Kiedy organ podatkowy może zarzucić nadużycie prawa w VAT

Podatnik ma wprawdzie prawo do optymalizacji opodatkowania, które jest działaniem legalnym, jednak między optymalizacją a uchylaniem się od opodatkowania przebiega dość „cienka granica”. Organy podatkowe mogą wtedy sklasyfikować na nowo sztuczną transakcję. Problem nadużycia prawa w VAT dotyczy nie tylko grup przestępczych. Nierzadko bowiem ma związek z bardziej przyziemnymi i codziennymi sprawami, takimi jak np. odliczenie proporcją czy sprzedaż towarów w zestawie.

Klauzulę nadużycia wprowadzono do ustawy o VAT w połowie 2016 r., aczkolwiek już wcześniej z orzecznictwa unijnego Trybunału wynikało np., że podatnik nie może odliczyć więcej VAT, niż mu się należy, lub zapłacić mniej VAT należnego, niż powinien.

W przypadku wystąpienia nadużycia prawa dokonane czynności opodatkowane (np. dostawa towarów czy świadczenie usług) wywołują jedynie takie skutki podatkowe, jakie miałyby miejsce, gdyby nie doszło do nadużycia prawa.

`Definicja

Oznacza to z jednej strony, że mamy zasadę swobody umów czy swobodę ustalania cen, ale z drugiej - postawiono tamę przed osiąganiem nienależnych korzyści podatkowych.

Rozpatrzmy to zagadnienie na konkretnych przykładach.

1. Sprzedaż towarów w zestawach opodatkowanych różnymi stawkami

MF uznaje za nieprawidłowe postępowanie, gdy podatnik sprzedający zestaw zawyża ceny towaru opodatkowanego stawką obniżoną VAT, przy jednoczesnym zaniżaniu ceny towaru opodatkowanego stawką podstawową VAT. Jest to klasyczny przykład nadużycia prawa.