Kiedy komornik rozlicza VAT po zmianie przepisów w 2019 r.

1 stycznia 2019 r. weszła w życie nowa ustawa o komornikach sądowych. Spowodowało to rewolucyjną zmianę w statusie komorników jako podatników VAT. Niestety, ustawodawca nie zadbał o przepisy określające skutki tej zmiany w VAT. Powoduje to liczne wątpliwości w tym zakresie. Nie jest do końca wiadome, czy komornicy sądowi utracili status podatników VAT tylko w zakresie czynności z zakresu postępowania egzekucyjnego i zabezpieczającego, czy również w zakresie pozostałych czynności.

Według przepisów unijnych komornicy mogą być uznawani za podatników VAT (zob. przykładowo wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 26 marca 1987 r. w sprawie 235/85).

1. Jak komornicy byli traktowani w VAT do końca 2018 r.

W Polsce przez wiele lat za podatników podatku od towarów i usług uznawano wyłącznie notariuszy. Komorników zaś, ze względu na brzmienie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznawano za podatników tego podatku (zob. przykładowo pismo Ministra Finansów z 30 lipca 2004 r., sygn. PP10-812/04MR/ 1556PP).

Sytuację zmieniła interpretacja ogólna Ministra Finansów z 9 czerwca 2015 r. (sygn. PT1.050.1.2015.LJU.19). Minister Finansów uznał w niej komorników za podatników VAT. W konsekwencji uznał wykonywane przez nich czynności - w szczególności czynności egzekucyjne - za podlegające opodatkowaniu VAT. Prawidłowość tego stanowiska potwierdził NSA w uchwale z 6 marca 2017 r. (sygn. akt I FPS 8/16).

2. Jaki status w VAT posiadają komornicy od 1 stycznia 2019 r.

W zdecydowanej większości komornicy wykonują czynności z zakresu postępowania egzekucyjnego i zabezpieczającego. W tych przypadkach występują jako organ władzy publicznej.

Wykonują także innego rodzaju czynności, które występują w zdecydowanej mniejszości. Przykładowo doręczają korespondencję na zlecenie sądów oraz sporządzają protokoły stanu faktycznego. Pełnią także nadzór nad licytacjami.

2.1. Postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające

Z art. 3 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych wynika, że w zakresie wykonywania czynności w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym komornik jest organem władzy publicznej. Powoduje to, że w tym zakresie komorników nie uznaje się za podatników VAT. Artykuł 15 ust. 6 ustawy o VAT stanowi bowiem, że nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane. Nie dotyczy to czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W konsekwencji wykonywane przez komorników czynności w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym nie podlegają opodatkowaniu VAT.