Postanowienie SN z dnia 29 kwietnia 2022 r., sygn. III CZP 49/22

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
‎SSN Dariusz Dończyk
‎SSN Roman Trzaskowski

w sprawie z powództwa W. B.
‎przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej "[...]" w O.
‎o zapłatę,
‎na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
‎w dniu 29 kwietnia 2022 r.,
‎na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku
‎postanowienim z dnia 10 czerwca 2021 r., sygn. akt I ACa 395/20,

"Czy rozliczenie z właścicielami lokali zaewidencjonowanych wpływów i wydatków funduszu remontowego oraz pozostałych nakładów na remonty nieruchomości, na podstawie art. 24¹ ust. 3 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, w przypadkach o których mowa w art. 26 ust. 1 oraz art. 24¹ ust. 1 i 4 ww. ustawy, następuje z uwzględnieniem wszystkich wpłat dokonanych przez osoby zobowiązane do ich uiszczenia - bez cezury czasowej, czy też obejmuje jedynie środki wpłacone na fundusz remontowy i zgromadzone od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2017 r., poz. 1596), czyli od dnia 9 września 2017 r.?"

oraz
‎"Czy w przypadku wystąpienia z żądaniem rozliczenia w trybie art. 24¹ ust. 3 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, w przypadkach o których mowa w art. 26 ust. 1 oraz art. 24¹ ust. 1 i 4 ww. ustawy, rozliczenie powinno uwzględniać wyłącznie nakłady poczynione na remonty w obrębie danej nieruchomości, w której znajduje się lokal żądającego rozliczenia, czy także nakłady na remonty innych nieruchomości, będących w zasobach danej spółdzielni?".

odmawia podjęcia uchwały.

UZASADNIENIE

W. B. pozwem z dnia 21 sierpnia 2018 r. wystąpił przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej „[...]” w O. z żądaniem zapłaty kwoty 106.001,14 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 marca 2018 r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że na podstawie umowy zawartej w dniu 2 sierpnia 2007 r. nabył własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego położonego w O. przy ul. K. znajdującego się w zasobach pozwanej Spółdzielni. Powód, który nie był członkiem spółdzielni, stosownie do postanowień art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 1208 ze zm. - dalej cyt. jako u.s.m.) uczestniczył w pokrywaniu kosztów eksploatacyjnych związanych z korzystaniem z lokalu oraz uiszczał opłaty przeznaczone na fundusz remontowy. Dnia 12 grudnia 2017 r. nabył on od pozwanej Spółdzielni prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w O. przy ul. K. oraz prawo własności opisanego lokalu użytkowego. Według powoda, z dniem wyodrębnienia lokalu i nabycia własności lokalu uzyskał on prawo do części środków zgromadzonych w ramach funduszu remontowego. Jako podstawę żądania powołał art. 24 ust. 3,4 i 6 u.s.m wprowadzony do ustawy z dniem 9 września 2017 r. ( art. 1 pkt 20 lit. b, 12 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r., o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo spółdzielcze Dz.U. z 2017 r., poz. 1596 dalej także cytowanej jako ustawa z dnia 20 lipca 2017 r.) stosowany per analogiam. Z przywołanych przepisów wynika, że właściciel wyodrębnionego lokalu partycypuje w funduszu remontowym. Spółdzielnia mieszkaniowa, niezwłocznie po wyodrębnieniu lokalu z jej zasobów, rozlicza się z zaewidencjonowanych wpływów i wydatków z tego funduszu oraz z innych nakładów poczynionych w celu przeprowadzenia remontów lokali. W przypadku, gdy z rozliczenia wynika, że w funduszu pozostają środki finansowe, to ich część (w wysokości odpowiadającej przypadającemu na ten lokal udziałowi we współwłasności nieruchomości wspólnej) przysługuje właścicielowi wyodrębnionego lokalu. Według powoda, przy zastosowaniu art. 24 ust. 3, 4 i 6 u.s.m. per analogiam należy mieć na względzie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 lutego 2015 r., sygn. akt K 60/13 (OTK-A 2015, nr 2, poz. 11 ). W orzeczeniu tym za niezbędne dla zapewnienia konstytucyjnego standardu ochrony własności uznano wdrożenie instrumentów umożliwiających właścicielowi lokalu partycypowanie w środkach z funduszu remontowego (w części odpowiadającej jego udziałowi w nieruchomości wspólnej). W konsekwencji rozwiązania przyjęte w art. 24 ust. 3,4 i 6 u.s.m. należy postrzegać jako właściwe dla rozliczenia się przez spółdzielnię mieszkaniową ze wszystkich wpłat dokonywanych przez właściciela lokalu na fundusz remontowy, w tym także dokonanych przed wejściem w życie art. 24 ust. 3-6 u.s.m. (tj. przed dniem 9 września 2017 r.). Tylko w taki sposób możliwe jest zapewnienie odpowiedniej ochrony prawa własności. Ze wspomnianego wyroku Trybunału Konstytucyjnego wynika bowiem, że środki będące w funduszu remontowym nie stanowią składnika majątku spółdzielni mieszkaniowej. Fundusz remontowy stanowił fundusz celowy. W oparciu o środki zgromadzone na tym funduszu spółdzielnia miała przeprowadzać remonty budynku, w którym znajdował się lokal powoda. Skoro doszło do wyodrębnienia lokalu, to odpadło ratio dysponowania przez pozwaną Spółdzielnię środkami przeznaczonymi na ten cel. Z chwilą wyodrębnienia lokalu Spółdzielnia zostaje zwolniona z obowiązku przeprowadzania remontów budynku, zaś dalsze dysponowanie przez nią środkami z funduszu remontowego oznaczałoby uzyskanie przez nią „nieuprawnionej korzyści majątkowej” (m.in. poprzez dysponowanie niewykorzystanymi środkami z funduszu, które uzyskane zostały w oparciu o wpłaty przed 9 września 2017 r.).