Jak wykazać w księgach obroty wewnętrzne

Ustalenie zmiany stanu produktów dla celów sporządzenia  rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym często sprawia kłopoty. Pojawiają się pytania,  jak ująć w rachunku zysków i strat takie transakcje, jak np. przekazanie własnych wyrobów gotowych do sklepów własnych, lub jak przyjąć do ewidencji wyroby gotowe jako środek trwały. 

Zagadnienie ustalania zmiany stanu produktów prezentowane jest najczęściej w ramach publikowanych wzorcowych planów kont. Rozważania dotyczące ewidencji kosztów są ściśle związane z zagadnieniem kręgu kosztów. Przedsiębiorstwo prowadzące działalność produkcyjną korzysta najczęściej z najszerszego układu ewidencji kosztów - układu rodzajowo-kalkulacyjnego. Oznacza to, że każdy koszt jest ewidencjonowany początkowo na wybranym koncie kosztów rodzajowych, a następnie w postaci księgowania równoległego odnoszony na konto obrazujące miejsce jego powstania (w układzie funkcjonalnym/kalkulacyjnym).

Pierwsze zespoły kont dotyczą zasobów (zespoły 0, 1, 2, 3), które następnie bezpośrednio lub pośrednio są zużywane w procesie produkcji (zespoły 4 i 5). Rezultaty tego procesu są odzwierciedlane na kontach zespołu 6 (produkty gotowe, produkcja w toku). Zespół 7 prezentuje przychody i koszty związane z działalnością, w tym ze sprzedażą wytworzonych produktów, a zespół 8 odzwierciedla osiągnięty wynik finansowy.