Jakie ograniczenia przy ustalaniu wynagrodzeń pracowników wprowadza orzecznictwo SN

Wysokość pensji poszczególnych pracowników jest uzależniona od funkcjonujących w danym przedsiębiorstwie wewnętrznych przepisów płacowych oraz uzgodnień dokonanych przez strony stosunku pracy przy zawieraniu umowy o pracę, a także w czasie jej trwania. Ustalone w ten sposób wynagrodzenie podlega jednak kontroli i może zostać zakwestionowane - najczęściej przed sądem w razie sporu między stronami stosunku pracy. Pracodawca, aby zminimalizować to ryzyko, powinien uzależnić wysokość pensji nie tylko od zajmowanego przez pracownika stanowiska, ale również od okoliczności jego zatrudnienia, branży, w jakiej działa przedsiębiorstwo, i jego sytuacji finansowej oraz uwarunkowań rynkowych.  

U pracodawców ze sfery budżetowej (państwowych i samorządowych) od wielu lat regułą było limitowanie wysokości wynagrodzeń. W przypadku kadry urzędniczej, pracowników samorządowych czy funkcjonariuszy publicznych wysokość pensji wynika wprost z przepisów. W odniesieniu do przedsiębiorstw państwowych i spółek z udziałem Skarbu Państwa od lat istniały różnego rodzaju ograniczenia, m.in. wprowadzone tzw. ustawą kominową. Jest to kontynuowane w kolejnych regulacjach, np. w ustawie o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. Również orzecznictwo od lat dopuszczało możliwość sądowej kontroli zbyt wysokich świadczeń przyznawanych w podmiotach publicznych. Kontrola w tym zakresie przeprowadzana jest jednak zdecydowanie częściej w przypadku pracodawców prywatnych. Nie istnieją bowiem dla tych podmiotów przepisy szczególne ograniczające wysokość wynagrodzeń.

Warunki ingerencji sądów w wysokość wynagrodzeń pracowników

Sądy coraz częściej ingerują w swobodę stron stosunku pracy przy kształtowaniu wynagrodzenia pracownika. Podstawą prawną tej ingerencji są najczęściej dwie regulacje:

• art. 8 Kodeksu pracy:

§

Nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.