Zmiana formy działalności – skutki w VAT

Funkcjonowanie przedsiębiorstw w warunkach gospodarki rynkowej jest procesem nieustannych zmian, których celem jest co najmniej stabilna pozycja na rynku oraz dodatni rachunek ekonomiczny. Wraz z rozwojem firmy zmiany te mogą objąć również formę prawną prowadzonej działalności gospodarczej. W związku ze wzrostem skali przedsiębiorstwa działalność prowadzona początkowo np. w formie jednoosobowej firmy czy spółki osobowej jest następnie przekształcana w spółkę prawa handlowego.

Zmiany formy prawnej nie są łatwymi procesami. Wiążą się z nimi dość złożone formalności i rozliczenia podatkowe, w tym dotyczące VAT.

1. Zmiana formy prawnej w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej

Jeśli działalność gospodarcza prowadzona przez osobę fizyczną osiągnie znaczne rozmiary, przedsiębiorca może podjąć decyzję o zmianie formy prawnej, skutkującej dalszym prowadzeniem działalności w formie spółki prawa handlowego. Osoba fizyczna, podejmując decyzję o zmianie formy prawnej prowadzonej działalności, rozważa zwykle następujące możliwości:

• sprzedaż majątku zgromadzonego w jednoosobowej działalności na rzecz spółki osobowej lub kapitałowej,
• wniesienie jednoosobowej działalności gospodarczej aportem do spółki osobowej lub kapitałowej,
• przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę kapitałową.

1.1. Sprzedaż majątku jednoosobowego przedsiębiorcy na rzecz spółki prawa handlowego

W ramach dokonywanej zmiany formy prawnej działalności można podjąć decyzję o sprzedaży przedsiębiorstwa prowadzonego dotychczas przez osobę fizyczną na rzecz istniejącej (zarejestrowanej) spółki prawa handlowego.

Sprzedaż firmy jako przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części pozostaje poza zakresem VAT. Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nie stosuje się przepisów tej ustawy. Aby transakcja sprzedaży nie była objęta VAT, firma prowadzona dotychczas przez osobę fizyczną musi spełniać kryteria uznania jej za przedsiębiorstwo w rozumieniu prawa cywilnego. W przeciwnym razie transakcja może zostać uznana za podlegającą opodatkowaniu VAT.