BILANS 2019. Rozliczenie bilansowo-podatkowe odpisów aktualizujących wartość należności dochodzonych na drodze sądowej

Dość często występuje sytuacja, w której dłużnik wprawdzie nie kwestionuje należności, ale nie dokonuje też jej zapłaty, a telefoniczne i pisemne wezwania do zapłaty nie odnoszą żadnego skutku. W takiej sytuacji pozostaje skierować sprawę o zapłatę na drogę postępowania sądowego. Mamy wtedy do czynienia z prawdopodobieństwem utraty wartości użytkowej należności, którą należy prawidłowo rozliczyć rachunkowo i podatkowo oraz odpowiednio wykazać w sprawozdaniu finansowym.

Należności dochodzone na drodze sądowej - aktualizacja

Zasada ostrożności zdefiniowana w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości nakazuje, by na dzień bilansowy wykazywać realną wartość posiadanych należności. Oznacza to konieczność uwzględnienia zmniejszenia wartości należności na skutek braku zapłaty w całości bądź części. Zmniejszenia wartości dokonuje się w księgach rachunkowych poprzez odpis aktualizujący. Doprowadza on wartość należności wynikającą z ksiąg rachunkowych do ich realnej wartości, czyli kwoty prawdopodobnej do ściągnięcia (innymi słowy: wartości możliwej do odzyskania).

Jednym z najczęstszych przypadków wystąpienia prawdopodobieństwa, że jednostka nie odzyska w całości lub części swojej należności jest sytuacja, gdy decyduje się dochodzić spłaty na drodze sądowej. Należy jednak podkreślić, że sama okoliczność przekazania sprawy na drogę postępowania sądowego nie stanowi wyłącznej podstawy do utworzenia odpisu aktualizującego. Jednostka nie musi go tworzyć, jeśli uzna, że sytuacja majątkowa i finansowa dłużnika stanowi podstawę do tego, by sądzić, że należność ta zostanie przez niego w całej kwocie uregulowana. W większości tego rodzaju przypadków jest jednak inaczej. Zwłoka dłużnika z zapłatą należności, pomimo wezwań wierzyciela do jej uregulowania, jest wystarczającym powodem do skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego i utworzenia w związku z tym zdarzeniem odpisu aktualizującego.