Wyrok SN z dnia 2 marca 2016 r., sygn. V CSK 411/15

Wskazuje się na dwie podstawowe postacie pozorności, tj. czystą (bezwzględną) kiedy strony, dokonując czynności prawnej, nie mają zamiaru wywołania żadnych skutków prawnych oraz kwalifikowaną (względną) kiedy strony dokonują czynności prawnej pozornej tzw. symulowanej w celu ukrycia innej, rzeczywiście przez nie zamierzonej i dokonanej. W pierwszym wypadku jedynym celem stron jest stworzenie u innych przeświadczenia, że czynność prawna, w takiej postaci jak ujawniona, została dokonana w rzeczywistości. Taka pozorna czynność, nie ukrywająca innej czynności prawnej, nie wywołuje skutków prawnych między stronami, gdyż zgodnie z art. 83 § 1 k.c. jest nieważna. W drugim - czynność prawna ukryta (dysymulowana) wymaga łącznego spełnienia czterech warunków: strony są zgodne co do tego, czego oczekują w rzeczywistości, czynność ukryta ma miejsce równocześnie z ujawnianą, różni się treścią od pozornej, a akt wyrażający prawdziwą wolę stron ma pozostać w ukryciu, nie może być ujawniony na zewnątrz. W judykaturze dominuje pogląd, że w takim wypadku istnieją dwie samodzielne czynności prawne, przy czym czynność ujawniona zawsze jest nieważna, a ważność ukrytej zależy od spełnienia wymogów ustawowych właściwych dla czynności danego rodzaju.

Sąd Najwyższy w składzie: 

SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący) 

‎SSN Anna Owczarek (sprawozdawca) 

‎SSN Krzysztof Strzelczyk 

w sprawie z powództwa P. W. ‎przeciwko M. T. ‎o zapłatę, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 2 marca 2016 r., ‎skargi kasacyjnej pozwanego od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] ‎z dnia 12 lutego 2015 r., sygn. akt V ACa [...], 

1) oddala skargę kasacyjną,

2) oddala wniosek powoda o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego. 

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w G. nakazem zapłaty z dnia 24 lipca 2013 r., wydanym w postępowaniu upominawczym, nakazał aby pozwany M. T. w terminie dwóch tygodni zaspokoił roszczenie powoda R. Sp. z o.o. z siedzibą w G. o zapłatę kwoty 137.109,04 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 130.000 zł od dnia 1 lipca 2012 r. i od kwoty 7.109,04 zł od dnia wniesienia pozwu tytułem zwrotu pożyczki. Pozwany M. T. wniósł sprzeciw, w którym zarzucił m.in. nieważność umowy cesji wierzytelności objętej żądaniem pozwu, która została zawarta przez P. W. i R. Sp. z o.o. z siedzibą w G.. W dniu 12 grudnia 2013 r. na podstawie art. 196 § 1 k.p.c. oświadczenie o wstąpieniu do sprawy w charakterze powoda złożył P. W..