Interpretacja indywidualna z dnia 3 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.745.2022.3.AM

Uznanie wypłaty przypadającego na Wnioskodawcę udziału w zysku z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia za czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz sposób dokumentowania ww. czynności.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w zakresie uznania wypłaty przypadającego na Pana udziału w zysku z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia za czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz sposobu dokumentowania ww. czynności.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 października 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 17 października 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie:

-uznania wypłaty przypadającego na Pana udziału w zysku z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia za czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT,

-sposobu dokumentowania ww. czynności,

-momentu powstania obowiązku podatkowego

oraz zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 9 stycznia 2023 r. (wpływ 10 stycznia 2023 r.) oraz 10 stycznia 2023 r. (wpływ 10 stycznia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego (z uwzględnieniem uzupełnienia wniosku)

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, której przedmiotem jest świadczenie usług z zakresu instalacji elektrycznych i automatyki przemysłowej a także pozyskiwanie zleceń na takie usługi na rzecz innych podmiotów (usługi pozyskiwania zleceń, pośrednictwo w pozyskiwaniu zleceń). Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przychody uzyskiwane przez Wnioskodawcę z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowane są w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych określonym w ustawie o ryczałcie.

W roku 2018 Wnioskodawca działając w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przystąpił do realizacji wspólnego przedsięwzięcia z innym podmiotem zajmującym się obsługą inwestycji z zakresu instalacji elektrycznych działającym w formie spółki osobowej (dalej: Partner). Zawarte porozumienie w sprawie realizacji wspólnego przedsięwzięcia pomiędzy Wnioskodawcą i Partnerem nie spowodowało powstania jakiegokolwiek wspólnego majątku, nie stanowiło zawiązania żadnego rodzaju spółki oraz powstania jakiegokolwiek podmiotu posiadającego osobowość prawną. Partner i Wnioskodawca zachowali pełną odrębność i samodzielność (także w zakresie rozliczeń podatkowych).

Wspólne przedsięwzięcie polegało na wykonaniu instalacji elektrycznej na rzecz podmiotu trzeciego (dalej: Kontrahent) i pełnieniu nadzoru nad prawidłowością jej działania w pierwszej kluczowej części okresu gwarancyjnego, trwającej trzy lata, kiedy z reguły ujawniają się ewentualne wady wykonanej instalacji (przedsięwzięcie). W ramach realizowanego przedsięwzięcia do zadań Wnioskodawcy należało pozyskanie Kontrahenta (zlecenia) na jak najkorzystniejszych warunkach oraz nadzór nad inwestycją w okresie gwarancyjnym przypadającym po zakończeniu inwestycji, a konkretnie w jego pierwszej trzyletniej części (pełny okres gwarancyjny dla tej instalacji wynosił 5 lat, ale specyfika podobnych instalacji jest taka, że ewentualne wady ujawniają się z reguły w ciągu 2-3 lat od rozpoczęcia ich eksploatacji, także w umowie pomiędzy Partnerem a Kontrahentem okres gwarancyjny wynoszący łącznie pięć lat został podzielony na pierwszą trzyletnią część, po upływie której następuje zwolnienie części kaucji zabezpieczającej i drugą dwuletnią część, po upływie której uwalniana jest cała kaucja). W zakres obowiązków wchodziła w szczególności weryfikacja poprawności działania wykonanej instalacji elektrycznej, weryfikacja zgłoszeń gwarancyjnych i kontakt z Kontrahentem w tym przedmiocie, ustalanie sposobu usuwania usterek a także ich usuwanie/nadzór nad ich usuwaniem. Przy czym opisany zakres działań Wnioskodawcy wynikał wyłącznie z ustaleń pomiędzy Wnioskodawcą a Partnerem. Wnioskodawca nie był natomiast stroną umowy z Kontrahentem i nie był w niej wskazany jako współwykonawca ani też podwykonawca Partnera.

Umowę z Kontrahentem zawarł wyłącznie Partner Wnioskodawcy i to on odpowiadał względem Kontrahenta za całość prac związanych z wykonaniem instalacji (zapewniał na własny koszt personel i materiały niezbędne do realizacji zlecenia). Wyłączną rolą Partnera było także rozliczenie wynagrodzenia z tytułu zrealizowanych prac z Kontrahentem (Partner wystawił fakturę na rzecz Kontrahenta z tytułu wykonanych prac i otrzymał całość wynagrodzenia z tego tytułu od Kontrahenta na własny rachunek bankowy). Umowa zawarta pomiędzy Kontrahentem i Partnerem nie przewidywała żadnych praw i obowiązków Wnioskodawcy związanych z realizowanym zleceniem, w szczególności Wnioskodawca nie był wskazywany jako podwykonawca czy współwykonawca zlecenia wraz z Partnerem. Opisane powyżej działania Wnioskodawcy z zakresu nadzoru nad prawidłowością działania instalacji wynikały wyłącznie z porozumienia z Partnerem i ustalonego podziału zadań przy realizacji przedsięwzięcia. Umowa zawarta pomiędzy Partnerem a Kontrahentem nie przewidywała również żadnego wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy od Kontrahenta w związku z wykonywanymi czynnościami nadzoru nad instalacją w okresie gwarancyjnym.

Zgodnie natomiast z ustaleniami określającymi zasady realizacji opisanego wspólnego przedsięwzięcia poczynionymi z Partnerem, po całkowitym jego zrealizowaniu rozumianym jako upływ pierwszej, newralgicznej części okresu gwarancyjnego na wykonaną instalację elektryczną, Partner i Wnioskodawca dokonają podziału zysków z niej osiągniętych. Udział przypadający na Wnioskodawcę określony został w wysokości ustalonego z Partnerem % zysku Partnera ze zrealizowanego zlecenia na rzecz Kontrahenta. Poza wypłatą zysku, porozumienie zawarte z Partnerem nie przewiduje żadnych rozliczeń pomiędzy Partnerem a Wnioskodawcą. W szczególności żadna ze stron nie jest zobowiązana do zwrotu jakichkolwiek kosztów ponoszonych przez drugą stronę w związku z realizacją zlecenia. Takie koszty traktowane są jako koszty własne realizacji zlecenia na rzecz Kontrahenta przez Partnera/Wnioskodawcę niepodlegające wzajemnym rozliczeniom.

Umowa o realizację zlecenia pomiędzy Partnerem i Kontrahentem i porozumienie o wspólnym przedsięwzięciu pomiędzy Wnioskodawcą i Partnerem zostały zawarte w 2018 r. Inwestycja została zakończona (w znaczeniu wykonania instalacji) w 2019 r. Pierwsza część okresu gwarancyjnego upłynęła natomiast w sierpniu 2022 r. W konsekwencji zgodnie z umową wiążącą Wnioskodawcę z Partnerem, Wnioskodawca uzyskał prawo do otrzymania należnej mu części zysku ze zrealizowanego przedsięwzięcia (okres gwarancyjny co prawda nie upłynął całkowicie, gdyż wynosi on 5 lat, jednak specyfika tego typu instalacji jest taka, że ewentualne wady ich wykonania ujawniają się w ciągu 2-3 pierwszych lat eksploatacji, ujawnienie się dalszych wad po upływie pierwszej trzyletniej części okresu gwarancyjnego jest już bardzo mało prawdopodobne). Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż dopiero w sierpniu 2022 r., tj. w momencie całkowitego zakończenia zlecenia rozumianego jako upływ pierwszej części okresu gwarancji, działania Wnioskodawcy i Partnera w związku z realizacją zlecenia na rzecz Kontrahenta zostały de facto zakończone i Wnioskodawca nabył prawo do otrzymania udziału w zysku. W konsekwencji w sierpniu 2022 r. Partner dokonał rozliczenia przychodów i kosztów zrealizowanego zlecenia i w 2022 r. dokona na rzecz Wnioskodawcy wypłaty należnego mu % udziału w zysku z inwestycji.

Na tle opisanego stanu faktycznego, Wnioskodawca powziął wątpliwości odnośnie skutków otrzymania w 2022 r. zysku na gruncie przepisów ustawy o VAT i podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że:

Partner jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W celu realizacji przedmiotu umowy w ramach wspólnego przedsięwzięcia, na podstawie zawartego porozumienia zobowiązania Wnioskodawcy obejmowały:

·Pozyskanie zlecenia na jak najkorzystniejszych warunkach (lobbowanie na rzecz Partnera, aby to on został wybrany do realizacji Zlecenia, wykorzystanie w tym celu reputacji zawodowej i doświadczenia Wnioskodawcy),

·Pośredniczenie w kontaktach pomiędzy Partnerem a Kontrahentem podczas realizacji zlecenia i po jego zakończeniu w okresie gwarancyjnym (łagodzenie napięć, pomoc w rozwiązywaniu kwestii spornych),

·Pełnienie nadzoru nad działaniem wykonanej w ramach zlecenia instalacji elektrycznej w okresie gwarancyjnym, zwłaszcza w pierwszej kluczowej części okresu gwarancyjnego, trwającej trzy lata, kiedy z reguły ujawniają się ewentualne wady wykonanej instalacji (weryfikacja poprawności działania wykonanej instalacji elektrycznej, weryfikacja zgłoszeń gwarancyjnych i kontakt z Kontrahentem w tym przedmiocie, ustalanie sposobu usuwania usterek a także ich usuwanie/nadzór nad ich usuwaniem).

W celu realizacji przedmiotu umowy w ramach wspólnego przedsięwzięcia, na podstawie zawartego porozumienia zobowiązania Partnera obejmowały wykonanie instalacji elektrycznej zgodnie z wymaganiami Kontrahenta, z wykorzystaniem własnego personelu, podwykonawców, materiału i środków. Upraszczając nieco, rolą Wnioskodawcy było pozyskanie zlecenia i zapewnienie, aby jego wykonanie przebiegało w sposób możliwie bezkonfliktowy (w tym w okresie gwarancyjnym) zaś rolą Partnera było wykonanie zlecenia (zaprojektowanie instalacji elektrycznej wykonanie właściwych prac budowlanych i instalacyjnych).

W ramach realizacji zlecenia na rzecz Kontrahenta Wnioskodawca nie poniósł istotnych kosztów własnych, w zasadzie wszystkie koszty były po stronie Partnera. Koszty Wnioskodawcy to koszty dojazdów na budowę podczas realizacji zlecenia i w okresie gwarancyjnym oraz czas poświęcony na pozyskanie zlecenia, konsultacje w trakcie jego realizacji oraz na wyjazdy interwencyjne w okresie gwarancyjnym.

W ramach realizacji zlecenia wszystkie w zasadzie wydatki były ponoszone przez Partnera. W szczególności Partner ponosił koszty związane z zaprojektowaniem i wykonaniem instalacji elektrycznej, w tym koszty projektu, materiałów budowlanych, wynagrodzenia pracowników i podwykonawców oraz wszelkie inne koszty związane z wykonaniem instalacji.

Wysokość udziału Wnioskodawcy w zyskach została ustalona przed rozpoczęciem realizacji zlecenia jako określony w porozumieniu pomiędzy Wnioskodawcą a Partnerem % dochodu z realizacji zlecenia rozumianego jako różnica pomiędzy kosztami poniesionymi przez Partnera w celu realizacji zlecenia (łączna wartość wydatków na wykonanie instalacji elektrycznej) a wynagrodzeniem otrzymanym przez Partnera od Kontrahenta. Wypłata udziału Wnioskodawcy w zyskach została przy tym przesunięta na koniec pierwszej części okresu gwarancyjnego instalacji elektrycznej wynoszącego 3 lata, gdyż konieczność usunięcia ewentualnych usterek i wad instalacji mogła mieć istotny wpływ na zmniejszenie dochodu z realizacji zlecenia i w konsekwencji należnego Wnioskodawcy udziału w zyskach. Pierwotnie udział Wnioskodawcy w zysku miał być wypłacony do końca 2022 r., jednak w związku z koniecznością ustalenia konsekwencji podatkowych i prawidłowego udokumentowania wypłaty, w ostatnim czasie na mocy wzajemnego konsensusu (bez aneksu do porozumienia) Wnioskodawca razem z Partnerem przesunęli wypłatę najpóźniej do końca pierwszego kwartału 2023 r.

Na podstawie zawartego porozumienia w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia ani Wnioskodawca ani Partner nie świadczyli na swoją rzecz żadnych czynności, za które pobierane było wynagrodzenie. Świadczenia określone w porozumieniu nie wiązały się z obowiązkiem zapłaty wynagrodzenia przez którąkolwiek ze Stron na rzecz drugiej Strony, a jedynie z podziałem zysku po zakończeniu wspólnego przedsięwzięcia według zasad ustalonych w porozumieniu.

Niezależnie od powyższego, w trakcie realizacji zlecenia na rzecz Kontrahenta Partner korzystał z usług Wnioskodawcy m.in. dotyczących projektowania instalacji elektrycznej, dokonywania pomiarów na potrzeby instalacji elektrycznej, uruchamiania systemu automatyki etc. Odbywało się to jednak dodatkowo, poza porozumieniem – świadczenie tych usług nie było nim w ogóle objęte, wynagrodzenie za nie było wypłacane Wnioskodawcy na bieżąco na podstawie wystawionych przez niego faktur VAT, Partner nie był w żaden sposób zobligowany do korzystania w tym zakresie z usług Wnioskodawcy, mógł równie dobrze korzystać z usług dowolnego innego podwykonawcy.

Należy zaznaczyć, iż poza realizacją wspólnego przedsięwzięcia Wnioskodawca jest jednym z wielu podwykonawców Partnera i świadczy na jego rzecz różnorakie usługi od wielu lat, również niemające żadnego związku ze wspólnym przedsięwzięciem i dotyczące innych projektów realizowanych przez Partnera samodzielnie. Sytuacja ze wspólnym przedsięwzięciem była jednak inna od standardowej współpracy Wnioskodawcy z Partnerem o tyle, że to Wnioskodawca zaproponował Partnerowi realizację zlecenia stanowiącego wspólne przedsięwzięcie, swoimi działaniami w istotny sposób przyczynił się do tego, że Partner został wybrany przez Kontrahenta do jego realizacji i przez cały okres realizacji zlecenia oraz później w okresie gwarancyjnym łagodził ewentualne napięcia i sytuacje potencjalnie konfliktowe na linii Partner - Kontrahent, które mogłyby skutkować utrudnieniami w realizacji zlecenia. W tym przypadku Wnioskodawca jest zatem nie jednym z wielu podwykonawców Partnera, wykonującym jedynie jego polecenia, ale niejako współautorem projektu stanowiącego wspólne przedsięwzięcie (partnerem biznesowym). Stąd też udział Wnioskodawcy w zysku z jego realizacji.

Pytania

1)Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, iż wypłata przez Partnera na rzecz Wnioskodawcy przypadającego na niego udziału w zysku z realizacji zlecenia na rzecz Kontrahenta (wspólnego przedsięwzięcia) jest zdarzeniem pozostającym poza zakresem opodatkowania VAT i tym samym nie wymaga udokumentowania fakturą VAT?

2)W przypadku odpowiedzi negatywnej na pytanie oznaczone nr 1, tj. uznania, iż otrzymany przez Wnioskodawcę udział w zysku z realizacji zlecenia na rzecz Kontrahenta (wspólnego przedsięwzięcia) stanowi wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług w rozumieniu przepisów ustawy o VAT – czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, iż obowiązek podatkowy w VAT powstanie z chwilą całkowitego wykonania świadczeń wchodzących w zakres świadczeń Wnioskodawcy w związku z realizacją inwestycji, tj. z upływem pierwszej części okresu gwarancji w sierpniu 2022 r.?

Pana stanowisko w sprawie (z uwzględnieniem uzupełnienia wniosku)

Ad 1.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłata przez Partnera na rzecz Wnioskodawcy przypadającego na niego udziału w zysku z realizacji opisanego we wniosku wspólnego przedsięwzięcia stanowi zdarzenie pozostające poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Pomiędzy Wnioskodawcą i Partnerem nie doszło bowiem do wykonania żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. W szczególności otrzymany udział w zysku z realizacji przedsięwzięcia nie mieści się w pojęciu odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Jak bowiem wynika z jednolitego w tym względzie orzecznictwa sądów administracyjnych, popartego wskazówkami zawartymi w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE, za świadczenie usług za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, uważane mogą być tylko takie sytuacje, w których (por. np. wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 czerwca 2017 r., sygn. akt III SA/Wa 1911/16 i powołane tam orzecznictwo):

1.istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

2.wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

3.istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

4.odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

5.istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Za takie czynności, tj. odpłatne świadczenie usług nie uważa się natomiast co do zasady czynności wykonywanych przez podmioty realizujące wspólne przedsięwzięcia, co potwierdził Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 29 kwietnia 2004 r., w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro SGPS SA (EDM) v. Fazenda Publica analizując kwestię opodatkowania tzw. konsorcjów. Trybunał stwierdził w nim, że działania wykonywane przez członków konsorcjum na podstawie postanowień umowy ustalającej zasady działania konsorcjum oraz zgodnie z ustalonym udziałem w konsorcjum każdego przedsiębiorstwa, nie stanowią dostawy towaru lub usługi świadczonej odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, ani nie są, w związku z tym, transakcją podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem w rozumieniu przywołanej dyrektywy. Zdaniem TSUE, tylko wówczas, gdy działania członków konsorcjum dotyczące czynności wykraczających poza wynikający z umowy ich udział w konsorcjum obejmują z tego tytułu zapłatę od innych członków konsorcjum, takie działania stanowią dostawę towarów lub usług „świadczonych odpłatnie” w rozumieniu tego przepisu.

Warte odnotowania jest w tym miejscu, iż pogląd o braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług wzajemnych rozliczeń wewnętrznych uczestników różnego rodzaju konsorcjów/wspólnych przedsięwzięć można uznać także za utrwalony w orzecznictwie krajowych sądów administracyjnych. Podkreśla się w nim w szczególności, że zachowanie przez członka i lidera konsorcjum odrębnego statusu podatników podatku od towarów i usług nie może przesądzać, że rozliczenia pieniężne między uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia, mogą być same przez się potraktowane jako czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zaś „określony w umowie podział wszystkich uzyskanych przychodów dokonywany przez lidera konsorcjum nie może zostać uznany za odsprzedaż usług przez jeden podmiot innym podmiotom wchodzącym w skład konsorcjum, gdy jego partnerzy w ogóle nie korzystają z tak wykonywanych usług, nie są ich usługobiorcami, a wręcz odwrotnie występują zbiorowo w charakterze usługodawców, których reprezentuje lider” (z wyroku NSA z dnia 10 października 2014 r., sygn. akt I FSK 1418/13, tak również w wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 6 grudnia 2017 r., sygn. akt I SA/Wr 829/17 oraz WSA w Warszawie w wyroku z dnia 8 grudnia 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 2930/15). Tytułem przykładu powołać tutaj można także wyrok WSA w Poznaniu z dnia 18 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Po 1026/15. W przedmiotowym orzeczeniu sąd wskazał, że nie każdy transfer wartości pieniężnych pomiędzy partnerami konsorcjum może zostać uznany za obrót z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług. Jedynie transfery związane z faktyczną dostawą towarów, bądź świadczeniem usług dla potrzeb realizacji prac związanych z projektem, w szczególności świadczenie usług na rzecz konsorcjum należy traktować jako zdarzenie podlegające opodatkowaniu VAT. Natomiast transfery związane jedynie z rozliczeniami finansowymi dokonywanymi pomiędzy partnerami konsorcjum na zasadach uzgodnionych w umowie konsorcjum pozostają poza zakresem opodatkowania VAT. Co istotne, analizując poszczególne przesłanki pozwalające zakwalifikować określone zdarzenie jako odpłatne świadczenie usług na gruncie VAT, sąd skonkludował, iż konsorcjant otrzymujący środki pieniężne od drugiego konsorcjanta, w istocie otrzymuje część wynagrodzenia należną mu od zamawiającego: „Partner otrzymując część należnego od drugiego uczestnika konsorcjum nie otrzymuje w istocie żadnego świadczenia, lecz odbiera należne mu od zamawiającego wynagrodzenie (odpowiada, zgodnie z umową przed zamawiającym, a nie drugim uczestnikiem konsorcjum, za wykonanie zamówienia), które tylko dla pewnego usprawnienia relacji pomiędzy Partnerami konsorcjum a zamawiającym, dokonywane jest poprzez jednego z uczestników konsorcjum” (w podobnym tonie wypowiadał się także wielokrotnie NSA, por. np. wyrok z dnia 4 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 1012/13, z 12 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 1128/12, czy też z dnia 12 sierpnia 2015 r., sygn. akt I FSK 1373/14).

Stanowisko zbieżne z powyższym prezentują również organy podatkowe, zdaniem których jedynie wyświadczenie usługi przez konsorcjum jako całość na rzecz zleceniodawcy stanowi zdarzenie rodzące obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o VAT (dokumentowane poprzez wystawienie przez lidera konsorcjum faktury na rzecz zleceniodawcy), a wewnętrzne rozliczenia w zakresie realizowanych przez konsorcjum projektów, dokonywane pomiędzy uczestnikami konsorcjum są zdarzeniami neutralnymi na gruncie ustawy o VAT, jako że w trakcie wspólnej realizacji projektów, pomiędzy uczestnikami konsorcjum nie dochodzi do jakiejkolwiek czynności opodatkowanej VAT (tak np.: w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 czerwca 2016 r., nr IPPP1/4512-322/16-4/AS). W jednej z ostatnich, odnoszącej się do skutków na gruncie przepisów o VAT rozliczeń pomiędzy liderem a partnerem konsorcjum organ przyznał (podobnie, jak w cytowanym wyżej wyroku NSA), iż „Określony w Umowie Konsorcjum podział przychodów dokonywany przez Spółkę jako lidera konsorcjum, nie może zostać uznany za odprzedaż usług przez jeden podmiot innemu podmiotowi wchodzącemu w skład konsorcjum, gdyż strony Umowy Konsorcjum w ogóle nie korzystają z tak wykonywanych usług, nie są ich usługobiorcami, a wręcz odwrotnie, występują zbiorowo w charakterze usługodawców wykonujących wspólnie usługi na rzecz Zamawiającego, których reprezentuje Spółka. Rozliczenia pieniężne między uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia, jeśli nie towarzyszy im świadczenie usługi, nie mogą być bowiem same przez się potraktowane jako czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług” (interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 2 marca 2018 r., nr 0115-KDIT1-2.4012.54.2018.1.RS, tak również w interpretacji tego organu z dnia 9 stycznia 2018 r., nr 0113-KDIPT1-2.4012.824.2017.1.KT oraz z dnia 19 sierpnia 2015 r., nr IPTPP3/4512-153/15-4/UNr, wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi).

Wnioskodawca ma oczywiście świadomość, że ww. interpretacje i orzeczenia zapadły w indywidualnych sprawach, tym niemniej ze względu na podobieństwo istoty zrealizowanego przedsięwzięcia (porozumienie o współpracy pomiędzy Partnerem i Wnioskodawcą zbliżone swym charakterem do umowy konsorcjum, mające na celu określenie zasad wspólnego wykonania instalacji elektrycznej i nadzoru nad jej prawidłowym działaniem w okresie gwarancji) i przyjętego mechanizmu rozliczeń do stanów faktycznych będących przedmiotem czynionej w nich analizy, uważa że wnioski z nich płynące winny znaleźć zastosowanie również w przedstawionym w niniejszym wniosku stanie faktycznym.

Także bowiem w tym przypadku nie wystąpią elementy przesądzające za uznaniem rozliczeń pomiędzy Partnerem a Wnioskodawcą za zdarzenie wchodzące w zakres opodatkowania VAT. Istotą działania Wnioskodawcy w ramach porozumienia o współpracy nie jest bowiem świadczenie jakiejkolwiek usługi na rzecz Partnera. Nie może być za takowe uznanie świadczenie w postaci pozyskania zlecenia na jak najkorzystniejszych warunkach, gdyż beneficjentem tego działania Wnioskodawcy jest zarówno sam Wnioskodawca, jak i Partner (w równym stopniu) dążący do osiągnięcia zysku z jego realizacji. Partner nie jest także beneficjentem usługi w zakresie pełnienia nadzoru nad prawidłowością działania instalacji elektrycznej w okresie gwarancyjnym – beneficjentem tego świadczenia jest Kontrahent, na rzecz którego te działania są wykonywane i który z tego tytułu uiszcza należność w ramach wynagrodzenia ustalonego w umowie z Partnerem. Innymi słowy brak jest podstaw do twierdzenia, iż otrzymany przez Wnioskodawcę udział w zysku z realizacji jest wynagrodzeniem z tytułu świadczenia jakichkolwiek usług przez Wnioskodawcę na rzecz Partnera. Wypłatę udziału w zysku z realizacji zlecenia należy w tym przypadku uznać wyłącznie za czynność techniczną pomiędzy Partnerem a Wnioskodawcą – wewnętrzne rozliczenie między podmiotami uczestniczącymi w świadczeniu usługi na rzecz Kontrahenta pozostające poza zakresem opodatkowania VAT.

Tym samym zdarzenie to powinno być dokumentowane odpowiednim dowodem księgowym (notą księgową) inną niż faktura, jako że ta ostatnia stosownie do postanowień art. 106b ustawy o VAT przewidziana jest wyłącznie dla udokumentowania sprzedaży w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

Ad 2.

Pytanie oznaczone numerem 2 Wnioskodawca zadał na wypadek uznania stanowiska w zakresie pytania pierwszego za nieprawidłowe, tj. uznania, że w sprawie ma miejsce wykonanie przez Wnioskodawcę czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zaś otrzymany udział w zysku z realizacji zlecenia na rzecz Kontrahenta stanowi wynagrodzenie z tytułu jej wykonania. Pytaniem tym Wnioskodawca zmierza do uzyskania potwierdzenia, że w takim przypadku obowiązek podatkowy w VAT powstanie w dacie wykonania usługi, przez co w przedstawionym stanie faktycznym należy uznać upływ okresu pierwszej części okresu gwarancji, który oznacza zakończenie wykonywania przez Wnioskodawcę czynności składających się na usługę pełnienia nadzoru nad prawidłowością działania wykonanej instalacji elektrycznej.

Stanowisko powyższe Wnioskodawca wywodzi z brzmienia art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, w myśl którego obowiązek podatkowy w tym podatku powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi (z zastrzeżeniami, które w niniejszej sprawie nie mają zastosowania). Powyższy przepis formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres. Ustawa o VAT nie definiuje jednak tego momentu, ani w żaden sposób nie precyzuje jakimi kryteriami należy posługiwać się dla jego określenia. Jak słusznie podkreśla się jednak w orzecznictwie, o faktycznym wykonaniu usługi decyduje jej charakter. Z kolei o charakterze i o dacie wykonania danej usługi decydują strony umowy cywilnoprawnej, chyba że moment ten jest określany przez obowiązujący przepis prawa regulujący zasady wykonywania danego rodzaju usług. Ponadto, stosownie do art. 353 (1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Z powyższej zasady wynika, że strony mogą dowolnie kształtować treść umowy w granicach wyznaczonych przez obowiązujące przepisy prawa, w tym także przepisy prawa podatkowego (por. np.: wyrok WSA w Warszawie z dnia 14 czerwca 2017r., sygn. akt III SA/Wa 2495/16).

W przedstawionym stanie faktycznym aktywność Wnioskodawcy, z którym wiąże się prawo do otrzymania udziału w zysku z realizacji zlecenia na rzecz Kontrahenta obejmuje de facto dwa świadczenia, tj. pozyskanie zlecenia w zakresie wykonania instalacji na jak najkorzystniejszych warunkach i pełnienie nadzoru nad jej prawidłowym działaniem w okresie gwarancyjnym (jego pierwszej, kluczowej części, trwającej trzy lata, kiedy z reguły ujawniają się ewentualne wady wykonanej instalacji). Jedynie łączne wykonanie tych dwóch świadczeń składa się na „usługę” Wnioskodawcy i daje prawo do uzyskania należnego „wynagrodzenia” w postaci udziału w zysku z realizacji zlecenia. Zasadny zatem jest zdaniem Wnioskodawcy wniosek, iż dopiero z momentem wykonania ostatniej czynności składającej się na tak zdefiniowane świadczenie, tj. upływem pierwszej części okresu gwarancji, w jakim świadczona była usługa nadzoru nad działaniem instalacji, można mówić o wykonaniu usługi, z którym to zdarzeniem ustawa o VAT wiąże moment powstania obowiązku podatkowego. Brak jest w niniejszym przypadku możliwości uchwycenia jakiegokolwiek innego momentu, w którym usługę tę można by uznać za wykonaną. Nie można w szczególności utożsamiać tego momentu z momentem wykonania instalacji elektrycznej (jej odbioru przez Kontrahenta w 2019 r.), gdyż w istocie dopiero z tą chwilą rozpoczęło się świadczenie ze strony Wnioskodawcy (do czasu rozpoczęcia biegu okresu gwarancji czynności nadzoru nie mogły być siłą rzeczy wykonywane). Bezzasadne zdaniem Wnioskodawcy byłoby również rozpoznawanie obowiązku podatkowego już w dacie pozyskania Kontrahenta przez Wnioskodawcę, bowiem samo to świadczenie nie miało żadnej wartości dla Partnera (nawet gdyby uznać, że jest on wyłącznym beneficjentem tych działań Wnioskodawcy). Istotą działania Wnioskodawcy było bowiem zarówno pozyskanie zlecenia, jak również aktywny udział w jego realizacji i dopiero łączne wykonanie tych świadczeń może być traktowane jako wykonanie usługi przez Wnioskodawcę.

Podsumowując, w przypadku uznania, iż w sprawie ma miejsce odpłatne świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT przez Wnioskodawcę na rzecz Partnera, zdaniem Wnioskodawcy obowiązek podatkowy w VAT powstanie z chwilą wykonania usługi przez Wnioskodawcę, tj. wykonania wszystkich czynności składających się na świadczenie Wykonawcy, którym w tym przypadku będzie moment upływu pierwszej, trzyletniej części okresu gwarancji. Dopiero bowiem w tym momencie Wnioskodawca nie musi podejmować żadnych działań w związku z realizacją zlecenia na rzecz Kontrahenta w ramach przedsięwzięcia realizowanego z Partnerem.

Nadto Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku wskazał, że doprecyzowanie opisu stanu faktycznego we wskazanym przez Organ zakresie nie dezaktualizuje dotychczasowego stanowiska, które podtrzymuje i uważa za trafne. Zdaniem Wnioskodawcy na to stanowisko nie ma również wpływu wzmiankowane wcześniej, nieformalne (bez zawierania aneksu do porozumienia) przesunięcie terminu wypłaty jego udziału w zysku z 2022 r. na pierwszy kwartał 2023 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie uznania wypłaty przypadającego na Pana udziału w zysku z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia za czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz sposobu dokumentowania ww. czynności jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 931, ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

W świetle art. 7 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

W oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.

Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Szerokie określenie zakresu przedmiotowego pojęcia „usługi” zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług nie oznacza, że świadczeniem usług jest każda czynność, czy zdarzenie, którego efektem jest przysporzenie jednej ze stron na skutek działania lub zaniechania innej strony. Również krajowe orzecznictwo administracyjne potwierdza, że dychotomiczny podział na gruncie ustawy na świadczenie usług i dostawę towarów nie oznacza, że podział ten wypełnia wszelkie przejawy aktywności podmiotów gospodarczych, a każdy przepływ środków finansowych odbywający się w ramach relacji pomiędzy podatnikami VAT, musi być podporządkowany świadczeniu usług lub dostawie towarów (tak m.in. NSA w wyroku z dnia 10 października 2014 r. sygn. I FSK 1493/13).

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE (np. sprawy C-154/80, C-89/81, C-16/93, C-498/99) wynika, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynności opodatkowane VAT, uważane mogą być sytuacje, w których:

·istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje wzajemne świadczenie,

·wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

·istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

·odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana podatkiem VAT,

·istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości świadczenia wzajemnego.

Zatem, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Kwestie dotyczące dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług uregulowane są w dziale XI ustawy.

Stosownie do art. 106b ust. 1 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 31 ustawy:

Należy w tym miejscu zaznaczyć, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta ich regulacją, tym samym nie określa danych, które powinna zawierać nota. Co istotne, może być ona stosowana w sytuacjach, w których nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan pozarolniczą działalność gospodarczą, której przedmiotem jest świadczenie usług z zakresu instalacji elektrycznych i automatyki przemysłowej a także pozyskiwanie zleceń na takie usługi na rzecz innych podmiotów (usługi pozyskiwania zleceń, pośrednictwo w pozyskiwaniu zleceń). W 2018 r., działając w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, przystąpił Pan do realizacji wspólnego przedsięwzięcia z innym podmiotem zajmującym się obsługą inwestycji z zakresu instalacji elektrycznych działającym w formie spółki osobowej (dalej: Partner). Zarówno Pan, jak i Partner jesteście zarejestrowanymi czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług. Wspólne przedsięwzięcie polegało na wykonaniu instalacji elektrycznej na rzecz podmiotu trzeciego (dalej: Kontrahent) i pełnieniu nadzoru nad prawidłowością jej działania w pierwszej kluczowej części okresu gwarancyjnego, trwającej trzy lata, kiedy z reguły ujawniają się ewentualne wady wykonanej instalacji (przedsięwzięcie). W ramach realizowanego przedsięwzięcia do Pana zadań należało pozyskanie Kontrahenta (zlecenia) na jak najkorzystniejszych warunkach oraz nadzór nad inwestycją w okresie gwarancyjnym przypadającym po zakończeniu inwestycji, a konkretnie w jego pierwszej trzyletniej części (pełny okres gwarancyjny dla tej instalacji wynosił 5 lat, ale specyfika podobnych instalacji jest taka, że ewentualne wady ujawniają się z reguły w ciągu 2-3 lat od rozpoczęcia ich eksploatacji, także w umowie pomiędzy Partnerem a Kontrahentem okres gwarancyjny wynoszący łącznie pięć lat został podzielony na pierwszą trzyletnią część, po upływie której następuje zwolnienie części kaucji zabezpieczającej i drugą dwuletnią część, po upływie której uwalniana jest cała kaucja). W zakres Pana obowiązków wchodziła w szczególności weryfikacja poprawności działania wykonanej instalacji elektrycznej, weryfikacja zgłoszeń gwarancyjnych i kontakt z Kontrahentem w tym przedmiocie, ustalanie sposobu usuwania usterek a także ich usuwanie/nadzór nad ich usuwaniem. Przy czym opisany zakres Pana działań wynikał wyłącznie z ustaleń pomiędzy Panem a Partnerem. Nie był Pan stroną umowy z Kontrahentem i nie był w niej wskazany jako współwykonawca ani też podwykonawca Partnera.

Umowę z Kontrahentem zawarł wyłącznie Pana Partner i to on odpowiadał względem Kontrahenta za całość prac związanych z wykonaniem instalacji (zapewniał na własny koszt personel i materiały niezbędne do realizacji zlecenia). Wyłączną rolą Partnera było także rozliczenie wynagrodzenia z tytułu zrealizowanych prac z Kontrahentem (Partner wystawił fakturę na rzecz Kontrahenta z tytułu wykonanych prac i otrzymał całość wynagrodzenia z tego tytułu od Kontrahenta na własny rachunek bankowy). Umowa zawarta pomiędzy Kontrahentem i Partnerem nie przewidywała żadnych Pana praw i obowiązków związanych z realizowanym zleceniem, w szczególności nie był Pan wskazywany jako podwykonawca czy współwykonawca zlecenia wraz z Partnerem. Umowa zawarta pomiędzy Partnerem a Kontrahentem nie przewidywała również żadnego wynagrodzenia na Pana rzecz od Kontrahenta w związku z wykonywanymi czynnościami nadzoru nad instalacją w okresie gwarancyjnym.

W ramach realizacji zlecenia na rzecz Kontrahenta nie poniósł Pan istotnych kosztów własnych, w zasadzie wszystkie koszty były po stronie Partnera. Pana koszty to koszty dojazdów na budowę podczas realizacji zlecenia i w okresie gwarancyjnym oraz czas poświęcony na pozyskanie zlecenia, konsultacje w trakcie jego realizacji oraz na wyjazdy interwencyjne w okresie gwarancyjnym. W ramach realizacji zlecenia wszystkie w zasadzie wydatki były ponoszone przez Partnera. W szczególności Partner ponosił koszty związane z zaprojektowaniem i wykonaniem instalacji elektrycznej, w tym koszty projektu, materiałów budowlanych, wynagrodzenia pracowników i podwykonawców oraz wszelkie inne koszty związane z wykonaniem instalacji.

Zgodnie natomiast z ustaleniami określającymi zasady realizacji opisanego wspólnego przedsięwzięcia poczynionymi z Partnerem, po całkowitym jego zrealizowaniu rozumianym jako upływ pierwszej, newralgicznej części okresu gwarancyjnego na wykonaną instalację elektryczną, Pan i Partner dokonają podziału zysków z niej osiągniętych. Udział przypadający na Pana określony został w wysokości ustalonego z Partnerem % zysku Partnera ze zrealizowanego zlecenia na rzecz Kontrahenta. Poza wypłatą zysku, porozumienie zawarte z Partnerem nie przewiduje żadnych rozliczeń pomiędzy Panem a Partnerem. W szczególności żadna ze stron nie jest zobowiązana do zwrotu jakichkolwiek kosztów ponoszonych przez drugą stronę w związku z realizacją zlecenia.

Umowa o realizację zlecenia pomiędzy Partnerem i Kontrahentem i porozumienie o wspólnym przedsięwzięciu pomiędzy Panem i Partnerem zostały zawarte w 2018 r. Inwestycja została zakończona (w znaczeniu wykonania instalacji) w 2019 r. Pierwsza część okresu gwarancyjnego upłynęła natomiast w sierpniu 2022 r. W konsekwencji zgodnie z umową wiążącą Pana z Partnerem, uzyskał Pan prawo do otrzymania należnej mu części zysku ze zrealizowanego przedsięwzięcia.

Wypłata Pana udziału w zyskach została przy tym przesunięta na koniec pierwszej części okresu gwarancyjnego instalacji elektrycznej wynoszącego 3 lata, gdyż konieczność usunięcia ewentualnych usterek i wad instalacji mogła mieć istotny wpływ na zmniejszenie dochodu z realizacji zlecenia i w konsekwencji należnego Panu udziału w zyskach. Pierwotnie Pana udział w zysku miał być wypłacony do końca 2022 r., jednak w związku z koniecznością ustalenia konsekwencji podatkowych i prawidłowego udokumentowania wypłaty, w ostatnim czasie na mocy wzajemnego konsensusu (bez aneksu do porozumienia) razem z Partnerem przesunął Pan wypłatę najpóźniej do końca pierwszego kwartału 2023 r.

Na podstawie zawartego porozumienia w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia ani Pan ani Partner nie świadczyliście na swoją rzecz żadnych czynności, za które pobierane było wynagrodzenie. Świadczenia określone w porozumieniu nie wiązały się z obowiązkiem zapłaty wynagrodzenia przez którąkolwiek ze Stron na rzecz drugiej Strony, a jedynie z podziałem zysku po zakończeniu wspólnego przedsięwzięcia według zasad ustalonych w porozumieniu.

Odnosząc się do kwestii objętych zakresem postawionego we wniosku pytania nr 1 wskazać należy, że zawarcie umowy o wspólne przedsięwzięcie gospodarcze nie ma na celu powstania nowego swoistego podmiotu gospodarczego, lecz stanowi porozumienie istniejących stron w zakresie realizacji wspólnego celu gospodarczego. Wspólne przedsięwzięcia charakteryzuje to, że dwóch lub więcej wspólników przedsięwzięcia jest związanych ustaleniami umownymi. Celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy, logistyczny, techniczny lub organizacyjny przekracza możliwości jednego podmiotu. Z uwagi na okoliczność, iż prawo nie wyszczególnia umowy o wspólne przedsięwzięcie, należy ona do tzw. umów nienazwanych. Podmioty tworzące wspólne przedsięwzięcie są niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli działaniach niezwiązanych ze wspólnym przedsięwzięciem), a w swoich działaniach realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem.

Zgodnie z cywilistyczną zasadą swobody umów, wyrażoną w art. 353¹ ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Strony umowy o wspólne przedsięwzięcie – korzystając z powyższej zasady swobody umów – mogą dowolnie ułożyć swój stosunek zobowiązaniowy, tzn. mogą dowolnie określać wzajemne prawa i obowiązki, i o ile nie jest to sprzeczne z właściwością stosunku zobowiązaniowego, z zasadami współżycia społecznego, mogą traktować zawartą umowę jako nieuregulowaną przepisami Kodeksu cywilnego umowę o wspólne przedsięwzięcie (umowę konsorcjum).

Jednocześnie wskazać należy, że aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi być wykonana przez podatnika. Jak wskazuje art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Dodać należy, że aktualnie nie obowiązuje możliwość wynikająca z art. 11 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z dnia 11 grudnia 2006 r., str. 1, ze zm.), zgodnie z którym:

Konsorcjum – w świetle aktualnie obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu – będzie dokonywał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący.

Zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum, powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Jednocześnie wskazać należy, że okolicznością, która w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy decyduje o opodatkowaniu, jest odpłatność za świadczoną usługę, którą należy rozumieć jako wynagrodzenie należne za dane świadczenie. Jest ono najczęściej określane umową pomiędzy stronami transakcji i stanowi skutek określonego przysporzenia. Trudno taką cechę przypisywać operacji księgowej dokonywanej przez lidera na rzecz partnera konsorcjum. Brak jest takiego stosunku prawnego, z którego wynikałaby wzajemność świadczenia lidera przybierającego postać rozdziału przychodów całego przedsięwzięcia. Nie jest to zatem świadczenie wzajemne lidera konsorcjum, a jedynie umownie określony obowiązek „rozdziału” przychodów całego przedsięwzięcia. Lider konsorcjum nie pozostaje dłużnikiem partnera z tytułu świadczenia na jego rzecz usługi rozdziału przychodów. Rozdział ten w odpowiednich proporcjach wynika z mocy samej umowy konsorcjum, a nie z jakiegoś świadczenia wzajemnego, do którego zobligowany został jego lider (por. wyrok NSA z dnia 10 października 2014 r., sygn. akt I FSK 1418/13).

Podkreślić należy, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega czynność (tj. dostawa towarów lub świadczenie usług), a nie sama płatność.

Jak wynika z okoliczności sprawy rozliczenie (transfer środków pieniężnych z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia) nie stanowi odpłatności z tytułu dostawy towarów bądź świadczenia usług pomiędzy Panem a Partnerem. Na podstawie zawartego porozumienia w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia – jak Pan wskazał - Partnerzy nie świadczyli na swoją rzecz żadnych czynności, za które pobierane było wynagrodzenie. Świadczenia określone w porozumieniu nie wiązały się z obowiązkiem zapłaty wynagrodzenia przez którąkolwiek ze Stron na rzecz drugiej Strony, a jedynie z podziałem zysku po zakończeniu wspólnego przedsięwzięcia według zasad ustalonych w porozumieniu. Zatem w okolicznościach niniejszej sprawy przekazanie środków pieniężnych pomiędzy Partnerami w ramach realizacji wspólnego przedsięwzięcia stanowi wyłącznie rozliczenie pieniężne, zgodnie z ustalonym w umowie udziałem w zyskach, nieodnoszące się do jakichkolwiek świadczeń wzajemnych pomiędzy Panem i Partnerem.

W świetle powyższego, skoro w analizowanym przypadku transfer środków pieniężnych z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia nie stanowi odpłatności z tytułu dostawy towarów bądź świadczenia usług pomiędzy Panem a Partnerem, to rozliczenie będące podziałem zysku pomiędzy Partnerami z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, jak również świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy. Zatem ww. czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odnosząc się natomiast do kwestii ustalenia czy ww. czynność powinna zostać udokumentowana fakturą VAT, wskazać należy, że z uwagi na dokonane powyżej rozstrzygnięcie, zgodnie z którym między Panem a Partnerem nie dochodzi do żadnych czynności opodatkowanych podatkiem VAT, a jedynie do transferu przez Partnera na Pana rzecz przypadającego udziału w zysku z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, uznać należy, że wypłata ww. udziału w zysku nie powinna być dokumentowana fakturą, lecz innym dowodem księgowym, np. notą księgową.

Należy jednak zaznaczyć, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów, brak jest jednakże przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, dla takiego sposobu dokumentowania ww. czynności.

Tym samym Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 należy uznać za prawidłowe.

Jednocześnie z uwagi na niniejsze rozstrzygnięcie, iż wypłata przez Partnera przypadającego na Pana udziału w zysku w związku z realizacją wspólnego przedsięwzięcia nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie udziela się odpowiedzi na pytanie nr 2, postawione w przypadku uznania przez Organ, że przysługujący Panu ww. udział w zysku stanowi wynagrodzenie z tytułu świadczonych usług.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem sprawy. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie zauważa się, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja indywidualna nie wywiera zatem skutku prawnego dla Partnera biorącego z Panem udział we wspólnym przedsięwzięciu.

Ponadto wskazać należy, że niniejsza interpretacja dotyczy podatku od towarów i usług. Natomiast w zakresie zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329, ze zm. (dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).