Wyrok SA w Katowicach z dnia 26 września 2022 r., sygn. V AGa 407/22

Odpowiedzialność za szkodę na podstawie art. 293 k.s.h. nie jest odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka, lecz na zasadzie winy.

Teza urzędowa

Dnia 26 września 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Wiesława Namirska

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2022r. w Katowicach na rozprawie sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. przeciwko T. M. i G. M. o zapłatę na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 18 czerwca 2019r., sygn. akt V GC 213/16

1. oddala apelację;

2. zasądza od powódki na rzecz każdego z pozwanych kwoty po 4.050 (cztery tysiąc pięćdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Uzasadnienie

Powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. pozwem domagała się zasądzenia od pozwanego M. M. kwoty 245 216,20 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 17 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania.

W uzasadnieniu żądania powódka wskazała, że pozwany był w okresie od 21 czerwca 2010 roku do 4 września 2012 roku Wiceprezesem Zarządu, a także że roszczenia kierowane przez powódkę względem pozwanego znajdują swoją podstawę prawną w przepisie art. 293 k.s.h.

Podniosła, że Uchwała Rady Nadzorczej powódki nr (...) z dnia 14 lipca 2010 roku wprowadziła podziała kompetencji pomiędzy członków zarządu zgodnie z którym każdy z członków zarządu sprawuje nadzór na prowadzeniem sprawy powoda, ale Wiceprezes bezpośrednio planuje, organizuje i kontroluje działania podległych mu służb w zakresie spraw finansowo-księgowych oraz nadzorowania systemu księgowości finansowej i zarządczej powódki. W okresie sprawowania przez pozwanego funkcji członka zarządu powódka wystawiała faktury VAT dotyczące „opłaty za korzystanie ze środowiska” w sposób nieprawidłowy i sprzeczny z przepisami ustawy o opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Obowiązek ponoszenia przez powódkę opłat za korzystanie ze środowiska wynikał z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku prawo ochrony środowiska. Przepisy te przewidywały w szczególności konieczność poniesienia opłaty w przypadku składowania odpadów. W związku z tym, że powódka prowadziła działalność polegającą na składowaniu odpadów, wystawiała z tytułu swoich usług faktury VAT, które mogły zawierać w ramach wartości samej usługi także równowartość opłaty za składowanie odpadów przypadającą na ilość przekazanych odpadów. Opłata za korzystanie ze środowiska, tj. opłata za składowanie odpadów, winna być przez płatnika odprowadzana do Urzędu Marszałkowskiego. W okresie od 1 stycznia 2008 roku do 4 września 2008 roku powódka zachowywała się jak inkasent opłaty natomiast charakter opłaty za korzystanie ze środowiska jest odmienny – opłata jest pobierana do rzeczywistej wielkości odpadów składowanych i to na powódce ciążył obowiązek jej uiszczenia. Dopiero od listopada 2012 roku powódka prawidłowo ujmowała opłatę za korzystanie ze środowiska w fakturach VAT i właściwie rozliczała w Urzędzie Skarbowym. Nieprawidłowe działania powódki w okresie od 14 lipca 2010 roku do 4 września 2012 roku doprowadziły do powstania znacznych zaległości w zakresie podatku VAT. Powódka na skutek nienaliczania i nieodprowadzania należnego podatku VAT zmuszona została do korygowania faktur, uiszczania zaległości z podatku VAT oraz odsetek od zaległości podatkowych. Nieprawidłowe rozliczenia pobranych kwot miało swoje konsekwencje również w zakresie podatku CIT, bowiem z powodu nieodprowadzania należnego podatku VAT powódka ustalała dochód na poziomie zawyżonym. Dalej powódka wskazała, że pozwany jako członek zarządu powódki nieprawidłowo zorganizował prace związane z płatnością podatku CIT. Wbrew obowiązującym przepisom powódka nie uiszczała zaliczek z tytułu podatku CIT, co miesiąc, lecz rzadziej, zwykle w połowie roku kalendarzowego. Kwota pobrana w ramach ceny usługi odbioru odpadów, która była przeznaczana na pokrycie kosztów opłaty za korzystanie ze środowiska, stanowi w miesiącu jej otrzymania dochód do opodatkowania. Kwota rzeczywiście zapłaconej opłaty za korzystanie ze środowiska stanowi koszty uzyskania przychodu dopiero w miesiącu zapłaty tej opłaty. Opłata za korzystanie ze środowiska jest płacona co pół roku. Przez pierwsze miesiące każdego roku wpływy z tytułu równowartości opłat za korzystanie ze środowiska, stanowią podstawę do obliczenia podatku CIT. Księgowanie do przychodów tylko salda kont rozrachunkowych kwoty pobranej od dostarczających odpady kontrahentów i opłaty za korzystanie ze środowiska, którą rzeczywiście uiszczono, pomniejszało zgodnie z przepisami zaliczki miesięczne na podatek CIT. Było to więc działanie sprzeczne z prawem. Inne błędy w zakresie rozliczenia podatku CIT polegały na nieprawidłowym traktowaniu przychodu z tytułu opłat inwestycyjnych, nieprawidłowym ustalaniu momentu uzyskania przychodu, czy też błędnym ujmowaniu miesięcznego rozliczenia środków trwałych w budowie. Nieprawidłowe księgowanie wpłat kontrahentów powódki z tytułu opłaty za korzystanie ze środowiska doprowadziło do powstania łącznej zaległości podatkowej w podatku VAT za lata 2008-2012 na kwotę 2 062 960 złotych. Z powodu powstania zaległości w podatku VAT w latach 2010-2012 powódka została zobowiązana do uiszczenia odsetek w kwocie 202 524,20 złotych, która to kwota została uiszczona. Powódka dochodzi również szkody z tytułu zaległości w podatku CIT za lata 2010 i 2011 roku w kwocie 42 692 złote. Powódka do momentu wniesienia pozwu uiściła całą tę kwotę do (...) Urzędu Skarbowego. Pomiędzy działaniami i zaniechaniami, polegającymi na nieprawidłowym księgowaniu i rozliczaniu wpływów uzyskiwanych od kontrahentów powódki na pokrycie opłaty za korzystanie ze środowiska zachodzi adekwatny związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 k.c. Dalej powódka podniosła, że zdarzenie wyrządzające szkodę, tj. nieprawidłowe księgowanie opłaty za korzystanie ze środowiska, a co za tym idzie nieprawidłowe rozliczenia z urzędem skarbowym miały miejsce w latach 2008-2012, wobec czego nie upłynął jeszcze dziesięcioletni okres przedawnienia. Kontrola Urzędu Skarbowego rozpoczęta w dniu 12 września 2012 roku stwierdziła nieprawidłowości w rozliczaniu podatku VAT. Protokół kontroli został doręczony powódce 17 października 2012 roku. Protokoły dotyczące pozostałych okresów z roku 2011 roku, zostały doręczone 12 listopada 2012 roku. Najwcześniejsza możliwa data rozpoczęcia biegu przedawnienia to 30 listopada 2012 roku. Ponadto powódka wystąpiła z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej w dniu 23 listopada 2012 roku, co oznacza, że doszło do skutecznego przedawnienia wszystkich roszczeń.