Umowy cywilnoprawne – zasady zawierania i praktyczne rozliczenia

Zawieranie umów cywilnoprawnych jest dla przedsiębiorców bardziej korzystne finansowo niż stosowanie umów o pracę. Osobom zatrudnionym na umowy cywilnoprawne nie przysługują bowiem pracownicze przywileje, takie jak: dodatkowa rekompensata za pracę w godzinnych nadliczbowych czy pracę w nocy, prawo do urlopu wypoczynkowego, a także prawo do odpraw pracowniczych. W przypadku umów o dzieło co do zasady nie trzeba płacić składek ZUS od wypłaconego wykonawcy wynagrodzenia.  

Umowy cywilnoprawne to pozapracownicze formy zatrudnienia. Do najczęściej stosowanych należą: umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa agencyjna, a także cywilnoprawny kontrakt menadżerski. O zakwalifikowaniu danej umowy do jednej z wymienionych umów nie decyduje nazwa umowy, tylko jej cechy charakterystyczne.

Umowy cywilnoprawne cieszą się dużą popularnością, ponieważ zatrudnienie w tej formie prawie zawsze będzie tańsze dla przedsiębiorcy niż praca na umowę o pracę. Decyduje o tym przede wszystkim:

• wysokość obciążeń publicznoprawnych, w tym składek ZUS, składki zdrowotnej i zaliczki na podatek dochodowy - w przypadku części zleceniobiorców nie trzeba płacić składek ZUS, może też wystąpić zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej, u większości wykonawców dzieł nie ma konieczności opłacania składek ZUS, we wszystkich przypadkach zaliczka na podatek będzie niższa niż w umowie o pracę;
• brak konieczności wypłaty wynagrodzenia chorobowego przez 33 lub 14 dni choroby w danym roku kalendarzowym - w razie choroby prawo do zasiłku chorobowego będą mieć tylko ci zleceniobiorcy, którzy przystąpili do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego; zasiłek jest finansowany przez budżet państwa, a więc nie obciąża przedsiębiorcy;
• brak konieczności zawarcia umowy o pracę na czas nieokreślony w przypadku przekroczenia ilości i/lub długości zawartych umów;
• brak obowiązku przedłużenia umowy z kobietą w ciąży do dnia porodu;
• brak obowiązku wypłaty odpraw emerytalno-rentowych, pośmiertnych i odszkodowań z powodu rozwiązania umowy o pracę bez winy pracownika oraz z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia;