Kiedy rozliczać VAT od umów długoterminowych

Ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT wymaga prawidłowego określenia chwili dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. W przypadku czynności długotrwałych, w wykonaniu których dochodzi do regularnej i powtarzalnej sprzedaży, obowiązek podatkowy jest często ustalany w sposób szczególny. Obowiązek podatkowy nie jest wówczas związany z faktycznym wykonaniem czynności, jak ma to miejsce m.in. w przypadku usług o charakterze ciągłym. Kryteria pozwalające na zaliczenie danej czynności do sprzedaży o charakterze ciągłym nie są jednak określone ustawowo. Dlatego na tym tle dochodzi do pewnych sporów przedsiębiorców z organami podatkowymi.

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Jest to generalna zasada wynikająca z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT. Od reguły tej ustawodawca przewidział jednak szereg wyjątków, odnoszących się m.in. do czynności świadczonych na podstawie umów długoterminowych.

1. Obowiązek podatkowy dla dostaw mediów

Jednymi z najbardziej charakterystycznych transakcji długoterminowych są usługi w zakresie dostawy mediów. I tak, w przypadku:

• dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej,
• dostaw gazu przewodowego,
• świadczenia usług dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
• świadczenia usług telekomunikacyjnych,
• świadczenia usług wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy o VAT, czyli m.in. usług związanych z dostawą wody i odprowadzeniem ścieków oraz zbieraniem, przetwarzaniem i usuwaniem odpadów

obowiązek podatkowy w VAT powstaje z chwilą wystawienia faktury (art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT). Zasady te nie dotyczą usług, do których stosuje się art. 28b ustawy, stanowiących import usług.

Reguła ta ma zastosowanie tylko wówczas, gdy podatnik wystawi fakturę terminowo. Jeżeli wystawi fakturę z opóźnieniem bądź nie wystawi jej w ogóle, obowiązek podatkowy będzie powiązany z upływem terminu do wystawienia faktury. Gdy nie określono takiego terminu, powstanie obowiązku wyznacza upływ terminu płatności (art. 19a ust. 7 ustawy o VAT).