Prawa i obowiązki pracodawcy w sytuacji zagrożenia epidemicznego koronawirusem

Walka z rozprzestrzenianiem się koronawirusa wymaga zmian organizacyjnych również od pracodawców. Powinni oni przede wszystkim podjąć działania w obszarze organizacji miejsca pracy oraz zapewnienia pracownikom odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. Praca w zakładach pracy podlega również ograniczeniom wskazanym w rozporządzeniu w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Pracodawcy w obliczu epidemii koronawirusa mogą skierować pracowników na pracę zdalną. Część pracowników jest również uprawniona do zasiłku opiekuńczego na dziecko w związku z zamknięciem placówek oświatowych.

1. Zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy w okresie pandemii

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy (art. 207 § 1 Kodeksu pracy). W ramach tej odpowiedzialności ma obowiązek chronić zdrowie i życie pracowników m.in. poprzez:

• organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
• reagowanie na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywanie środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy (art. 207 § 2 pkt 1 i 3 Kodeksu pracy).

Oznacza to, że w sytuacji pandemii choroby zakaźnej pracodawca ma obowiązek monitorować czynniki ryzyka oraz wzmożone potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy, a także reagować na bieżąco poprzez działania minimalizujące zagrożenie epidemiologiczne.

Jest to tym bardziej istotne, że w razie gdyby okazało się, że warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego (art. 210 § 1 Kodeksu pracy).

W przypadku niezasadnej odmowy wykonywania pracy pracodawca ma prawo ukarać pracownika karą porządkową (art. 108 Kodeksu pracy), a w skrajnych przypadkach rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem lub nawet bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych.