Kontrole PIP i ZUS – obowiązki pracodawcy

Wstęp

Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy. W szczególności zakresem tej kontroli jest objęte przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej. Każdy pracodawca może zostać skontrolowany przez PIP. Kontrole mogą dotyczyć także przestrzegania zakazu handlu w niedziele w placówkach handlowych.

Inspektorzy pracy zwykle nie zapowiadają swojej wizyty w zakładzie pracy, a ich obecność w firmie może skończyć się procesem sądowym. Istnieją jednak sposoby na wcześniejsze przygotowanie się do kontroli, dzięki którym można ograniczyć związany z tym stres. Warto poznać swoje prawa w trakcie kontroli oraz zagadnienia, którymi prawie zawsze zainteresuje się inspektor podczas kontroli.

Jednym z ustawowych uprawnień ZUS jest uprawnienie tego organu do przeprowadzania okresowych i doraźnych kontroli płatników składek. ZUS kontroluje m.in. prawidłowość zgłaszania do ubezpieczeń społecznych, obliczania, potrącania i opłacania składek i wpłat, do których poboru zobowiązany jest ZUS, ustalanie prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz ich wysokości, a także prawidłowość wystawianych zaświadczeń i zgłaszania danych dla celów ubezpieczeń społecznych. ZUS dokonuje również oględzin składników majątku płatnika zalegającego z należnościami na jego rzecz (dla celów postępowania egzekucyjnego). Częściej zdarzają się kontrole doraźne, które pojawiają się w firmie np. w wyniku donosów, skarg osób zatrudnionych lub nadmiernej ilości korekt składanych przez płatnika. Często są to skomplikowane postępowania, w których na każdym etapie duże znaczenie ma orientacja w obowiązujących przepisach i umiejętność zgodnego z prawem reagowania na działania organu kontroli.

W publikacji wyjaśnimy, jakie są najważniejsze prawa i obowiązki płatnika składek w toku kontroli ZUS, co wolno inspektorowi kontroli prowadzącemu postępowania, a na jakie działania nie może sobie pozwolić zgodnie z obowiązującymi przepisami. Warto też zapoznać się z zakresem przedmiotowym kontroli, a także poznać procedurę kontrolną, tj. zasady jej wszczęcia, przebieg czynności kontrolnych oraz aspekty związane z zakończeniem kontroli. Dzięki umiejętności poruszania się w gąszczu przepisów i procedur regulujących postępowanie kontrolne ZUS, zwiększa się szansa płatnika na skuteczną ochronę interesów firmy i zminimalizowanie dotkliwych skutków finansowych w zakresie zaległości składkowych na rzecz ZUS.