Jakie są skutki „datio in solutum” dla rozliczeń VAT

Datio in solutum polega na wypełnieniu innego świadczenia niż pierwotnie umówione. Wiąże się to z określonymi konsekwencjami w zakresie rozliczenia VAT.

Spełnienie umówionego świadczenia

Jak stanowi przepis art. 354 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.) - dalej Kc, dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel (§ 2 art. 354 Kc).

W myśl art. 355 § 1 Kc dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność). Zasadniczo zatem jeżeli strony umówią się na spełnienie danego świadczenia, to dokładnie takie świadczenie powinno być spełnione zgodnie z umową, z zachowaniem celu zawartej umowy, ustalonych zwyczajów i z należytą starannością.

Świadczenie „zastępcze”, czyli datio in solutum

Za zgodą wierzyciela zobowiązanie może być jednak spełnione przez dłużnika poprzez spełnienie innego świadczenia. Przewiduje to art. 453 Kc, który opisuje tzw. świadczenie zamiast wykonania (umowa datio in solutum). Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.