Interpretacja indywidualna z dnia 10 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.485.2022.4.BD

Zawarcie umowy cash poolingu.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 listopada 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 22 listopada 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy cash poolingu. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 23 stycznia 2023 r. (wpływ 26 stycznia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca – K. Sp. z o.o. – polska spółka prawa handlowego, należy do grupy kapitałowej V., w skład której wchodzi również V. F. (dalej: „V.F.”) – spółka z siedzibą we (…) i funkcjonująca w reżimie prawa (…).

Strony, pozostając w strukturach jednej grupy kapitałowej, zamierzają zawrzeć umowę grupową cash poolingu, która poddana zostanie prawu francuskiemu (dalej: „Umowa Cash Poolingu”). W ramach Umowy Cash Poolingu Wnioskodawca będzie funkcjonował jako „Spółka Centralizowana”, a V. F. jako „Spółka Centralizująca”.

W wykonaniu Umowy Cash Poolingu Wnioskodawca, realizując swoje zobowiązanie umowne, będzie na bieżąco przekazywał do Spółki Centralizującej nadwyżki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym – przekazaniu podlegać będzie całe dodatnie saldo na rachunku bankowym Wnioskodawcy (dalej: „Depozyt”).

W przypadku wystąpienia niedoborów pieniężnych po stronie Wnioskodawcy, Wnioskodawca jako Spółka Centralizowana, będzie uprawniony w ramach Umowy Cash Poolingu do wystąpienia do Spółki Centralizującej – V. F., o finansowanie zadłużenia  w całości lub w części (dalej: „Zasilenie”). Maksymalna kwota Zasileń, która będzie mogła zostać przekazana przez Spółkę Centralizującą, będzie uzgadniana pomiędzy stronami Umowy Cash Poolingu w toku jej wykonywania.

Umowa Cash Poolingu nie przewiduje terminów zwrotu Depozytów i Zasileń pomiędzy stronami. Rozliczenie Depozytów i Zasileń pomiędzy stronami nastąpi najpóźniej po wygaśnięciu Umowy Cash Poolingu.

W celu realizacji opisanych przepływów pieniężnych, Wnioskodawca udzieli Spółce Centralizującej dostępu do swojego rachunku bankowego i na tej podstawie Spółka Centralizująca samodzielnie będzie dokonywać operacji na rachunku bankowym Wnioskodawcy, tj. jego zasilenia kwotą Zasileń z rachunku bankowego Spółki Centralizującej lub transferu zgromadzonych na rachunku kwot pieniężnych na rachunek Spółki Centralizującej w ramach Depozytu.

Z tytułu Depozytu przekazanego z rachunku bankowego Spółki Centralizowanej na rachunek bankowy Spółki Centralizującej, Wnioskodawca jako Spółka Centralizowana, będzie uprawniony do odsetek ustalonych przez Spółkę Centralizującą przy uwzględnieniu salda na rachunku bankowym Spółki Centralizowanej oraz aktualnych standardów rynkowych dla oprocentowania w tym zakresie (dalej: „Odsetki od Depozytu”).

Z tytułu Zasileń przekazanych z rachunku bankowego Spółki Centralizującej na rachunek bankowy Spółki Centralizowanej, Wnioskodawca jako Spółka Centralizowana, będzie zobowiązany do zapłaty odsetek ustalonych przez Spółkę Centralizującą przy uwzględnieniu salda na rachunku bankowym oraz aktualnych standardów rynkowych dla oprocentowania  w tym zakresie (dalej: „Odsetki od Zasileń”).

Odsetki od Depozytu i Odsetki od Zasileń mogą być zmieniane przez Spółkę Centralizującą poprzez ich podwyższenie lub obniżenie, z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia. Spółka Centralizowana będzie w takim wypadku uprawniona do rozwiązania Umowy w ciągu 15 dni z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia.

W treści uzupełnienia wniosku wskazali Państwo, że Wnioskodawca jako Spółka Centralizowana w celu przeprowadzenia operacji cash poolingu może wykonywać czynności polegające na:

(1)przekazaniu Spółce Centralizującej nadwyżki pieniężnej na rachunku bankowym – przekazane będzie całe saldo dodatnie – jeśli Wnioskodawca nie upoważni Spółki Centralizującej do zarządzania operacjami bankowymi na rachunku bankowym Wnioskodawcy;

(2)udzieleniu Spółce Centralizującej dostępu do swojego rachunku bankowego, w celu samodzielnego wykonywania operacji na rachunku bankowym Wnioskodawcy przez Spółkę Centralizującą – jeśli Wnioskodawca upoważni Spółkę Centralizującą do zarządzania operacjami bankowymi na rachunku bankowym Wnioskodawcy.

Strony nie przewidują wykonywania przez Wnioskodawcę jako Spółkę Centralizowaną żadnych innych czynności, w tym świadczenia usług. W szczególności Wnioskodawca nie będzie zarządzał przepływem środków pieniężnych, które realizowane będą przez Spółkę Centralizującą na rzecz Wnioskodawcy bądź jakichkolwiek innych Spółek Centralizowanych z grupy kapitałowej.

W związku z powyższym, w ramach transakcji cash poolingu Wnioskodawca nie będzie otrzymywał żadnego wynagrodzenia z tytułu wykonywanych czynności. Wnioskodawca uprawniony będzie jedynie do Odsetek od Depozytu opisanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Wnioskodawcy w zakresie transakcji cash poolingu i w związku z tą umową nie będą łączyć ze Spółką Centralizującą ani innymi Spółkami Centralizowanymi jakiekolwiek inne umowy niż umowa grupowa cash poolingu. W ramach transakcji cash poolingu, Wnioskodawca zawrze jedynie umowę ze Spółką Centralizującą opisaną we wniosku o wydanie interpretacji.

W ramach umowy cash poolingu, jeśli Wnioskodawca upoważni do tego Spółkę Centralizującą, Spółka Centralizująca uzyska dostęp do rachunku bankowego Wnioskodawcy. W ramach tego dostępu Spółka Centralizująca będzie dokonywać przelania Depozytów z rachunku bankowego Wnioskodawcy na rachunek bankowy Spółki Centralizującej oraz przelania Zasileń na rachunek bankowy Wnioskodawcy („Operacje Balansowania”).

Strony nie przewidują wykonywania przez Spółkę Centralizująca na rzecz Wnioskodawcy jako Spółki Centralizowanej jakichkolwiek innych czynności w ramach transakcji cash poolingu.

Inne Spółki Centralizowane w ramach grupy kapitałowej i struktury cash poolingu, na podstawie zawartych przez te spółki umów cash poolingu ze Spółką Centralizującą będą posiadały rolę taką samą jak opisana we wniosku rola Wnioskodawcy. Spółki te będą przekazywać swoje Depozyty do Spółki Centralizującej i otrzymywać Zasilenia. Strony nie przewidują wykonywania przez Spółki Centralizowane z grupy innych czynności na rzecz Spółki Centralizującej bądź innych Spółek Centralizowanych.

Pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych

Czy w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych czynności realizowane w ramach Umowy Cash Poolingu nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, Umowa Cash Poolingu ani żadna z czynności wykonywanych w ramach tej Umowy (w szczególności wpłaty i wypłaty Depozytów i Zasileń realizowane pomiędzy Spółką Centralizującą i Spółką Centralizowaną) nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa Cash Poolingu jest umową nienazwaną i jako taka nie mieści się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zdefiniowanym w art. 1 ustawy podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przywołując treść art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazać można, że Umowa Cash Poolingu, jako umowa nienazwana, nie została wymieniona w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych objętych podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W Państwa ocenie, na żadnym etapie funkcjonowania Umowy Cash Poolingu nie dochodzi do opodatkowania rozliczeń podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności wykonywane przez Spółkę Centralizującą lub Spółki Centralizowane z grupy kapitałowej  w wykonaniu Umowy Cash Poolingu nie spełniają bowiem definicji pożyczki uregulowanej  w art. 720 ustawy Kodeks cywilny.

W myśl art. 720 Kodeksu cywilnego, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych, co do gatunku,  a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa Cash Poolingu (zarządzania płynnością finansową) jest natomiast umową o świadczenie usług finansowych. Usługa ta jest przeznaczona do efektywnego zarządzania środkami finansowymi podmiotów gospodarczych. Głównym celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest optymalizacja zarzadzania stanem środków pieniężnych na wielu rachunkach bankowych należących do jednej grupy kapitałowej. Ogólnie usługa świadczona na rzecz Państwa jako Spółki Centralizowanej i pozostałych Spółek Centralizowanych  z grupy kapitałowej polega na koncentrowaniu środków z rachunków bankowych Spółek Centralizowanych na rachunku głównym Spółki Centralizującej i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali oraz różnicy pomiędzy oprocentowaniem kredytów i depozytów na rynku bankowym.

System zarządzania płynnością finansową umożliwia koncentrację środków podmiotów grupy kapitałowej oraz kompensaty przejściowych nadwyżek wykazywanych przez jedne podmioty z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Jedną  z najważniejszych korzyści takiego systemu jest możliwość globalnego minimalizowania kosztów działalności podmiotów z grupy kapitałowej.

Konstrukcja Umowy Cash Poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących spółek, nie wyczerpuje zatem istotnych znamion pożyczki.

W przedmiotowym systemie zarządzania płynnością, niektóre Spółki Centralizowane z grupy kapitałowej mogą posiadać chwilowo wolne środki finansowe, podczas gdy inne mogą posiadać niedobór tych środków. Z tytułu uczestnictwa w powyższych transakcjach dla wszystkich Spółek Centralizowanych grupy kapitałowej powstają określone prawa  i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia lub realizacji umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony  w umowie podmiot.

Państwo, jako Spółka Centralizowana, jako uczestnik systemu zarządzania płynnością, posiadając wolne środki transferuje te środki na rachunek główny Spółki Centralizującej i na tej podstawie wyliczane jest w pierwszej kolejności saldo należnych Spółce Centralizowanej Odsetek od Depozytu.

W przypadku natomiast, gdy w Spółce Centralizowanej wystąpią chwilowe niedobory środków finansowych, Spółka Centralizowana może skorzystać ze środków innych uczestników zgromadzonych na rachunku głównym Spółki Centralizującej i na tej podstawie wyliczane będzie saldo Odsetek od Zasileń płatnych przez Spółkę Centralizowaną.

W Państwa ocenie, wpłat i wypłat (Depozytów i Zasileń) dokonywanych pomiędzy Spółką Centralizującą i Spółką Centralizowaną z wykorzystaniem środków wszystkich podmiotów z grupy kapitałowej uczestniczących w strukturze cash poolingu nie można łączyć z obowiązkiem ustalenia jakiejkolwiek relacji prawnej pomiędzy Spółką Centralizowaną  a Spółką Centralizującą posiadającą rachunek główny do zarządzania środkami.

Spółka Centralizowana jako uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest – co do zasady – rachunek zbiorczy Spółki Centralizującej, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie Umowy Cash Poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a czynności tego typu nie można zakwalifikować, jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym  z powyższych przyczyn – czynności dokonywane w ramach Umowy Cash Poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową (Umowa Cash Poolingu), do której Państwo przystąpią oraz świadczone w jej ramach czynności nie podlegają i nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska przywołali Państwo interpretacje indywidualne.

Powyżej przywołano tylko tę część Państwa stanowiska, która odnosi się do opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 170):

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy stwierdzić, że umowa cash poolingu pozostaje umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.) – w księdze trzeciej zobowiązania – nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki wymienionej w katalogu określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednakże nie jest taką umową, bowiem w myśl art. 720 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega  na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków. W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony  w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest – co do zasady  – rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie będzie zawierała w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że będzie wyczerpywać ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki.

Czynności tego typu nie można wobec tego uznać jako umowy pożyczki.

Umowa cash poolingu jest też zbliżona swą konstrukcją do umowy depozytu nieprawidłowego. Nie stanowi jednakże umowy depozytu nieprawidłowego, gdyż nie spełnia jego warunków.

Zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego:

Umowa cash poolingu nie wyczerpuje zatem znamion instytucji depozytu nieprawidłowego.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym  – z powyższych przyczyn – czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zatemczynności dokonywane w ramach opisanej we wniosku umowy cash poolingu (ani samo jej zawarcie) nie będą podległy opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja ta dotyczy tylko Państwa sytuacji jako Podmiotu, który wystąpił z wnioskiem o jej wydanie.

Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy  Ordynacja podatkowa.