Wyrok SN z dnia 9 grudnia 2020 r., sygn. I NO 91/20

W ramach funkcjonowania samorządu, a zwłaszcza w zakresie finansowania jego potrzeb, nie jest dopuszczalna dowolność i swoboda kształtowania stosunków pomiędzy jego organami a poszczególnymi członkami samorządu - zwłaszcza w zakresie decydowania w jakiej wysokości powinni oni opłacać stawkę miesięczną. Odgórne i niemodyfikowalne ustalenie wysokości składek miesięcznych przez jeden organ ma zatem na celu zapewnienie identycznych warunków funkcjonowania wszystkich izb notarialnych. Nie bez znaczenia jest przy tym spostrzeżenie, że na podobnych zasadach funkcjonują również inne samorządy zawodowe.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Krzysztof Wiak (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Tomasz Demendecki

‎SSN Maria Szczepaniec

w sprawie ze skargi Ministra Sprawiedliwości na uchwałę Rady Izby Notarialnej w […]. nr (…) z dnia 12 maja 2020 r. oraz uchwałę Rady Izby Notarialnej w […]. nr (…) z dnia 6 kwietnia 2020 r., przy udziale Izby Notarialnej w […] i Krajowej Rady Notarialnej, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w dniu 9 grudnia 2020 r.,

uchyla zaskarżone uchwały.

Uzasadnienie

Pismem z dnia 4 sierpnia 2020 r. Minister Sprawiedliwości (dalej jako: Skarżący) wniósł skargę na uchwałę Rady Izby Notarialnej w […]. nr (…) z dnia 12 maja 2020 r. w sprawie zmiany uchwały z dnia 6 kwietnia 2020 r. nr (…) w sprawie pomniejszenia składki na potrzeby organów samorządu notarialnego, doręczoną Ministrowi Sprawiedliwości w dniu 25 maja 2020 r. oraz poprzedzającą ją uchwałę Rady Izby Notarialnej w […]. nr  (…) z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie pomniejszenia składki na potrzeby organów samorządu notarialnego, doręczoną Ministrowi Sprawiedliwości w dniu 28 kwietnia 2020 r. Minister Sprawiedliwości zaskarżył obie uchwały w całości jako rażąco sprzeczne z prawem.

Powyższym uchwałom Rady Izby Notarialnej w […]. zarzucono rażącą sprzeczność z przepisami art. 7 i art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 23 i art. 40 § 1 pkt 8 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (t.j. Dz. U. z 2020, poz. 91, dalej jako: p.o.n.), przez to, że podejmując uchwały w sprawie zapłaty przez notariuszy Izby Notarialnej w […]. części składki miesięcznej na potrzeby organów samorządu notarialnego za miesiące marzec 2020 r., kwiecień 2020 r. oraz maj 2020 r. Rada Izby Notarialnej w […]. działała bez podstawy prawnej, przekraczając swoje kompetencje ustawowe, jednocześnie naruszając wyłączną kompetencję Krajowej Rady Notarialnej. Skarżący wniósł o uchylenie powyższych uchwał w całości.