Postanowienie SN z dnia 6 września 2022 r., sygn. II KK 44/21

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jarosław Matras

po rozpoznaniu w Izbie Karnej

w dniu 6 września 2022 r.,

wniosku obrońcy skazanego Z. N.

w przedmiocie wyłączenia SSN Małgorzaty Bednarek

od udziału w sprawie o sygn. akt II KK 44/21

na podstawie art. 42 § 4 zdanie pierwsze k.p.k. w zw. z art. 41 § 1 k.p.k.

p o s t a n o w i ł

wyłączyć sędziego SN Małgorzatę Bednarek od udziału w sprawie o sygn. akt II KK 44/21.

UZASADNIENIE

Do rozpoznania sprawy kasacyjnej II KK 44/21 została wyznaczona – po uprzednim wyłączeniu od rozpoznania tej sprawy SSN Marka Motuka, SSN Igora Zgolińskiego (II KO 15/22) i SSN Antoniego Bojańczyka (II KO 74/22) – sędzia SN Małgorzata Bednarek. W stosunku do niej wniosek o wyłączenie jej od rozpoznania sprawy kasacyjnej złożył obrońca skazanego adw. P. K.. Podstawą swojego wniosku uczynił art. 9 § 2 k.p.k. w zw. z art. 40 § 1 pkt 1 k.p.k., a w obszernym uzasadnieniu podniósł, że w toku postępowania kasacyjnego zasygnalizował istnienie bezwzględnego powodu odwoławczego z art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. związanego z orzekaniem w instancji odwoławczej przez sędziego SO- A. K., która była delegowana do składu Sądu Apelacyjnego w […] na podstawie art. 77 § 1 pkt 1 u.s.p., który to przepis, łącznie z art. 77 § 4 u.s.p., jako określający model delegacji, nie jest do pogodzenia z konstytucyjnymi standardami podziału władzy, niezawisłości i bezstronności sędziowskiej, niezależności sądu oraz sprawiedliwego procesu (argumentacja na str. 2-6). W toku dalszego wywodu wniosku, jego Autor stwierdził, że nadmierny wpływ władzy wykonawczej, tj. Ministra Sprawiedliwości na system delegowania sędziów (np. możliwość odwołania w każdym czasie bez podania podstaw takiej decyzji, brak odwołania się do sądu) wykazuje istotne podobieństwo do przypadku orzekania sędziów, którzy zostali powołani w wadliwej procedurze, w której brała udział Krajowa Rada Sądownictwa, której skład ukształtowano nowelą z dnia 8 grudnia 2017 r. W obu tych procedurach wykazano nadmierny wpływ władzy wykonawczej na kształtowanie składu sądu (z jednej strony poprzez delegowanie sędziego, a z drugiej strony przez powołanie na stanowisko sędziego przy udziale organu zależnego od władzy wykonawczej tj. KRS), przy czym Autor przypomniał, że co do wszystkich sędziów powołanych na stanowiska sędziowskie została podważona zasada domniemania bezstronności i niezawisłości, z tym, iż co do osób powołanych na stanowiska sędziów Sądu Najwyższego, nastąpiło to w sposób bezwarunkowy; w tym zakresie przywołano we wniosku m.in. uchwały Sądu Najwyższego (trzech połączonych Izb) z dnia 20 stycznia 2020 r. i 2 czerwca 2022 r. (ta ostatnia I KZP 2/22) oraz orzeczenia międzynarodowych trybunałów, tj. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) oraz Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC). Podkreślając zatem zbieżność ocen w zakresie wadliwych procedur – a nie statusu orzeczniczego osoby sędziego- A. K. oraz SSN M. Bednarek – których efekt jest ten sam, tj. brak instytucjonalnych gwarancji do zachowania na minimalnym poziomie niezawisłości, niezależności i bezstronności w orzekaniu, Autor wniosku wywiódł, że sytuacja, w której zasiadająca w składzie sądu kasacyjnego sędzia SN Małgorzata Bednarek, powołana w wadliwej procedurze, uprzednio będąca w składzie Izby Dyscyplinarnej, która to Izba nie była sądem, miałaby oceniać kwestię rzetelności procedury delegacji sędziego, może zostać sprowadzona do sytuacji naruszenia zasady nemo iudex in causa sua, która jest wyrażona w art. 40 § 1 pkt 1 k.p.k. Uzasadniając przyjęcie jako podstawy wniosku tej przesłanki normatywnej, obrońca skazanego wywiódł dalej, że w piśmiennictwie nie wyklucza się, iż zawarta w art. 40 § 1 pkt 1 k.p.k. podstawa wyłączenia sędziego z mocy prawa, może być ujmowana także w takiej sytuacji, gdy sędzia wyznaczony do rozpoznania sprawy może być zainteresowany wynikiem sprawy w kontekście treści orzeczenia i wpływu orzeczenia na jego interesy lub uprawnienia oraz możliwego wpływu wyniku sprawy na jego własny interes prawny (str. 9-10 wniosku).