Co zmieni się w zakresie tworzenia i wstępowania do związków zawodowych

Od 1 stycznia 2019 r. prawo do tworzenia i wstępowania do związków zawodowych zostanie rozszerzone na samozatrudnionych oraz osoby świadczące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Osoby te zyskają również ochronę przed zwolnieniem z pracy.

Zmiana przepisów w tym zakresie jest konsekwencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2 czerwca 2015 r. (K 1/13) stwierdzającego, że obecne przepisy ograniczają wolność tworzenia i wstępowania do związków zawodowych osobom niebędącym pracownikami, a świadczącym pracę za wynagrodzeniem.

Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych

Omawiana nowelizacja ustawy o związkach zawodowych wprowadza zatem zasadę, że prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych przysługuje osobom wykonującym pracę zarobkową. Przez pojęcie „osoby wykonującej pracę zarobkową” należy rozumieć w pierwszej kolejności pracownika. Natomiast osobą wykonującą pracę zarobkową jest także osoba świadcząca pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli spełnia ona łącznie warunki ustawowe, tj.:

• osobiście wykonuje pracę, tj. bez pośrednictwa innych osób. Zatrudnianie do pracy innych osób świadczy bowiem o istnieniu po stronie osoby zatrudniającej cech przedsiębiorcy;
• nie ponosi ona ryzyka gospodarczego związanego z wykonywaniem pracy, np. prawdopodobieństwa nieuzyskiwania przewidywanych wyników ekonomiczno-finansowych;
• występują po stronie tej osoby takie interesy zawodowe związane z wykonywaniem pracy, które mogą być grupowo chronione przez związek zawodowy.