Postanowienie SN z dnia 6 września 2022 r., sygn. II USK 678/21

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Bohdan Bieniek

w sprawie z odwołania B. Z.
‎przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w E.
‎z udziałem zainteresowanej W. Sp. z o.o. w E.
‎o podleganie ubezpieczeniom społecznym,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 6 września 2022 r.,
‎skargi kasacyjnej odwołującego się od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
‎z dnia 25 lutego 2021 r., sygn. akt III AUa […],

odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.

UZASADNIENIE

Sąd Apelacyjny w […], wyrokiem z dnia 25 lutego 2021 r., oddalił apelację B. Z. od wyroku Sądu Okręgowego w E. z dnia 28 października 2019 r., oddalającego jego odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w E. z dnia 14 stycznia 2019 r., stwierdzającej, że: odwołujący się nie podlegał ubezpieczeniom społecznym od dnia 3 lutego 2014 r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek W. Sp. z o.o. w E..

Skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego wniósł pełnomocnik odwołującego się, zaskarżając go w całości. We wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania wskazał na występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego oraz potrzeby wykładni przepisów prawa wywołujących rozbieżności w orzecznictwie. W jego ocenie, na tle art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2022 r., poz. 1009, dalej jako ustawa systemowa) wyłoniło się istotne zagadnienie prawne, to jest czy wieloosobowa spółka kapitałowa, w której niemal wszystkie udziały posiada jeden wspólnik jest spółką jednoosobową w rozumieniu art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej. Idąc dalej, skarżący przyjął, że w orzecznictwie sądów powszechnych doszło do pomieszania pojęć na kanwie spraw, których przedmiotem są umowy o pracę zawierane z „niemal jedynym wspólnikiem spółki kapitałowej”, bo o ile na gruncie prawa pracy akceptowane jest wykluczenie możliwości zatrudnienia pracowniczego „u siebie samego”, o tyle nie można tego osądu przenosić automatycznie na przepisy prawa ubezpieczeń społecznych. Ustawodawca nie koncentruje się na liczbie posiadanych udziałów, lecz na liczbie wspólników. O ile na gruncie prawa pracy można uznać, że co do zasady zatrudnianie „niemal jedynego wspólnika” nie spełnia cech charakterystycznych dla stosunku pracy i nie prowadzi do jego nawiązania, a co za tym idzie objęcia ubezpieczeniem z tego tytułu, o tyle dla możliwości przyjęcia na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych, że wspólnik taki jest wspólnikiem jednoosobowej spółki w rozumieniu art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej konieczne byłoby posłużenie się pojęciem „niemal jednoosobowej spółki z o.o.”. Ostatecznie należy stwierdzić, że objęcie udziałów w spółce, choćby w nieznacznej części przez innych udziałowców stanowi okoliczność wyłączającą zastosowanie przepisu art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej, a wobec błędnej praktyki pojawia się potrzeba potwierdzenia przedstawionej wykładni w orzeczeniu Sądu Najwyższego, zwłaszcza że jednoznaczne brzmienie przepisu i wnioski wykładni literalnej sprzeciwiają się opcji zaakceptowania wykładni dokonanej w sprawie.