Postanowienie SN z dnia 15 grudnia 2021 r., sygn. V CZ 35/21

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jacek Grela (przewodniczący)
‎SSN Tomasz Szanciło
‎SSN Kamil Zaradkiewicz (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa T. M. i K. M.
‎przeciwko M. Sp. z o.o.

w W.
‎o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w Izbie Cywilnej w dniu 15 grudnia 2021 r.,
‎zażalenia strony pozwanej na wyrok Sądu Okręgowego w W.
‎z dnia 5 lutego 2021 r., sygn. akt II Ca (…),

uchyla zaskarżony wyrok i pozostawia rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowania w sprawie.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z 5 lutego 2021 r., po rozpoznaniu sprawy z powództwa T. M. i K. M. przeciwko M. Sp. z o.o. w W. o  zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli, na skutek apelacji Powodów i  zażalenia Pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego w W. z 23 grudnia 2019 r., uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w W..

Sąd Rejonowy w W. oddalił żądanie Powodów nakazania stronie Pozwanej złożenia oświadczenia woli o nabyciu sieci wodociągowej i kanalizacyjnej za wynagrodzeniem 91.426,08 zł (pkt I), odstępując od obciążenia Powodów kosztami poniesionymi przez stronę Pozwaną (pkt II); w pkt III nakazał Powodom uiścić na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w W. po 432,68 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo ze środków budżetowych Skarbu Państwa.

Apelację od wyroku wywiedli Powodowie, zaskarżając go w całości. Sąd Okręgowy w W. zważył, iż apelacja była uzasadniona. Wskazał, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, dokonał oceny dowodów z zachowaniem reguł zawartych w art. 233 § 1 k.p.c. i ustalił prawidłowy stan faktyczny, który Sąd Okręgowy uczynił podstawą własnego rozstrzygnięcia. Ponowna ocena zasadności żądania Powodów, jego podstawy prawnej i faktycznej przeprowadzona przez Sąd Okręgowy jako sąd meriti, doprowadziła do wniosku, że Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sporu. Rozstrzygnięcie Sądu I instancji nie odnosiło się do tego, co było przedmiotem sprawy, a uchybienie to nie mogło być sanowane w postępowaniu odwoławczym. Wskazano, iż uchylenie sprawy do ponownego rozpoznania stanowi rozstrzygnięcie o charakterze wyjątkowym, jednakże stosownie do treści art. 382 k.p.c., sąd drugiej instancji ma nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania własnej, samodzielnej i  swobodnej jego oceny, w tym oceny zgromadzonych dowodów. Sąd II instancji nie ogranicza się jedynie do kontroli sądu pierwszej instancji, lecz bada ponownie całą sprawę, a rozważając wyniki postępowania dowodowego przeprowadzonego przed sądem pierwszej instancji, władny jest ocenić je samoistnie. W myśl cytowanego przepisu postępowanie apelacyjne ma charakter merytoryczny i w tym znaczeniu jest przedłużeniem postępowania przeprowadzonego przed sądem pierwszej instancji, konieczne jest zapewnienie instancyjności postępowania, gwarantowanej przez art. 176 ust. 1 Konstytucji RP. Oznaczało to w niniejszej sprawie, że sąd drugiej instancji nie mógł zastępować własnym orzeczeniem orzeczenia sądu pierwszej instancji, gdyż mogłoby to doprowadzać do sytuacji, w  których sąd odwoławczy orzekałby, jako jedna i ostateczna instancja (powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z 11 lipca 2007 r., sygn. akt III UK 20/07, OSNP 2008, z. 17-18, poz. 264).