Rozliczanie nabycia wierzytelności i ich pakietu

Ustawy o podatku dochodowym nakazują nabywcom wierzytelności w szczególny sposób rozliczać wydatki poniesione na ich nabycie. Koszty nabycia wierzytelności (lub pakietu wierzytelności) są rozpoznawane w wysokości odpowiadającej uzyskanemu z niej przychodowi do momentu zrównania się przychodu ze spłaty wierzytelności (pakietu wierzytelności) z kwotą wydatku poniesionego na jej (jego) nabycie. Nabywanie wierzytelności jest także transakcją mającą określone skutki w VAT lub w podatku od czynności cywilnoprawnych. W opracowaniu przedstawiamy, jak rozliczyć podatkowo i zaewidencjonować rachunkowo taką transakcję.

1. Nabycie wierzytelności - skutki w podatkach dochodowych

Podatnicy podatku dochodowego nabywający wierzytelności celem ich egzekucji lub dalszej sprzedaży powinni wiedzieć:

• czy i kiedy mogą wydatki związane z nabyciem wierzytelności zaliczyć do kosztów podatkowych,
• w którym momencie powinni rozpoznać przychód z takiej transakcji,
• kiedy mamy do czynienia z nabyciem pakietu wierzytelności i jak rozliczyć taką transakcję,
• czy mogą wykazać stratę na takiej transakcji.

Dodatkowo podatnicy CIT powinni wiedzieć, do jakiego źródła przychodów zaliczyć przychody osiągane na takiej transakcji. W publikacji odnosimy się kolejno do przedstawionych zagadnień.

1.1.  Jak rozliczać nabycie pojedynczej wierzytelności

Ustawodawca wprowadził szczególne zasady potrącalności kosztów nabycia wierzytelności . Są one następujące:

• koszty nabycia wierzytelności można zaliczyć do kosztów podatkowych dopiero w okresie uzyskania przychodu z wierzytelności,
• wartość potrącanego kosztu nie może być wyższa od wysokości uzyskanego przychodu

- art. 24e ust. 4 w zw. z ust. 5 updof i art. 15ba ust. 4 w zw. z ust. 5 updop. Jest to odstępstwo od reguły, że koszty uzyskania przychodów są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione (tak np. art. 22 ust. 4 updof i art. 15 ust. 4 updop).

Zatem dla nabywcy wierzytelności:

1. przychodem z tej wierzytelności są środki otrzymane w wyniku jej uregulowania lub zbycia, z wyjątkiem opłat, odsetek za opóźnienie w zapłacie zobowiązań i kar, naliczonych po jej nabyciu;