Komentarz do VAT 2023 - Art. 83

I. Uwagi wstępne

1

[Cztery grupy przepisów] Komentowany artykuł określa szczególne przypadki stosowania stawki 0%. Przepisy te podzielić można na cztery grupy. Są to przepisy przewidujące stosowanie stawki 0% do:

1) czynności związanych z transportem, rybołówstwem i ratownictwem morskim (art. 83 ust. 1 pkt 1, 3, 4, 9-12, 14, 15 i 17 ustawy o VAT),

2) czynności związanych z transportem lotniczym (art. 83 ust. 1 pkt 5-8, 13, 16 i 18 ustawy o VAT),

3) usług związanych z eksportem i importem towarów (art. 83 ust. 1 pkt 19-21 ustawy o VAT),

4) innych, niepowiązanych ze sobą czynności (art. 83 ust. 1 pkt 22-26 ustawy o VAT).

2

[Charakter stawki 0%] Stawka 0% jest najniższą stawką VAT. Opodatkowanie tą stawką powoduje, że dana czynność nie jest faktycznie opodatkowana (nie występuje podatek należny), lecz jest uważana za opodatkowaną. Pozwala to na odliczanie podatku naliczonego przy dokonywaniu zakupów towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych stawką 0%.

Przepisy unijne nie przewidują stawki 0%. Pozwalają jednak na korzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego przy dokonywaniu zakupów towarów i usług wykorzystywanych do niektórych czynności zwolnionych od podatku (tzw. zwolnienie z prawem do odliczenia). Ze względu na analogiczny efekt opodatkowania czynności stawką 0% wprowadzenie przez polskiego ustawodawcę stawki 0% należy uznać za dopuszczalne na podstawie przepisów unijnych.

3

[Ciężar dowodowy] Stawka 0% jest stawką preferencyjną. W efekcie to na podatniku ciąży obowiązek wykazania, że czynności, które wykonał, korzystają z opodatkowania tą stawką. Jak orzekł NSA w wyroku z 3 października 2014 r. (sygn. I FSK 1495/13):

NSA

(...) podatnik, chcąc skorzystać z obniżonej stawki, musiałby wykazać, że wykonał właśnie te czynności, które tej stawce, w drodze wyjątku, podlegają.

4

W przypadku czynności, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 7-18 i 20-22 ustawy o VAT, warunkiem stosowania stawki 0% jest prowadzenie przez podatnika dokumentacji, z której jednoznacznie wynika, że czynności te zostały wykonane przy zachowaniu warunków określonych w tym przepisie (zob. art. 83 ust. 2 ustawy o VAT). Jak dotąd nie zostały określone przepisy wskazujące dokument lub dane, które powinna zawierać taka dokumentacja (stosowne upoważnienie przewiduje art. 83 ust. 16 pkt 4 ustawy o VAT). W konsekwencji podatnicy mają swobodę w zakresie wyboru dokumentów składających się na taką dokumentację. Istotne jest jedynie to, aby z dokumentów tych wynikało jednoznacznie, że dane czynności zostały wykonane przy zachowaniu warunków określonych w danym przepisie przewidującym stosowanie stawki 0%.