Państwo dokonać zapłaty odsetek od cash poola, odsetek od udzielonej pożyczki oraz opłat gwarancyjnych.

W kwestii możliwości zasad opodatkowania VAT nabywanych przez Państwa usług należy wskazać, że zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział w odniesieniu do niektórych czynności zwolnienie od podatku.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 39 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 40 ww. ustawy:

W świetle art. 43 ust. 15 ustawy o VAT:

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu,

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 38-40 ustawy, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwo od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy pozwalają stwierdzić, że nabywane przez Państwa usługi cash-poolingu (zarządzania płynnością finansową), usługa gwarancji i usługa pożyczki nie znalazły się wśród usług wymienionych w ustawie o VAT jako wyłączone ze zwolnienia, tj. wymienione w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT.

Usługi cash poolingu nabywane przez Państwa stanowią usługi w zakresie zarządzania płynnością finansową grupy podmiotów są usługami, które podlegają zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji, do zapłaconych odsetek od cash poola stosuje się zwolnienie od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Świadczona przez Pool Leadera, za wynagrodzeniem uzyskiwanym od Państwa, usługa gwarancji od przyznanego limitu zadłużenia w cash pool mieści się natomiast w zakresie usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku od towarów i usług. Zatem do opłat uiszczanych przez Państwa, stanowiących zapłatę za usługę gwarancji stosuje się zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT.

Również będąca przedmiotem sprawy usługa pożyczki nabywana przez Państwa od Pool Leadera, jako wymieniona wprost w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT podlega zwolnieniu od podatku, na mocy tego przepisu. Tym samym, do zapłaconych odsetek od pożyczki również stosuje się zwolnienie od podatku VAT.

Zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy:

Jak stanowi ust. 7c ww. artykułu,

Zgodnie z art. 99 ust. 13b ustawy:

M.in. na podstawie wskazanej regulacji zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2019 r. poz. 1988 ze zm.).

Stosownie do § 1 ust. 1 ww. rozporządzenia:

W tym miejscu należy wskazać, że w deklaracji import usług rozlicza się m.in. w wierszu 12 poz. 29 – „Import usług nabywanych od podatników podatku od wartości dodanej, do których stosuje się art. 28b ustawy”. W poz. 29 wykazuje się więc wyłącznie transakcje importu usług, dla których stosuje się art. 28b ustawy o VAT i dotyczą transakcji z podatnikami innych krajów Unii Europejskiej.

Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Nabywają Państwo usługi od Pool Leadera będącego podatnikiem nieposiadającym siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, będącego rezydentem innego kraju Unii Europejskiej (Dania), gdzie posiada stałe miejsce prowadzenia działalności. W opisanej sytuacji na Państwa rzecz jest świadczony import usług, z tytułu wykonania których Państwo są podatnikiem, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Zatem powinni Państwo wykazać import usług na Państwa rzecz w poz. 29 deklaracji JPK_VAT.

Podsumowując, należy zgodzić się z Państwem, że miejscem opodatkowania przedmiotowych usług będzie Polska. W związku z tym, jako czynny podatnik podatku od towarów i usług zobowiązani są Państwo do rozliczenia podatku VAT z tytułu nabycia od Pool Leadera opisanych usług na zasadzie importu usług. Jak wskazano, wyżej nabywane przez Państwa usługi zarządzania płynnością finansową, usługa gwarancji i usługa udzielenia pożyczki korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. W konsekwencji, w celu rozliczenia usług, o których mowa we wniosku, nabywanych od Pool Leadera - podatnika nieposiadającego siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski – są Państwo zobowiązani do wykazania w swojej deklaracji podatkowej z tytułu podatku VAT importu usług zwolnionych od podatku VAT w pozycji 29.

Zatem Państwa stanowisko dotyczące rozpoznania nabywanych od Pool Leadera usług cash poola, pożyczki oraz usług gwarancji jako importu usług zwolnionych od podatku  i wykazania ich w pozycji 29 deklaracji jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również tego, kiedy powstaje obowiązek podatkowy w przypadku pobieranych przez Bank na rzecz Pool Leadera odsetek od Cash Poola, płaconych przez Państwa odsetek od pożyczki i opłat gwarancyjnych.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy:

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Powyższy przepis formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.

W tym miejscu zauważyć należy, że w art. 19a ust. 5 ustawy, ustawodawca w sposób szczególny uregulował powstanie obowiązku podatkowego dla niektórych usług.

I tak, na podstawie art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e ustawy:

Stosownie do treści art. 19a ust. 6 ustawy:

W przedstawionych okolicznościach są Państwo podatnikiem podatku VAT z tytułu importu usług zarządzania płynnością, usługi gwarancji i usługi udzielenia pożyczki. Wskazali Państwo, że nie mają Państwo możliwości obiektywnego ustalenia kiedy odsetki (opłaty) zostają otrzymane, tj. zaksięgowane na rachunku bankowym Pool Leadera (podmiotu zagranicznego, który świadczy na Państwa rzecz usługi zarządzania płynnością, usługę gwarancji i udzielił Państwu pożyczki). W konsekwencji, w niniejszej sprawie za moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu ww. usług należy uznać moment przekazania płatności odsetek czy opłaty gwarancyjnej, tj. moment obciążenia Państwa rachunku bankowego z tytułu wypłaty odsetek/opłaty gwarancyjnej na rzecz Pool Leadera świadczącego usługi zarządzania płynnością, usługę gwarancji i udzielającego Państwu pożyczki.

Państwa stanowisko jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).