Sprzedaż biznesu i sukcesja przedsiębiorstwa – jak podatkowo zaplanować transakcję?

W zależności od okoliczności i preferencji stron transakcji planując sprzedaż firmy przedsiębiorcy decydują się na sprzedaż udziałów lub konkretnego składnika majątku służącego do prowadzenia biznesu, np. nieruchomości czy infrastruktury przemysłowej. Skutki podatkowe zastosowania jednego z wymienionych rozwiązań będą odmienne, a sytuacja dodatkowo skomplikuje się w zależności od tego, czy przedmiot transakcji stanowi przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część. Kwestie podatkowe należy także przeanalizować planując sukcesję firmy prowadzonej przez zmarłego przedsiębiorcę.

Wybór scenariusza transakcji – co z odpowiedzialnością za zobowiązania sprzedawcy?

Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki kapitałowej często stają przed wyborem ukształtowania transakcji jako sprzedaży udziałów / akcji (share deal), bądź zbycia określonego składnika wchodzącego w skład majątku spółki (asset deal). Dylemat ten nie wystąpi rzecz jasna w sytuacji, gdy działalność operacyjna spółki nie wymaga wykorzystywania nieruchomości, specjalistycznych urządzeń, infrastruktury, instalacji przemysłowych, itp. Natomiast gdy takie elementy są wykorzystywane w toku działalności, nabywca firmy często może być zainteresowany kupnem tych konkretnych elementów.

Podstawową różnicą między wymienionymi scenariuszami transakcji jest problem przeniesienia na nabywcę ogółu praw i obowiązków (w tym odpowiedzialności za rozliczenia podatkowe) związanych z nabywanymi prawami udziałowymi, które wystąpi w ramach transakcji typu a z którym nie będziemy mieli do czynienia automatycznie w przypadku operacji typu . Można powiedzieć, że kupując udziały lub akcje w spółce kapitałowej, nabywca przejmuje całą jej „historię”, zatem nie tylko prawa (takie jak np. uzyskane przez spółkę koncesje i zezwolenia), ale i zobowiązania – cywilnoprawne oraz podatkowe. Z tego względu transakcja typu musi być poprzedzona wnikliwym badaniem , w tym przeglądem podatkowym rozliczeń spółki, w której prawa udziałowe mają zostać nabyte.