Środki trwałe i środki trwałe w budowie – wartość początkowa

Środki trwałe to podstawowe składniki majątku jednostek gospodarczych, często stanowiące kluczowy zasób w prowadzonej przez nie działalności gospodarczej. Oznacza to, że im większe jest znaczenie majątku trwałego w aktywach przedsiębiorstwa, tym ważniejsze staje się prawidłowe ujmowanie tego majątku i zmian w nim zachodzących - z punktu widzenia zarówno prawa bilansowego (tj. zasad rachunkowości), jak i prawa podatkowego (tj. rozliczeń podatkowych).

W prawie bilansowym i w prawie podatkowym istnieje wiele różnic. Dotyczą one uregulowań w wielu obszarach, począwszy od definicji środków trwałych, poprzez ustalanie ich wartości początkowej i utraty wartości, skończywszy zaś na zasadach dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Prawo podatkowe reguluje w sposób szczegółowy wszelkie kwestie dotyczące środków trwałych, czego efektem jest mała elastyczność na zmiany zachodzące w stosowanych przez jednostki gospodarcze rozwiązaniach biznesowych. W tym zakresie prawo bilansowe wydaje się znacznie lepiej dostosowane do ujmowania i prezentowania dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej, bez konieczności ciągłej zmiany przepisów prawa. Dzieje się tak dlatego, że prawo bilansowe stanowi zbiór wytycznych, których celem jest zapewnienie rzetelnej prezentacji stanu i wyników jednostki gospodarczej.

Prawo bilansowe

Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości aktywa trwałe są to zasoby majątkowe niezaliczane do środków obrotowych, które spełniają łącznie następujące warunki:

• są kontrolowane przez jednostkę,
• ich wartość jest wiarygodnie określona,
• powstały w wyniku przeszłych zdarzeń,
• spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.

Nabyte środki trwałe

Do środków trwałych nie zalicza się aktywów, które zostały nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu ich wartości lub uzyskania z nich innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej. Przykładem takich aktywów są nieruchomości, które nie są użytkowane przez jednostkę, ale zostały nabyte w celu osiągnięcia korzyści. Tego typu składniki aktywów zaliczane są do inwestycji.